افزایش انفجارهای مشکوک در ایران در ده سالگی استاکس‌نت
همزمان با دهمین سالگرد نخستین حمله سایبری شناخته‌شده به برنامه اتمی ایران، انفجارهایی در سایت‌های هسته‌ای و احتمالاً موشکی، در کنار اخلال در فعالیت برخی نهادهای زیربنایی ایران رخ داده است.
پیاپی بودن این انفجارها و اختلالات به گمانه‌زنی‌ها در مورد دلایل این رویدادها و عوامل پشت‌پرده احتمالی آن دامن زده است.
ایران پیشتر اذعان کرده بود که رخنه دادن عامدانه ویروس «استاکس‌نت» در تاسیسات هسته‌ای نطنز در سال ۲۰۱۰، پیشبرد برنامه اتمی جمهوری اسلامی را مدتی با تأخیر روبه‌رو کرد.
اسرائیل، آمریکا، هلند و شرکت آلمانی زیمنس هیچگاه ارتباط خود را با «عملیات بازی‌های المپیک» که اسم رمز رخنه دادن ویروس استاکس‌نت به سیستم تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم در نطنز بود، تأیید نکردند.
استاکس‌نت ابتدا از طریق رخنه دادن به رایانه‌های سایت هسته‌ای نطنز شروع به کار کرد و با پراکنده شدن در سامانه برنامه اتمی ایران، نشان داد که این حملهٔ وسیع، نتیجه و تصمیم دولت‌ها بوده است نه هکرهای معمولی.
اندکی پیش از ده ساله شدن نفوذ دادن استاکس‌نت، ایران با مجموعه‌ای از حوادث روبه‌رو شد، از جمله:
- در خردادماه اخلال‌هایی در پایانه بندری شهید رجایی در جنوب ایران ثبت شد که ایران آن را «جزئی» نامید؛
- سازمان برق شیراز شامگاه پنجم تیرماه در یک آتش‌سوزی دچار آسیب شد؛
- وزارت دفاع ایران بامداد ششم تیر از انفجار مخازن گاز در پایگاهی در شرق تهران خبر داد؛
- و سرانجام، بامداد پنجشنبه ۱۲ تیر، سخنگوی سازمان انرژی هسته‌ای ایران بروز «سانحه» در «محوطه باز» سایت اتمی نطنز در استان اصفهان را اطلاع‌رسانی کرد.
وزارت دفاع ایران انفجار ششم تیر در شرق تهران را ناشی از سانحه عادی «مخازن گاز» نامید و ادعاهای دیگر را قویاً رد کرد، اما برخی کارشناسان غربی محل انفجار را سایت مونتاژ موشکی ایران در منطقه خجیر در ۲۰ کیلومتری پارچین معرفی کردند.
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، نیز گفته است که «سانحه» دوازدهم تیر در «محوطه باز» در سایت اتمی نطنز بدون تلفات بوده اما دلایل آن «در دست بررسی است».
اواسط آبان پارسال نام نطنز پس از تصمیم ایران در اخراج یک عضو تیم ناظران اعزامی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بار دیگر در رسانه‌های جهان مطرح شد. ایران تأکید داشت که این ناظر آژانس قصد رخنه دادن موادی مشکوک به سایت نطنز را داشت که بعد از شک کارکنان به او، مواد را در دستشویی محل رها کرده است. این بازرس آزادانه به وین بازگشت ولی ایران اعلام کرد که دیگر او را نخواهد پذیرفت.
نشریه آلمانی «اشپیگل» این روزها در ده ساله شدن رخداد ویروس استاکس‌نت، به احتمالات دیگری از نوع تلاش مشترک دولت‌ها و نهادهای عمده اطلاعاتی برای رخنه و خرابکاری در تأسیسات کشورهایی اشاره کرده که دشمنان‌شان آن‌ها را هدف قرار می‌دهند.
اشپیگل نوشته است که وارد کردن ضربات سریع به اهداف مورد نظر و یا حتی آزمایش‌های مقدماتی در کشور هدف برای بررسی میزان کارایی ویروسی که طراحی شده است، می‌تواند در نبردهای آتی مطرح باشد، حتی اگر این نوع نبردها در آینده نزدیک رخ ندهد.
در این میان، خبرگزاری آسوشیتدپرس، پس از انفجار جمعه گذشته در شرق تهران، با اشاره به سلسله انفجارها در مراکز موشکی و هوایی ایران در سال‌های اخیر، از جمله به انفجار ۹ سال پیش در پادگان سپاه پاسداران در بیدگنه (حومه شهرستان ملارد در اطراف تهران) اشاره کرد.
در انفجار بیدگنه، حسین طهرانی مقدم که تا آن زمان مقام رسمی او «مسئول سازمان جهاد خودکفایی سپاه پاسداران» عنوان می‌شد، با ده‌ها تن دیگر شامل ۲۷ تن از کارکنان رسمی سپاه کشته شدند. ایران بعد از آن انفجار او را «پدر صنایع موشکی ایران» نامید.
ایران بروز انفجار در پادگان امام علی در خرم‌آباد در آخرین روز مهرماه سال ۱۳۸۹ را ن که رسانه‌های غرب مدعی نگهداری موشک‌های شهاب ۳ در آن بودند و به کشته شدن ۱۸ نظامی انجامید، ناشی از «آتش‌سوزی اتفاقی» توصیف کرد.
ایران که در آن سال‌ها «ترور» شماری از «دانشمندان هسته‌ای» خود را به اسرائیل نسبت می‌داد، هیچگاه رسماً میان عوامل خارجی با انفجارهای دو پادگان خرم‌آباد و بیدگنه ارتباطی قائل نشد.
اما در سریال جاسوسی- اطلاعاتی «گاندو» که از تلویزیون ایران پخش شد و دست‌اندرکارانش مدعی بودند آن را بر اساس مستندات و از جمله اطلاعات سایت افشاگر ویکی‌لیکس ساخته‌اند، انفجار پادگان بیدگنه به اسرائیل نسبت داده شد، هرچند پیش از آن نیز برادر آقای طهرانی مقدم از «جنایتی تروریستی» که عامل آن رویداد شد، سخن گفته بود.
پس از آن حادثه، اهود باراک، وزیر دفاع وقت اسرائیل، گفت «ما نمی‌دانیم در آن پادگان چه اتفاقی افتاده، اما (شمار کشته‌ها) بیش از این هم باشد، خوشحال می‌شویم» که نشان می‌داد سیاست اسرائیل در این موارد «نه تأیید نه تکذیب» است و در مجموع رد یا تأیید حدسیات و گمان‌ها دشوار است و به‌سادگی قابل داوری نیست.
روزنامه نیویورک‌تایمز این هفته با نگاهی به مفروضات در ارتباط با عوامل پشت انفجار اخیر در منطقه شرق تهران، به نقل از «مقامات اسرائیلی»، هر گونه قائل شدن ارتباط میان اسرائیل با این رویداد را رد کرد.
همزمان با تشدید تناوب بروز سوانح مشکوک در ایران، ایگال یونا، رئیس ستاد سایبری اسرائیل، روز پنجم تیرماه از «فرا رسیدن زمستان سایبری» سخن گفته بود.
آقای یونا اشاره‌ای به ایران نکرد، اما روزنامه «تایمز اسرائیل» سخنان او را با حمله سایبری چند هفته پیش منتسب به ایران علیه شبکه آبرسانی اسرائیل مرتبط دانست.
مقامات اسرائیل گفته بودند «حمله سایبری ایران» خسارت اندکی وارد کرده اما «رویدادی وخیم» و «بی‌سابقه» از حیث حمله به غیرنظامیان بوده زیرا هدف حمله، مسموم کردن آب شهروندان در روزهای اوج بحران کرونا و خانه‌نشینی مردم این کشور بوده است.
رسانه‌های اسرائیل نشان افتخاری را که این هفته سازمان اطلاعات ارتش کشورشان به واحد سایبری نظامی ارتش داد، به دلیل «موفقیت» در حمله سایبری اخیر به بندر رجایی در جنوب ایران، به تلافی تعرض به سامانه آبرسانی اسرائیل، عنوان کردند.رادیو فردا
