ایرانداکی کرونا؛ ۲۶ ایالت بؤحران ایچینده: یولوخما و اؤلوم سایی چوخالیب
۱۳ مرداد (۳ آگوست)
صحیه ناظرلیگی‌نین خبردارلیقلاری و میلی کرونا قرارگاهی‌نین ایجلاسلاری تأثیرسیز قالماقدا داوام ائدیر، لاکین نتیجه‌ده بیر شهرده‌کی خسته‌لرین سایینی آزالماسی و یا خسته‌لیگین گلیشمه‌سی‌نین دایانماسی، حؤکومتین چابالاری نتیجه‌سینده دئییل، بلکه اینسانلارین قورخولاری و داها چوخ ساغلاملیق پروتکللارینی رعایت ائتمه‌لری نتیجه‌سینده‌دیر. آنجاق ایندی بعضی موتخصیصلر داها چوخ ویروسون گوجونون آرتدیغینی، بونا گؤره ایرانداکی ایکینجی دالغادا یولوخما و اؤلوم نیسبتی‌نین بیرینجی دالغادان داها یوکسک اولدوغونو سؤیله‌ییرلر.
تهرانداکی وضعیت هله ده کریتیکدیر، سون ایکی هفته عرضینده کرونا خسته‌لیگی هر گون 100نفره یاخین اینسانین اؤلومونه سبب اولور. حکیملرین وئردیگی اؤلوم سندلری اساسیندا حاضرلانان و تهرانداکی موختلیف اورقانلارا گؤندریلن تهرانین بهشت زاهرا تشکیلاتی‌نین ایستاتیستیکاسینا گؤره، کی بیر نوسخه‌سی ده ایران‌وایره چاتیر، 1398-جی ایل اسفندین آیینین اولیندن 12 مرداد 1399-جی ایل تاریخینه قدر تهراندا توپلام 8700 نفر کرونا خسته‌لیگی ایله دونیاسینی ديیشدی.
ایندی، تهرانین پایتخت بؤلگه‌سینده کرونا خسته‌لیگی ایداره ائتمه عملیاتلاری‌نین فرماندهی «علیرضا زالی»، کرونانی مغلوب ائتمه‌نین شعار اولدوغونو و واختیندان اول دویغوسال دونیاگؤروشونون یانلیش اولدوغونو سؤیله‌دی. چونکی خسته‌لیک «مطلق چوخ دالغالارا صاحب اولاجاق» و بونونلا موباریزه آپاران یگانه یول ویروس اؤتورمه زنجیرینی قیرماقدیر.
تهراندا سینا خسته‌خاناسی‌نین رئیسی «محمد طالب‌پور»، طبّ ایشچیلری‌نین اوچده بیری‌نین یولوخدوغونو سؤیله‌یه‌رک هر گون اورتالاما 100 کرونا خسته‌سی‌نین خسته‌خانایا گلدیگینی دئدی. دکتر طالب‌پور، صحیه ایشچیلری کیمی، حؤکومتین ایداره‌ائتمه رولونا ایشاره ائتمه‌دن، کرونا خسته‌لری‌نین قئیری-کرونا خسته‌لره گؤره مسوولیت داشیدیغینی سؤیله‌یه‌رک اینسانلاری تنقید ائتدی.
ایرانین صحیه اورقانلاری مقاملاری‌نین کرونانین ایکینجی دالغاسی و یا زیروه‌سی آدلاندیریلان دؤنمده‌کی رولو بللی دئییل و بونونلا باغلی بیر چوخ ضديتلی شرحلر مؤوجود اولسا دا، صحیه ناظرلیگی‌نین سؤزچوسو «سیما سادات‌لاری»، کرونا دالغاسی و یا زیروه‌سینی قئید ائتمه‌دن قومداکی کرونا وضعیتیندن دانیشدی. شدتلی خسته‌لیک کئچن ایلین اسفند آییندا قومدا گؤرولدو و سونرا ساییلار آشاغی یئندی، آنجاق خرداد آیینین سونوندان اعتباراً قومدا کرونا خسته‌لیگی حاللاری یئنیدن آرتدی و مؤوجود گئدیشاتین داوام ائتمه‌سی خسته‌لیگین داها یوکسک یاییلماسینا سبب اولاجاغی مومکوندور.
لاکین بو وضعیتده گؤرولیلر هله ده بیلیم‌یوردونا گیریش ایمتاهانی‌نین کئچیریلمه‌سینده تاکید ائدیرلر و یاخین گونلرده یاس مراسیملری و یاس مجلیسلری باره‌ده سوسان ملت وکیللری بیلیم‌یوردونا گیریش ایمتاهانی باره‌ده صحیه ناظرلیگی و بیلیم ناظرلیگی‌نین مسووللاریندان ایضاحات طلب ائتدیلر.
مجلیسین آچیق اوتوروموندا مجلیس باشقانی «محمد باقر قالیباف»، دکترایا گیریش ایمتاهانیندا ساغلاملیق استاندارتلارینا عمل ائدیلمه‌مه‌سینه ایشاره ائده‌رک، بیلیم‌یوردونا گیریش ایمتاهانینداکی ساغلاملیق پروتکللارینا تام عمل ائدیلمه‌مه‌سیندن قورخدوقلارینی سؤیله‌دی. او بیلیم‌یوردونا گیریش ایمتاهانینی کرونانین پیک دؤورونون کئچه‌جه‌یینه قدر و هاوا سویویانا قدر تاخیره آلینماسینین یاخشی اولدوغونو و بو دا ماسکه‌نی بیر نئچه ساعت ایستیفاده ائتمه‌یه ایمکان وئره‌جکدیر دئدی.
لاکین ایران مجلیسی‌نین بیلیم‌یوردونا گیریش ایمتاهانینی تاخیره سالماقلا باغلی پلاندان ایمتینا ائتدیگی بیر واختدا، صحیه ناظری‌نین معاونی بیلیم‌یوردونا گیریش ایمتاهانینی مودافیه ائده‌رک دئدی، بیلیم‌یوردونا گیریش ایمتاهانیندا آدایلارین توپلام ساییسی مازانداران و گیلان ساحللرینده‌کی بیر گونلوک اهالی قدر دئییل. آچیق و یئرسیز بیر آرقومئنت، بیلیم‌یوردونا گیریش ایمتاهانیندا آدایلارین مجبوری شکیلده قاپالی یئرده قالاجاقلار و بو دورومو دقتسیز داورانیشلا آچیق هاوادا گزنلرله عینی گؤرمک دوغرو دگیل.
بونونلا بیرلیکده، حؤکومت و میلی کرونا قرارگاهی هم بیلیم‌یوردونا گیریش ایمتاهانینا، هم ده محرملیک یاس مراسیمی‌نین کئچیریلمه‌سینده ایصرار ائتمکده داوام ائدیر و کرونایا قارشی محدود و ایداره اولونان پروتکللری اؤز پروگراملارینا بیر مانع اولاراق گؤرمورلر. بو فیکرین عکسینه اولاراق، دؤولت قوروموندان آسیلی اولمایان موتخصیصلر بو سیاستین داوام ائتدیریلمه‌سینی فلاکتلی حساب ائدیرلر.
مثلا، ایسلامی حکیملر بیرلیگی، روحانی‌یه گؤندردیگی بیر مکتوبدا، خسته‌لیکلره نظارت ائتمک اوچون بوتون ایداره‌ائتمه سعیلری‌نین اوغورسوزلوغونا ایشاره ائده‌رک، گؤروشلرین ساغلاملیق پرینسیپلری ایله شرطلندیریلمه‌سی‌نین «مقصدین پوزولماسی» اولدوغونو وورغولایرلار. چونکی ییغینجاقلار خسته‌لیگین یاییلماسی‌نین اساسینی تشکیل ائدیر و هر جور جمعيتین قاداغان ائدیلمه‌سی خسته‌لیکلره نظارت اوچون واجیبدیر.
بئله بیر وضعیتده، میلی کرونا قرارگاهی‌نین علمی کومیته‌سی، بیلیمیوردلارینا گیریش ایمتاهانی‌نین ایدمان استادیوملارینین آچیق هاواسیندا کئچیریلمه‌سینی تکلیف ائتدی. ایدمان و گنجلر ناظری، عینی زاماندا، ایران داخیلینده 8000 قاپالی و آچیق استادیومون، گیریش ایمتاهانی‌نین کئچیریلمه‌سی اوچون اؤلکه‌نین تحصیل اؤلچمه و سئچمه تشکیلاتینا وئریله‌جه‌یینی آچیقلادی.
بونونلا بیرلیکده، صحیه ناظری سعید نمکی، پاییزین قاباقدا اولدوغونو و شرطلرین داها چتین اولاجاغینی نظره آلاراق، بیلیم‌یوردونا گیریش ایمتاهانینی داها یاخشی گونلرین اومیدی ایله تاخیره سالما طلبلرینی صحو اولاراق آدلاندیردی و دئدی قرارلار ان قیسا مدتده وئریلمه‌لیدیر، چونکی اونون سؤزلرینه گؤره، قبول ایمتاهانی آدایلارین قئیری-معينلیگی و ناراحاتلیغینا سبب اولور و اوزون مدت داوام ائدن ناراحاتلیق ضعیفله‌میش دویغو سیستمی کرونایا داها چوخ یولوخمایا سبب اولور.
نمکی، ایشلرین باغلانماسی‌نین ان آسان ایش اولدوغونو دا قئید ائده‌رک، هله ده بیلیم‌یوردونا گیریش ایمتاهانیندان شوبهه‌لندیگینی سؤیله‌دی. اونون سؤزلرینه گؤره، بیلیم‌یوردونا گیریش ایمتاهانی‌نین آچیق هاوادا کئچیریلمه‌سی، ایمتاهان زامانی تلفن و اینترنتین کسیلمه‌سی و آدایلارین ساغلاملیق پاکئتلری‌نین تامین اولونماسی اوچون کیفایت قدر اؤنگؤرولر اولمالیدیر. گؤرونن اؤنگؤرو بودور کی او شرایطین تامین ائدیلمه احتیمالینا شوبهه ائدیر.
کووید 19 اپیدمیولوژی کومیته‌سی طرفیندن ائدیلن بیر آراشدیرمایا گؤره کی نتیجه‌لر صحیه ناظرلیگی‌نین سایتیندا درج اولونوب کرونا خسته‌لیگی‌نین اؤلکه گنلینده یولوخما و اؤلوم نیسبتی یوکسک اولدوغونو گوستریر. بو آراشدیرمایا گؤره، زنگان، لرستان، اردبیل، فارس، تهران و دوغو آذربایجانین اولماق اوزره 6 ایالتده یوکسک خسته‌لیک درجه‌‌‌سی و اؤلوم درجه‌‌‌سی ایله ثابت بیر یوکسه‌لیش موشاهیده ائدیله بیلر.
عینی زاماندا مازانداران، اصفهان، البرز، چهارمحال و بختیاری اولماق اوزره اؤلکه‌نین 4 ایالتینده یوکسه‌لیش و یا زیروه‌نین باشلانغیجی و یزد ایالتینده بیر قدر یوکسه‌لیشله ثابتلشمه مئیلی مئیدانا گلمیشدیر. بئله گؤرونور کی، بوشهر، مرکزی و همدان اولماق اوزره بو اوچ ایالت سون زامانلاردا اپیدمی زیروه‌سینی یاشاییب.
دیگر طرفدن، خوزستان، باتی آذربایجان، گلستان و گونئی خوراساندا، ائنیشلی بیر گئدیشات و هرمزگان، کوردستان و گیلان ایالتلرینده نیسبی ثابتلیک ایله جزئی ائنمه ديیشیکلیکلری موشاهیده ائدیلمیشدیر. بونونلا بیرلیکده، ایلام، کرمانشاه، قوزئی خوراسان، سمنان، کهگیلویه و بویراحمد، کرمان، رضوی خوراسان و قزوین ایالتلرینده معلوماتلارین اویغونسوزلوغو اپیدمی وضعیتی‌نین تحلیلینه ایمکان وئرمیر.
مازاندارانداکی کرونا قرارگاهی‌نین خبرلشمه ایداره‌سی ده بو ایالتده تیر آییندان بری کرونا حادثه‌‌‌سی‌نین شدتلنمه‌سینه توخوناراق، بو ایالتده‌کی 3 شهرین قیرمیزی وضعیتده اولدوغونو و 5 شهرین خبردارلیق وضعیتینده اولدوغونو آچیقلادی. مازانداراندا خسته‌خانایا یئر‌لشدیرمه و کرونا خسته‌لیگی ساییلاری سون 6 هفته‌ده 4 قاتدان چوخ آرتدی و ایالتده خسته‌خانایا یئر‌لشدیرمه و خسته‌لیگین یوخاری یاماجی ناراحاتلیق یاراتدی.
بابل طبّ علملری بیلم‌یوردوندان بیر گؤرولی اولان «فرهاد باقریان»دا کرونانین ایکینجی دالغاسی‌نین بو شهرده‌کی ایلک دالغا ایله موقایسه‌‌ده داها یوکسک یاییلماسینا سبب اولدوغونو و شهر خسته‌خانالاری‌نین تقریباً 40 فایزی‌نین کرونا خسته‌لری ایله دولو اولدوغونو وورغولادی. او خبردارلیق ائتدی کی اینسانلارین کرونا خسته‌لیگیندن قورخماسی عائله‌‌‌لرین خسته‌خانالاردا موعالیجه آلمالارینا مانع اولور و بو دا خسته‌نین وضعیتینی آغیرلاشدیریر و اؤلومونه سبب اولور.
بو یاخینلاردا یئنیدن خبردارلیق وضعیتینه گیرن قوم ایالتینده «سیامک محبی»، قوم طبّ علملری بیلیم‌یوردونون صحیه اوزره معاونی، قومداکی خسته‌خانایا یئر‌لشدیرمه و موثبت کرونا تستلری هله ده یوکسکدیر و ایالتده‌کی مؤوجود گئدیشاتین شوبهه دوغوردوغونو خبردار ائتدی. او آرتیردی هفته‌نین سونونا قدر قوم نؤوبتی اولاراق کرونا باخیمیندان قیرمیزی وضعیتده اولان بیر ایالتده چئوریله‌جک و یالنیز بیر نئچه هفته سونرا ایالتین طبّ شؤبه‌لری جدی پروبلئمله اوزلشه‌جکدیر.
دوغو آذربایجاندا قیرمیزی کرونا وضعیتی اوزون مدت داوام ائتدی و دوغو آذربایجان والیسی‌نین یاردیمجیسی «علیار راستگو»نون وئردیگی ایستاتیستیکایا گؤره، حاضیردا بوتون ایالتده 770 کرونا خسته‌سی وار و ایالتده‌کی شهرلرین اکثريتی قیرمیزی وضعیتده‌دیر. لاکین عینی ایالتده تبریز طبّ علملری بیلیم‌یوردونون صحیه اوزره معاونی، والییه نییه خبردارلیق و یازیلی خواهشلرینه باخمایاراق تیر آییندا بو ایالتین کسکین شرایطینده جئهیز احتیاجی سرگیسی کئچیریلدیگینی و بیر متالوژی سرگیسی‌نین هله داوام ائتدیریلمه‌سیندن شیکایت ائتدی.
بهشهرین مجلیسده‌کی ملت‌وکیلی «غلام‌رضا شریعتی»، محرم ماتمی‌نین ساغلاملیق پروتکللاری چرچیوه‌سینده کئچیریلمه‌سی‌نین و خسته‌لیگین داها دا یاییلماسینا سبب اولمامالی اولدوغونو سؤیله‌دی. ساغلاملیق تدبیرلرینه عمل ائدیلمیرسه و ماتم خسته‌لیگین داها دا یاییلماسینا سبب اولورسا، دینی اولاراق بیر پروبلملیدیر، چونکی یاس توتماق مستحبدیر آما باشقالارینا ضرر وئرن بیر شکیلده اولسا، حرامدیر دئدی.
صحیه ناظرلیگی‌نین سؤزچوسو «سیما سادات سالاری»، وئردیگی راپوردا کئچن گونلر کیمی، تهران، مازانداران، گلستان، دوغوآذربایجان، اردبیل، اصفهان، البرز، رضوی خوراسان، کرمان، قوزئی خراسان، سمنان، مرکزی یزد و گیلان ایالتلرینین قیرمیزی وضعیتده و باتی آذربایجان، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، زنگان، همدان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، هرمزگان، ایلام، لرستان، قزوین و قوم ایالتلرینین ده خبردارلیق وضعیتینده اولدوغونو بیلدیردی.
سون گونلرده وورغولادیغیمیز کیمی صحیه ناظرلیگی‌نین و بیلیم‌یوردلاری‌نین یایدیغی معلومات و استانداردلارا اساساً، گونئی خوراسان، سیستان و بلوچیستان، قزوین، ، همدان و بوشهر ایالتلری خبردارلیق دئییل بلکه قیرمیزی وضعیتده و کرمانشاه، ، کوردستان و خوزستان ایالتلری ده خبردارلیق وضعیتده‌دیر.
صحیه ناظرلیگی‌نین سؤزچوسونون شنبه گونو 4 مرداد دا آچیقلادیغی ایستاتیستیکا، بو مدتده 2 مین 598 نفره کرونا تشخیصی قویولدوغونو، اونلاردان 1304 نفری‌نین خسته‌خانایا یئر‌لشدیریلدیگینی و توپلام اولاراق دا 312 مین 35 نفرین یولوخدوغونو سؤیله‌دی. عینی زاماندا دیگر 215 خسته اؤلدو و ایراندا کرونادان قایناقلانان اؤلوم ساییسی‌نین توپلامی 17 مین 405 نفره چاتدی.
