انتخابات و نقش تاریخی آذربایجان – ابراهیم رشیدی
مسیر ۱۲۰ ساله آذربایجان و ترکهای ایران همواره با انتخابات گره خورده است. ابتدا انجمن آذربایجان افرادی را به مجلس مشروطه فرستاد، ولى لياخوف روسی مجلس را به توپ بست تا ستارخان و باقرخان برای بازگشایی مجلس برخیزند و روانه تهران شوند.
در پرده دوم شیخ محمد خیابانی نماینده آذربایجان در مجلس بود که با نطق آتشینی مجلس را ترک کرده به تبریز بازگشت تا زمام امور مردم و وطنش را در دست بگیرد و بر سرزمین خود حکومت کند. در گام سوم نیز همه مردم آذربایجان (نزدیک به صددرصد رای دهندگان) پیشه‌وری را به مجلس فرستادند ولی نمایندگان آن مجلس با ایستادن در برابر رای مردم، اعتبارنامه او را رد کردند و او نیز با بازگشت به تبریز حکومت یکساله خودمختار آذربایجان را بنیان نهاد.
آذربایجان بعد از پیروزی انقلاب انتظار داشت تا شاهد تبعیض‌های گذشته نباشد و این خواست در قالب نهضت طرفداران شریعتمداری و حزب خلق مسلمان ظهور کرد که مرکز ثقل آن نیز رای ندادن در انتخابات آذر بود. سال ۷۴ و در پنجاه سالگی نهضت ۲۱ آذر، دکتر چهرگانی کاندیدای مجلس شد و با وجود استقبال بی‌نظیر مردم به در بسته خورد. کاندیداتوری دکتر اعلمی نیز فرصت مناسبی برای بیان خواستهای مردم بود ولی اعلمی یا نتوانست یا نخواست که به آرزوهای این مردم رنگ حقیقت بزند و ایستگاه فعلی مردم آذربایجان به نام دکتر پزشکیان زده شده است.
خیابانی خودش از مجلس ناتوان آن روزگار خارج شد و پیشه‌وری را از مجلس اخراج کردند. طرفداران شریعتمداری رای ندادن را مسیر مخالفت یافتند و به چهرگانی اجازه ادامه مسیر ندادند. ولی امکان تکرار آن اتفاقات برای پزشکیان وجود ندارد و شاید گامی بسوی آرزوهای ما برداشته شود، مگر اینکه خود او نیز مانند اعلمی یا نخواهد و یا نتواند.
جنگ جهانی اول شرایط جهانی دوره خیابانی بود و جنگ جهانی دوم شرایط جهانی دوره پیشه‌وری. انقلاب بهمن زمینه تشکیل حزب خلق مسلمان بود و فروپاشی شوروی و استقلال جمهوری آذربایجان شرایط منطقه‌ای دوره چهرگانی. حالا کدام عامل خارجی زمینه‌ساز ظهور پزشکیان شده و حکومتمان را محتاج این گشایش کرده است؟ آزادی قاراباغ و قدرت‌یابی اتحادیه توران یا تنگنای به وجود آمده در خاورمیانه و جهان؟
