Qarabağdakı müharibənin sonu; İranda Türk mədəni fəalların tutulması davam edir

Nəhayət, Azərbaycan Respublikası ilə Ermənistan arasındakı altı həftəlik qanlı qarşıdurmadan sonra, Rusiyanın vasitəçiliyi və iki tərəf arasında sülh müqaviləsinin imzalanması ilə İkinci Qarabağ Müharibəsi, 10 NoyabrÇərşənbə axşamı səhərində durduruldu. Azərbaycan Prezidentinin “tarixi zəfər” və Ermənistan Baş naziri “üzücü” olaraq xarakterizə etdiyi müqavilə.

Buna baxmayaraq, Dağlıq Qarabağ müharibəsi sona çatsa da, İrandakı Türk vətəndaşlarının Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə reaksiya göstərdikləri üçün tutulması və çağırılması davam edir.

Həbslərin son turunda Meşkinşəhrdən bir mədəni fəal Rəsul Nərimani, 10 Noyabrda, bu şəhərin təhlükəsizlik polisinə çağırıldıqdan sonra həbs olundu.

Həbsin Azərbaycan ordusunun tarixi Şuşa şəhərini erməni qüvvələrindən azad etməsi səbəbi ilə Meşkinşəhr şəhərindəki qutlama Karnavalı ilə əlaqədar həyata keçirildiyi bildirilir.

Bənzər bir hərəkətlə Ərdəbil zabitə İdarəsi, 10 noyabr Bazar ertəsi günü səhər saatlarında Şuşanın azad edilməsi münasibətilə şirni payladığı üçün “ictimai fikri narahat etmək” ittihamı ilə Ərdəbil Həbsxanasında həbs olunan siyasi məhbus Abbas Lisaninin oğlu “Mehdi Lisani”ni çağırdı və Ərdəbilin bazarında işin davam etməsini qadağan etdi.

Mehdi Lisani bu bazarda qızıl mağazalarından birində satıcı olaraq işləyirdi.

Bundan öncə Ərdəbil Kəşfiyyat İdarəsi, siyasi məhbusun ailəsinə iqtisadi təzyiqləri artırmaq üçün Abbas Lisaninin digər oğlu Əli Lisaninin qızıl təmir mağazasını möhürləmişdi. İki ay əvvəl cənab Lisaninin ailəsinə məxsus bir avtomobil naməlum şəxslər tərəfindən evinin qarşısında yandırıldı.

Ayrıca, Təbrizdə yaşayan başqa bir mədəni fəalı “Yasəmən Zəfəri”, Məhkəmə Hakimiyyətinin elektron sistemi vasitəsi ilə bildiriş aldıqdan sonra Təbrizin ikinci Cinayət Məhkəməsinin 112 saylı şöbəsinə çağrıldı. Bəyannaməyə görə, “ictimai asayişi pozmaq” ittihamı ilə 10 dekabr çərşənbə günü təyin olunmuş filiala gəlməlidir.

Bundan əvvəl, Əli Musəvinin sədrilik etdiyi Təbriz Umumi və İnqilab məhkəməsinin 16 saylı şöbəsində Yasman Zəfərinin və digər 12 Azərbaycanlı fəalın dindirmə və ittiham nədəni bildirildi və bu fəallar üçün girov məbləği 100 milyondan 200 milyon tümənə qaldırıldı.

Mərəndli bir mədəni fəal Həkimə Əhmədi, Təbriz Xalq və İnqilab Məhkəməsinin 16 saylı şöbəsində göründükdən sonra 1 Noyabr Cümə axşamı tutulan 12 vətəndaşdan biri idi. Xanım Əhmədi girov təmin edə bilmədiyi üçün əvvəlcə 11-ci Təbriz Polis mərkəzinə, daha sonra bu şəhərin Mərkəzi Həbsxanasına köçürüldü.

Eləcə də son günlərdə Təbrizli 29 vətəndaşa Məhkəmə Hakimiyyətinin elektron sistemi vasitəsilə göndərilən elektron bildirişə əsasən “Qarabağın azadlığı” na dəstək olaraq son etiraz aksiyalarına dair son müdafiə almaq üçün Təbriz Umumi və İnqilab Məhkəməsinin 16 saylı şöbəsinə çağrıldılar.

Ərdəbildə yaşayan bir mədəni fəal “Mehdi Huşmənd” da 9 Noyabr Bazar günü Ərdəbil Baş Kəşfiyyat İdarəsinin zabitləri tərəfindən təhdid edilərək sorğuya çəkildi.

Cənab Huşməndin, Ərdəbil Neft Şirkətinə idari işlər üçün müraciət etdikdən sonra Kəşfiyyat Baş İdarəsinin mülki geyimli əməkdaşları tərəfindən müvəqqəti tutulduğu və şirkət rəisinin otağında qanunsuz olaraq dindirildiyi və təhdid edildiyi bildirildi.

Təhlükəsizlik qüvvələri, cənab Huşməndi mədəni və dinc fəaliyyətləri üçün dörd saat dindirdi və təkid ediblər “Əgər fəaliyyətinizə davam etsəniz, hamınızı tutub uzunmüddətli həbsxanalara göndərəcəyik.”

Bundan əvvəl Ərdəbilin “Ciral” Parkında “Qarabağın Azadlığı”na dəstək mitinqi zamanı saxlanılan bu Azərbaycanlı mədəni fəall, 500 milyon Tümən girov müqabilində 30 gündən çox vaxt sərf etdikdən sonra 29 Oktyabrda Ərdəbil Həbsxanasından (Şam Əsbi) sərbəst buraxıldı. .

Iranwire-in aldığı xəbərlərə görə, “Babək Kiyumərsi” və “Səid Sultani”nin tutulmasından təxminən bir ay keçməsinə baxmayaraq, tutulma yeri və şərtləri hələ bilinmir. Culfada yaşayan iki mədəni fəal, 4 Oktyabr 2020 Bazar günü iş yerlərində mülki geyimli qüvvələr tərəfindən həbs olundu. Təhlükəsizlik agentləri, həmçinin Səid Sultanini evində hökm olmadan axtarış aparmış və şəxsi əşyalarını da götürmüşlər.

Babək Kiyumərsinin bacısı “Səmira Kiyumərsi” də İnstagram səhifəsində mədəni fəalın ailəsinin onun vəziyyətindən xəbərsiz olduğunu bildirdi.

Bu müddət ərzində insan haqları fəallarının və bu vətəndaşların ailələrinin mühakimə olunması heç bir nəticə vermədi və bu günə qədər məsuliyyət daşıyan qurumlar vəziyyətlərinə görə cavab verməkdən imtina etdilər.

Bu iki azərbaycanlı fəal Təbriz Kəşfiyyat İdarəsinin təcridxanasında qeyri-müəyyənlik içindədir, “Dağlıq Qarabağın Azadlığına Dəstək” mitinqləri ilə əlaqədar tutulan mədəni fəalların əksəriyyəti məhkəmənin sonuna qədər son bir neçə gündə girov müqabilində sərbəst buraxılıblar.

22 İyul Bazar günü, Dağlıq Qarabağ bölgəsindən 300 km məsafədə yerləşən Tovuz bölgəsində Azərbaycan Respublikası ilə Ermənistan arasında hərbi toqquşmalar başladı. Qarşıdurmaların ikinci turu 27 Oktyabr Bazar günü səhər başlayıb və 10 Noyabr Çərşənbə axşamı səhər tərəflər arasında sülh müqaviləsinin imzalanması ilə başa çatıb.

Bu dövrdə üç dəfə (16 İyul, 1 Oktyabr və 18 Oktyabr) da Azərbaycan mədəni fəallarının və partiyalarının çağırışlarının yayımlanmasından sonra Tehran, Təbriz, Urmiyə, Zəncan, Ərdəbil və Türklərin yaşadığı digər bəzi şəhərlərdə daxil olmaqla müxtəlif şəhərlərdə mitinqlər keçirildi. Mitinqlərində “İranın Ermənistana lojistik dəstəyinə və Rusiyanın Ermənistana silah ötürmək üçün İranın hava məkanından və torpaqlarından istifadə etməsinə” etiraz və “Dağlıq Qarabağın azad edilməsi”nə dəstək verdilər.

Mitinqlər zamanı yüzlərlə azərbaycanlı siyasi, mədəni və tələbə fəal nəzarətə alındı. Bir sıra məhbuslar daha sonra müxtəlif şəhərlərin kəşfiyyat və təhlükəsizlik polisinə çağrıldıqdan sonra və bir çox başqa fəallar isə evlərinə və iş yerlərinə basqından sonra tutuldular