Qüds Qüvvələrinin komandanı Qasım Solomoni kimdir?

ABŞ-ın İraqdakı hücumu nəticəsində ölən İran Komandiri Qasım Süleymani, dünyanın danışdığı bir ad idi. ABŞ Müdafiə Nazirliyi (Pentaqon), Süleymani və Mühəndis, Bağdad Hava limanına yaxın bir hücumda öldürüldüyünü açıqladı. Bu açıqlamadan sonra gözlər Qasım Süleymaninin həyatına və siyasi karyerasına yönəldi. Bəs, Qasım Süleyman kimdir, niyə öldürüldü?

İran İnqilab Keşikçiləri Qüds Qüvvələrinin komandiri Qasım Süleyman Amerika qüvvələrinin Bağdadda etdiyi hücumda öldürüldü. 1979-cu ildə İslam İnqilabından bəri ən yaxın adlardan biri olan Qasım Süleymaninin ölümü, birbaşa İranın dini lideri Əli Xamenei ilə əlaqəli şəkildə dünyada əks-səda doğurdu.

Pentaqon, ABŞ Prezidenti Donald Trumpın göstərişi ilə İran İnqilab Keşikçiləri Qüds Qüvvələri komandiri Qasım Süleymaninin öldüyünü açıqladı. Mətbuatda yer alan xəbərlərdən sonra Qasım Süleymaninin həyatı bir daha gündəmə gəldi. Bəs, Kasım Süleymani kimdir? İran İnqilab Keşikçiləri Qüds Qüvvələrinin komandanı Qasim Süleymani niyə öldürüldü?

QASIM SÜLEYMAN KİMDİR?
Kasım Süleymani 11 mart 1957-ci ildə İranda anadan olub. İlk 5 il məktəb təhsili aldıqdan sonra İnqilab Keşikçiləri Ordusuna qatıldı.İlk 5 illik məktəb təhsili aldıqdan sonra Qasım Süleymani kəndi tərk edərək İnqilab Keşikçiləri Ordusuna qoşuldu 45 günlük hərbi təlimdən sonra bütün təhsil həyatı bu 5 illik ibtidai məktəb təcrübəsi ilə məhdudlaşdı.

1979-cu il İran inqilabından sonra hərbi karyerasına başlayan Qasım Süleyman cəmi 45 günlük təlimlə orduya qəbul edildi. Qasım Suleimani, İran inqilabından sonra üsyan edən silahlı kürd qruplarına qarşı İranın qərbindəki Mahabad şəhərində ilk hərbi cəbhə təcrübəsinə sahib idi.

İnqilabdan sonra İran-İraq müharibəsindəki görkəmli səyləri ilə diqqəti cəlb edən Süleymani cəbhə arxasında bir çox əməliyyatı uğurla idarə etdi. 20 yaşında leytenant rütbəsi ilə 41-ci Sarullah Liqasının komandanlığını götürdü və bu müharibədəki uğurları ilə hərbi karyerasının pillələrinə qalxmağa başladı.

İraqda Səddamla mübarizə
Qasım Süleymani, müharibə zamanı Səddam Hüseynə qarşı vuruşan İraq kürd liderləri ilə yaxşı əlaqələr qurdu. 1991-ci il Körfəz müharibəsi zamanı silahlı şiə qrupları ilə əlaqələri inkişaf etdirən Süleymani bu qrupların qiyamlarını təşkil etdi.

2003-cü ildə ABŞ-ın İraqa hücumu nəticəsində Səddam devrildikdən sonra pərdə arxasında ABŞ ordusuna qarşı döyüşən şiələrə rəhbərlik edən Süleymani bəzi sünni qrupların təlim və silahlanmasında da iştirak etdi.

Süleymani, ABŞ-a qarşı döyüşən qruplara komandanlıq edərkən, ABŞ və İran arasında İraqdakı danışıqlarda da ən vacib sözlərdən biri idi. Buna görə də Süleymani hərbi şəxsiyyətə sahib bir komandir olaraq bir diplomat olaraq ön plana çıxdı.

İraq müharibəsində kürd liderləri ilə yaxından işləmək Süleymaninin Səddamdan sonra İraqdakı siyasətçilərlə xüsusi əlaqələrin qurulmasına yaxşı zəmin yaratdı.

Kasim Süleymani təkcə şiələrlə deyil, İraqdakı sünni liderlərlə də yaxşı əlaqələr qurdu. İraqın keçmiş prezidenti Cəlal Talabani də daxil olmaqla bir sıra siyasətçilərlə yaxın əlaqələri olan Süleymani, şiə lideri Muqtada əl-Sədrin digər siyasi qruplarla barışmasına kömək etdi. Süleymani İraqın sünni vitse-prezidenti Osama Nuceyfi ilə də yaxın əlaqələr qurdu və hətta 2013-cü ildə Nuceyfi İran generalının anasının Tehranda dəfn mərasimində də iştirak etdi.

Livanda silahlı Hizbullah
Livanda Hizbullahla birlikdə işləyən Süleymani, 2006-cı ildə İsrailin Hizbullahın bir əsgərini qaçırdığı səbəbiylə Livana hücum etdiyi zaman başlayan “33 İyul Müharibəsi” ndə Hizbullahın təlim və silahlanmasına cavabdeh idi.

Qasım Süleymani niyə öldürüldü?

“ABŞ ordusu ABŞ tərəfindən xarici bir terror təşkilatı olaraq tanınan İran İnqilab Keşikçiləri Ordusu Qüds Qüvvələrinin prezidentini öldürməklə və ABŞ personalını (bölgədə) müdafiə etməklə ABŞ personalını qorumaq əzmindədir. addımlar atdı. ” ifadələr istifadə edildi.

Qasım Süleymaninin öldürülməsi nə ilə nəticələnə bilər?

İran İslam respublikası baş dini lideri olan Xamneyi reaksiyasını kəskin olan “bu əməli heçdə cavabsız qoymayacayıq” kimi ifadə edibdir.

İran xarici işlər naziri Cavad Zərif isə Süleymaninin qətlinin sabahı İran rəsmi televiziyasında İranın BMT başçısına telefon açıb dürümü qınamaqla, “İranın istədiyi kimi bu əməliyata cəvab verməyə haqqı vardir” cumləsini açıqlayıbdır. O həmdə Amerika və başda president Trampın böyük bir səhvə yol verməsini qeyd edibdir.

President Tramp isə Twitter hesabından İranıa” heç bir savaşı qazanmayan, ama bir cox müzakirəni qazanan devlət” kimi diplomatik bir çağrı göndərmişdir.

Hər halda indi gözlər İran tərəfindədir ki top onn sahəsinə atılmış durumda.

Görəsən İran indiki iqtisadi ictimayi iqtisdaiyatı zəyifləmiş durumu görub artıq vətəndaşların bir savaşda heçdə onun yanında yox bəlkə qarşı tərəfin və hakimiyyətin əleyhinə olması ehtimalını görüb rekasiya verəcəkdir, ya tərsinə , “savaşda olan hakimiyyətdən kimsə nəisə tələb edəməz ” duşuncəsinə uyub  savaşı hətta İran rejiminin hər tərəfli sıxışdırılmış durumundan bir çıxış yolu kimi seçəcəkdir ?