Yeni il və 31 dekabr Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü mübarək olsun
31 dekabr Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günüdür. 31 dekabrda dünya azərbaycanlıları iki bayramı qeyd edirlər: Yeni il və həmrəylik günü. Bəli, Azərbaycan xalqının almanaxda öz həmrəylik günü var. 31 dekabr – Dünya Azərbaycan Həmrəylik Günü – 70-dən çox ölkədə azərbaycanlılar tərəfindən qeyd olunur. Həmrəylik Günü Azərbaycan diasporu üçün ən vacib tətil oldu və Yeni il bu səbəbdən az qala ön plana çıxdı. Azərbaycandakı digər etnik qruplar, azlıq qrupları, Azərbaycanda doğulub böyüyən insanlar da bu günü Ümumdünya Həmrəylik Günü kimi qeyd edirlər.
Bəs niyə xüsusi bir həmrəylik günü? Bildiyiniz kimi həmrəylik bir qrup, sinif, millət və ya bütün dünya daxilində fərqli insanlar arasındakı birliyi ifadə edir. Birlik, İcma daxilində kömək etməyə hazır olmaq deməkdir. Azərbaycan dövləti daha çox həmrəyliyə ehtiyacımızı qeyd etmək üçün bu tarixi 31 dekabr tarixində təqdim etdi. Ona görədir ki, xalqımız bir zamanlar parçalanmışdı. Həmrəylik hər şeydən əvvəl Şimali Azərbaycan cəmiyyəti, yəni. müstəqil Azərbaycan Respublikası və Güney Azərbaycan icması, yəni. müstəqil olmayan, lakin sözdə bir hissəsidir İran dövləti. Azərbaycanlılar həmrəylik konsepsiyasından həm sosial, həm də siyasi baxımdan istifadə edirlər, bununla həm ölkəmizin həm şimalında, həm cənubunda, həm qərbində, həm də şərqində xalqımız üçün həmrəylik məsuliyyətinin artırılmasına kömək etmək istəyirlər.
Xüsusi bir həmrəylik günü təşəbbüsü Sovet İttifaqı dövründə, 1989-cu ilin noyabrında o zamankı Azərbaycan Sosialist Respublikasının Xalq Cəbhəsi tərəfindən önə çəkildi. Xalq Cəbhəsi xalqın iradəsini gətirdi və iki xalq arasında ailə əlaqələrini bərpa etmək, Şimali və Güney Azərbaycan arasında humanitar, mədəni və iqtisadi əlaqələri bərpa etmək üçün Şimali və Güney Azərbaycan arasındakı sərhədləri, iki bölgə arasındakı bütün hərbi və texniki imkanları sökməyə qərar verdi. Sovet rejimi, əlbəttə ki, bu qərara qarşı idi. Ancaq ölkədə demokratik və milliyyətçi hərəkat xeyli böyüdü, Xalq Cəbhəsinin tərəfdarları “Sərhəd Hərəkatı” adlı bir sıra siyasi etiraz nümayişləri etdilər. Genişlənən demokratik hərəkat nəticəsində hündür, tikanlı və elektrikli dəmir çəpərlər dağıdıldı, yəni. Araz çayı boyunca sərhəd keçidləri söküldü. Ancaq bu asan deyildi. Xalq Cəbhəsi bunu həyatını təhlükəyə atmaqla etdi. Hərəkat bir çox qurban aldı. Şimali və Cənubi Azərbaycan arasındakı dövlət sərhədi həm də Sovet İttifaqının İranla dövlət sərhədi idi. Araz çayının digər tərəfində bölünmüş ailələr, qohumlar və həmvətənlər uzun onilliklərdə ilk dəfə görüşdülər. Xalq Cəbhəsi, eyni zamanda iki sahəyə gedişi asanlaşdırmaq üçün layihəni idarə etməyə müvəffəq oldu, məsələn. gömrük və pasport nəzarəti və. Bu şəkildə 31 dekabr azərbaycanlıların həmrəylik günü kimi təsis edildi.
1990-cı ildə həm Şimali, həm də Güney Azərbaycandan və dünyanın müxtəlif yerlərində yaşayan demokratik millətçi qüvvələr rəsmi görüş üçün Türkiyədə bir araya gəldi. Bu günü rəsmi olaraq dünyadakı bütün azərbaycanlıların həmrəyliyi və həmrəyliyi üçün qeyd etməyə qərar verdilər. Təəssüf ki, sərhəd obyektləri daha sonra bərpa edildi, lakin gün həm qanunda, həm də mənada bütün gücünü qoruyur.
Bəs Həmrəylik Gününün Azərbaycan xalqı üçün əhəmiyyəti nədir? Bu bayram, bu bayram, müxtəlif ölkələrdə yaşayan azərbaycanlılarla münasibətlərin qurulmasında, həmrəyliyin və həmrəyliyin gücləndirilməsində mühüm rol oynayır. Azərbaycan Respublikasının keçmiş prezidenti, Xalq Cəbhəsinin lideri və daha sonra Xalq Cəbhəsinin lideri Əbülfəz Elçibəy bu günün əhəmiyyətindən belə danışdı:
“Bu həmrəylik günü, ölkəmizin, xalqımızın 1989-cu ildə 190 illik bölünmədən sonra birləşməyə doğru ilk böyük addımını atmağa başladığı gündür. Rusiya və Farsın imperialist strategiyaları. 31 dekabr Azərbaycan türklərinin Araz çayı boyunca dəmir çəpəri parçalayaraq döşlərindəki Dəmir pərdəni qırdıqları gündür. Bu möhtəşəm gündə yüz minlərlə azərbaycanlı Araz çayının hər iki tərəfindən qələbə ilə, bütün şərəf və şanla qaçaraq xalqı ilə görüşmək, yaxınlarını görmək və qucaqlamaq üçün qaçdı. Bu gün Azərbaycan xalqının birləşmə yolunda ilk uğurlu addımını atdığı gündür! Azərbaycanın birliyi, vahid bir vətən üçün, bir ana kimi Azərbaycan vətəni üçün ilk həmrəylik günüdür. Bu gün gələcək birləşmiş Azərbaycanın ilk carçısı, müjdəsidir! Bu gün Azərbaycanın birləşməsi və birliyinin reallığa çevriləcəyi vaxtın doğum günüdür ”.
Çıxış 26 dekabr 1995-ci ildə Azərbaycanın Keleki şəhərində verildi.
Azərbaycanlılar tarixdə min illər boyu vətənlərində yaşayıblar və dünya sivilizasiyasına mühüm töhfələr veriblər. Müharibələr, inqilablar, hərbi qarşıdurmalar, dünyadakı müxtəlif ictimai-siyasi proseslər nəticəsində Azərbaycan bölündü, bəzi azərbaycanlılar öz yurdlarından, yurdlarından qaçmağa məcbur edildi, sürgün edildi və ayrıldı. Xaricdə iş tapmaq və təhsil almaq üçün vətənlərini tərk etmiş azərbaycanlılar da var. Beləliklə, müxtəlif tarixi Azərbaycan torpaqlarından olan azərbaycanlılar bütün dünyada parçalanmış vəziyyətə gəldilər. Cənubi Azərbaycandan (indiki Şimali İran), Borçalıdan (indiki Gürcüstan Respublikası), Zəngəzurdan (indiki Ermənistan Respublikası) və Dağıstandan (Rusiya Federasiyasındakı indiki Dağıstan Muxtar Respublikası). Hal-hazırda dünyanın bir çox ölkəsində yaşayırlar. Rusiyada, Ukraynada, Baltikyanı ölkələrdə, Qərbi Avropa, Amerika və Orta Şərqdə böyük Azərbaycan icmaları yaradıldı. İsveç Statistika məlumatlarına görə, 2017-ci ildə İsveçdə Azərbaycan Respublikasında ümumilikdə təxminən 3,300 nəfər doğulmuşdur. İrandakı siyasi maneələrə görə Cənubi Azərbaycan mənşəli insanlar üçün statistik məlumatları saxlamaq çətindir. Bir çox insan özünü ictimai yerlərdə azərbaycanlı kimi tanımağa cəsarət etmir, lakin Cənubi Azərbaycandan təxminən 35.000 nəfərin İsveçdə yaşadığı təxmin edilir (MUCF və ya İsveç Vergi Agentliyində qeydiyyatdan keçmiş etnik mədəni birliklərin siyahılarına görə). 1979-cu ildə və daha sonra siyasi inqilabla İran inqilabı ilə əlaqədar olaraq Şahın dövründə, həm də onların yaxınları olaraq gəldilər. Araz çayının hər iki tərəfində çoxdan gözlənilən Azərbaycan xalqının sərhəd hərəkəti, şimal və cənubi Azərbaycan sərhəd obyektlərinin sökülməsi, xalqın sərhədin hər iki tərəfində, şimalda və cənubda birləşmə şüarı ilə elan edilməsi əslində millətin səyləri idi. birləşmə və inteqrasiya hərəkatını canlandırmaq və bir millət olduğumuzu bütün dünyaya nümayiş etdirməyə çalışmaq. Həmrəylik Günü Azərbaycanın birləşmə arzusunun simvoludur.
Səadət Kərimi 11 dekabr 2019
