İranlı hüquq müdafiəçisi etirazçılara ağır cəzalar verilməsi ilə bağlı xəbərdarlıq edir

İranın Evin həbsxanasında məhbus olan tanınmış iranlı insan haqları müdafiəçisi uyğun olmayan şəkildə baş örtüyü taxdığı iddiası ilə polis nəzarətində gənc qadının ölümündən sonra qəzəblə küçələrə çıxan etirazçılara ağır cəzaların, o cümlədən ölüm hökmünün verilməsindən narahatlığını ifadə edən məktub dərc edib.

Nərgiz Məhəmmədi noyabrın 14-də BMT-nin İrandakı insan haqları üzrə xüsusi məruzəçisi Cavid Rəhmana məktubu göndərərək, agentlikdən hakimiyyətin ölüm hökmləri çıxarmasını və mümkündür etirazçıların edamını dayandırması üçün bütün səlahiyyətlərindən istifadə etməyi xahiş edib.

Məktubda Məhəmmədi həmçinin qeyd edib ki, bəzi etirazçılar “təkadamlıq kameralarda saxlanılır və təzyiq altında günahlarını etiraf etməyə məcbur edilirlər” və bundan daha sonra “terror yaratmaq və xalq üsyanını yatırmaq” üçün sərt hökmlərə və edamlara haqq qazandırmaq üçün istifadə olunur.

Məhəmmədinin məktubu İran ədliyyə orqanlarının Tehranda bir etirazçıya ölüm hökmü, eləcə də daha beş etirazçıya 5 ildən 10 ilə qədər həbs cəzası kəsiləcəyini elan etdikdən bir gün sonra dərc edilib.

Hüquq müdafiə qrupları sentyabrın 16-da Məhsa Əmininin ölümü ilə bağlı etirazların ardınca polisin basqıları zamanı 300-dən çox insanın öldürüldüyünü və İran hakimiyyətinin iğtişaşlar bütün ölkəyə yayıldıqca təzyiqləri artıracağına söz verdiyini bildirir.

Buna cavab olaraq, İranın 290 yerlik parlamentində 227 deputat məhkəmə sistemini bəzi etirazçılar üçün ölüm hökmünü təsdiqləməyə çağırıb. İranın baş hakimi Qulamhüseyn Mohseni-Eceyi daha sonra Ali Məhkəmə Şurasının iclasında bu tələblə razılaşdığını və bəzi etirazçıların Qisas prinsipi və ya intiqam qanunu əsasında edam edilə biləcəyini bildirib.

Mohseni-Eceyi artıq etirazlarda həbs olunanların işlərinə baxan hakimlərdən etirazların “əsas elementləri” adlandırdığı şəxslərə “zəif hökmlər” verməkdən çəkinmələrini istəyib.

İnsan haqları qrupları İranda siyasi məhbusların artıq bir çox hüquqlarından, o cümlədən seçdikləri vəkillə görüşmək imkanından məhrum olduqlarını qeyd edərək, sərt cəzaların verilməsini pisləyiblər.

40 nəfər iranlı hüquqşünasdan ibarət qrup bu yaxınlarda bəyanat yayaraq bildirib ki, məhkəmə sistemi “müstəqil olmayan və itaətsiz məmurların iştirakı ilə avtoritar qüvvələrdən birinə çevrilib və bu səbəbdən ölkənin taleyini korrupsioner şəbəkə idarə edir”.

Daha çox azadlıqlar və qadın hüquqları tələbi ilə keçirilən etirazlar 1979-cu il inqilabından sonra İslam hökuməti üçün ən böyük təhlükə təşkil edir.

Etirazlar zamanı bir çox nümayişçi, o cümlədən jurnalistlər, hüquqşünaslar, fəallar, rəqəmsal hüquqların müdafiəçiləri və başqaları da daxil olmaqla bir neçə min nəfər həbs edilib.