گزارش وزارت خارجه آمریکا؛ نقض سیستماتیک و فاحش حقوق اتنیک‌ها در ایران
بر اساس این گزارش، مقامات ایران، بدون توجه به نوع اتهام افراد بازداشت‌شده، اقلیت‌های قومیتی و دینی را در معرض آسیب بدنی و شکنجه شدیدتری نسبت به بقیه زندانی‌ها قرار می‌دهند
وزارت خارجه آمریکا در گزارشی سالانه به ارزیابی وضعیت حقوق بشر ایران در سال 2021 پرداخت و تهران را به خشونت و تبعیض «سیستماتیک و فاحش قومی و نژادی» متهم کرد. این گزارش که سه‌شنبه 12 آوریل منتشر شد، به نقض گسترده حقوق بشر در ایران پرداخت و با برشماری مواردی از جمله، اعدام متهمانی که در زمان ارتکاب جرم کودک بودند، نقض حقوق زنان، کارگران، کودکان، برخورد شدید با رسانه‌ها و… این کشور را به نقض جدی حقوق بشر متهم کرد.
خشونت و تبعیض قومی و نژادی سیستماتیک
وزارت خارجه آمریکا در بخشی از گزارش خود به خشونت و تبعیض قومی و نژادی سیستماتیک در ایران پرداخته و با اشاره به تضمین قانون اساسی این کشور مبنی بر حفظ بخشی از حقوق اتنیک‌ها، تصریح می‌کند که دولت با نقض این قانون، نسبت به آنها تبعیض گسترده‌ای قائل می‌شود.
این وزارت‌خانه با استناد به گزارش جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد تصریح کرد: «از اول ژانویه تا 18 ژوئن، مقامات ایران دست‌کم 108 نفر را اعدام کردند که اکثریت آنها به گروه‌های اتنیکی تعلق داشتند.»
بر اساس این گزارش، مقامات ایران، بدون توجه به نوع اتهام افراد بازداشت‌شده، اقلیت‌های قومیتی و دینی را در معرض آسیب بدنی و شکنجه شدیدتری نسبت به بقیه زندانی‌ها قرار می‌دهند.
وزارت خارجه آمریکا در این زمینه افزود: «گزارش ماه ژوئیه جاوید رحمان نشان می‌دهد، نگرانی‌های روزافزونی درباره شمار بالای زندانیان سیاسی و عقیدتی میان جوامع آذری، کرد و عرب‌های اهواز وجود دارد.»
این گزارش در ادامه به سوءمدیریت دولت ایران در بحران آب اشاره کرده و تصریح می‌کند، تهران برای نفع اقتصادی سپاه پاسداران، قرارداد مربوط به اداره منابع طبیعی در مناطق عرب‌های اهواز، آذری‌ها و لرها را به پیمانکاران وابسته به سپاه می‌دهد.
مهاجرت اجباری اتنیک‌ها، به حاشیه‌کشاندن آنها و «تبعیض مذهبی علیه اهل سنت بلوچ، اهوازی و کرد» از دیگر مسائل یادشده در این گزارش است.
نقض پیاپی حقوق کُردها در ایران
این گزارش با اشاره به فعالیت کُردهای این کشور تصریح کرده است، شهروندان کُرد ایران به دلیل استفاده از «حق آزادی بیان و حق ایجاد تشکل‌ها» به صورت گسترده‌ای بازداشت می‌شوند.
این گزارش همچنین به ممنوعیت استفاده از زبان کُردی در روزنامه‌ها، مجلات و کتاب‌ها پرداخته و خاطرنشان کرده است، نهادهای امنیتی در ابعاد گسترده‌ای ناشران، روزنامه‌نگاران و نویسندگان کرد را به‌دلیل انتقاد از سیاست‌های رژیم مجازات می‌کنند.
وزارت خارجه آمریکا در ادامه به وضعیت زارا (زهرا) محمدی، فعال مدنی و مدرس زبان کُردی اشاره کرده که به‌دلیل حمایت از «آموزش به زبان مادری» در سیزدهم فوریه به پنج‌سال زندان محکوم شد.
سرکوب و تبعیض علیه مردم عرب اهواز
وزارت خارجه آمریکا در بخش دیگری از این گزارش به «ظلم و ستم» پیاپی علیه مردم عرب اهواز اشاره کرده و «مصادره اموال آنها برای استفاده در پروژه‌های دولتی» را یکی از موارد آن برشمرده است.
«تبعیض سیاسی و اجتماعی – اقتصادی» در زمینه دسترسی به کمک‌های اقتصادی، مجوزهای تجاری و فرصت‌های شغلی برای عرب‌های اهواز، کردها، بهایی‌ها و بلوچ‌ها از دیگر موارد یادشده در این گزارش است.
وزارت خارجه آمریکا در بخش دیگری از این ارزیابی، به گزارش «العربیه» درباره آدم‌ربایی و بازداشت حبیب فرج‌الله‌چعب، معروف به حبیب اسیود، شهروند دو تابعیتی ایرانی – سوئدی نیز پرداخته است.
اسیود که دبیرکل جنبش «النضال» از گروه‌های عرب اهوازی مخالف جمهوری اسلامی است، در اکتبر 2020 در سفری به استانبول و ساعاتی پس از ورود به ترکیه توسط یک باند قاچاق بین‌المللی به رهبری «ناجی شریف زیندشتی» ربوده و از طریق مرز زمینی به نهادهای اطلاعاتی ایران تحویل داده شد.
«گزارش سالانه وزارت خارجه آمریکا درباره ارزیابی حقوق بشر در ایران» به اعدام چهار زندانی عرب در زندان سپیدار اهواز نیز اشاره کرده و خاطرنشان کرده است، اعدام جاسم حیدری، حسین سیلاوی، علی خسرجی و ناصر خفاجیان بدون اطلاع خانواده‌هایشان انجام شده است.
سرکوب و آزار فعالان ترک
وزارت خارجه آمریکا به گزارش‌هایی استناد کرد که نشان می‌دهد، فعالان ترک تحت سرکوب نیروهای امنیتی ایران قرار گرفته‌اند و دولت نسبت به تغییر نام مناطق ترکی به اسامی فارسی اقداماتی انجام داده است.
این گزارش به بازداشت عباس لسانی و علیرضا فرشی، دو فعال ترک نیز اشاره کرده است.
وزارت خارجه آمریکا در این زمینه عنوان کرد: «فرشی به‌دلیل فعالیت‌های مسالمت‌آمیز در روز جهانی زبان مادری در سال 2014، با اتهام تهدید علیه امنیت ملی مواجه شد و زندانی گردید.»
این گزارش به اذیت و آزار جسمی فرشی توسط مقامات زندان اوین نیز اشاره کرده است.
تلاش برای تغییر بافت مذهبی بلوچ‌ها
وزارت خارجه آمریکا تایید کرد که دولت ایران در سال گذشته، با ارسال صدها مبلغ شیعی به مناطق سنی‌نشین بلوچ، به‌دنبال تغییر بافت مذهبی این منطقه بوده است.
این گزارش به «جمعیت 70 درصدی زیر خط فقر» در استان سیستان و بلوچستان اشاره کرده و آورده، قانون این کشور فرصت‌های شغلی و امکان مشارکت سیاسی برای بلوچ‌ها در ایران را محدود کرده است.
ارزیابی سالانه وزارت خارجه آمریکا، کشته‌شدن دست‌کم ده سوختبر بلوچ در مرز سراوان، سرکوب و قتل معترضین و بازداشت‌های خودسرانه فعالان بلوچ را از دیگر موارد تبعیض علیه این اقلیت قومی دانسته است.
وزارت خارجه آمریکا در همین زمینه افزود: «پلیس مبارزه با مواد مخدر شهرستان ایرانشهر، با شلیک مرگبار به یک کودک 5 ساله، او را از ناحیه سر مورد هدف قرار داد.»
وزارت خارجه آمریکا موضوعاتی دیگر از جمله «ناپدیدشدگان قهری، بازداشت‌های خودسرانه، شرایط دشوار زندان‌های ایران، زندانیان سیاسی، قتل و آدم‌ربایی با انگیزه سیاسی علیه فعالین ایرانی در کشورهای دیگر، عدم استقلال قوه قضائیه، مداخله در حریم خصوصی، حمایت نظامی از گروه‌های تروریستی و سوءاستفاده از درگیری‌های منطقه‌ای، استفاده از کودکان به عنوان جنگجو در سوریه، محدودیت‌های شدید علیه رسانه‌ها در داخل ایران و نقض شدید آزادی» و ده‌ها مورد دیگر را نیز در این گزارش مورد بررسی قرار داده است.
