«شیطان وجود ندارد» برنده خرس طلایی جشنواره فیلم برلین شد

با اعطای مهم‌ترین جایزه “هفتادمین فستیوال فیلم برلین” به ساخته محمد رسول اف که به حکم مراجع قضائی جمهوری اسلامی ایران ممنوع الخروج شده است، رسانه‌های آلمانی از فستیوال فیلم برلین به عنوان “سیاسی ترین فسیتوال فیلم جهان” نام بردند.

در بخش رقابتی امسال “برلیناله”، ١٨ فیلم بر سر “خرس طلائی و ٧ خرس نقره” با هم رقابت داشتند.
در پایان، خرس طلائی به فیلم “شیطان وجود ندارد” محمد رسول اف تعلق گرفت؛ هیئت داوران جشنواره هنگام اعطای خرس طلائی به درام سه اپیزودی رسول اف، آن را «لطیف و فجیع» خواند و اعلام کرد که این فیلم نشان می دهد چگونه حکومت‌های خودکامه، میان انسان‌ها تور می‌بافند تا آن‌ها را به اعمال غیرانسانی وادار کنند.

نگاه رسانه‌ها
نشریه دیتسایت آلمان، در گزارش اعطای خرس طلائی توضیح داد که  این فیلم در سه اپیزود خود فراخوانی است به مبارزه با مجازات اعدام. در اپیزود اول، مردی که در زندگی خانوادگی و عادی خود پدری فداکار و مهربان است، در زندان انسان‌ها را به راحتی اعدام می‌کند؛ در اپیزود دوم یک سرباز وظیفه از شرکت در جوخه اعدام خودداری می ورزد و در این مورد با همقطاران خود گفت‌وگوئی جاندار و تکان دهنده را پیش می‌برد.
نشریه آلمانی، سپس نتیجه‌گیری می‌کند که فیلمنامه “شیطان وجود ندارد”،  به تنهائی شایستگی دریافت خرس طلائی را داشته است؛ اما هیئت داوران همه انسان هائی را که برای ساختن این فیلم خود را به خطر انداخته‌اند ستود؛ پیش از همه رسول اف که دولت ایران مانع سفر او شد و صندلی او در برلیناله خالی ماند. این فیلمساز تا سال ٢٠١٧ میان هامبورگ به عنوان محل اقامت خود و ایران همواره در رفت و آمد بود. اما در این سال ممنوع الخروج شد.

وضعیت محمد رسول اف، یادآور اعطای جایزه خرس طلائی به فیلم “تاکسی” جعفر پناهی است که او هم مثل رسول اف اجازه سفر به آلمان و شرکت در برلیناله را نیافت. این بار “باران رسول اف” دختر محمد که دور از پدر در هامبورگ زندگی می‌کند، خرس طلائی را دریافت کرد. او نقش زن جوان را در سومین اپیزود “شیطان وجود ندارد” بازی می‌کند.

منتقدین درباره فیلم رسول اف گفته اند که این فیلم برغمپیچیدگی در روایات خود بسیار روشن است. با این که سوژه اعدام فی‌نفسه به شدت خشن است، دوربین از میان راهروهای زندان و زیر زمین تاریک آن راه خود را به سوی روشنائی و آزادی کوهستان‌های ایران می گشاید و به این طریق در پی تاریکی مطلق به نوری امیدآفرین می رسد.

در پایان مراسم اعطای خرس طلائی، “کاوه فرنام” دستیار کارگردان، به خبرنگاران گفت: «از پاسخ منفی فسیتوال به سانسور سپاسگزارم. همه کسانی که در ساخت این فیلم شرکت داشتند، خطر را به جان پذیرفتند. هیچ دیواری در دنیا دربرابر قدرت خیال پایدار نیست».

برندگان خرس‌های نقره‌ای
خرس‌های نقره ای هفتادمین فسیتوال فیلم برلین به ترتیب زیر اعطا شد:
– خرس نقره ای هیئت داوران برای بهترین فیلم: “هرگز، به ندرت، همیشه” به کارگردانی “الیزا هیتمن”.
– خرس نقره‌ای برای بهترین کارگردانی: “هونگ زانگزو” به خاطر فیلم “زنی که می دود”.
– خرس نقره‌ای برای بهترین بازیگر مرد: “الیو ژرمانو” به خاطر ایفای نقش در فیلم “پنهان” ساخته “گئورگیو دیریتی”.
– خرس نقره‌ای بهترین فیلمنامه: “برادران د اینوسنسو” به خاطر “طالع بد”.
– خرس نقره‌ای برای جلوه‌های هنری: “یورگن یورگس”، “ناتاشا فون ایلی” و “یکاترینا اوئرتل”.
– خرس نقره‌ای به عنوان جایزه ویژه هفتادمین فستیوال فیلم برلین: به خاطر فیلم “تاریخ را حذف کنید” از بنوئیت دلپین، به “گوستاو کرون”.