ابراهیم ساوالان : قیام خرداد هشتاد و پنج آذربایجان، آگاهی بخشی، آموزش مردمی و سازماندهی
در ظاهر، همه چیز با توهین ویژه‌نامه کودکان روزنامه ایران، که روزهای جمعه منتشر میشد، آغاز شد و دو روز بعد، گروهی از دانشجویان دانشگاه اورمیه در مقابل ساختمان ریاست دانشگاه جمع شدند تا مجوزی برای تجمع اعتراضی فردایشان بگیرند و روز دوشنبه دانشگاههای اورمیه و تبریز شاهد طوفانی بود که با گذر از همه دانشگاهها، روز 31 اردیبهشت در شهر خوی به کف خیابان رسید و در اول خرداد، شرف شهرهای شرق حرف اول و آخرش را گفت و همه شهرهای آذربایجان یکی پس از دیگری بپا خواستند.
قدرت مستقر در ایران، همیشه چند روز بعد از اعتراضات مردمی عوامل خود را به خیابان میکشد تا در «روز بصیرت» خودی نشان داده، صف مردم را با «غیرمردم» جدا کند. ولی اینکار در خرداد آذربایجان رخ نداد، چون در آذربایجان کسی را نیافتند که برعلیه آن راسیسم عریان نباشد. حتی نمایندگان مجلس که همیشه تکبیرگویان و با مشتهای گره کرده اغتشاشگران را محکوم میکنند، تکبیرشان را در برابر نطق آتشین اعلمی قورت دادند.
این ظاهر داستان است و نباید داستان را از توهین روزنامه ایران شروع کرد. باید نوشت که مردان و زنان شجاعی که امروز نامی از آنها برده نمیشود، سالهای متمادی از قلعه بابک تا مزار ستارخان را پیموده و در آخر به ایستگاه خرداد 85 رسیدند. باید نوشت که در دو سال منجر به روز واقعه، خواستند همه مجراهای تنفسی آذربایجان، از ارتفاعات کلیبر تا نشریات دانشجویی، را یکی یکی مسدود کنند و آذربایجان چاره را در عصیان دیده، جایگاهش را به دشمن تفهیم کرد. باید نوشت که سه روز قبل از توهین (19 اردیبهشت) مراسمهای روز دانشجوی آذربایجان را در اکثر دانشگاهها کنسل کرده، بیستم اردیبهشت تیم فوتبال ایران را که عازم جام جهانی 2006 آلمان بود، ستارگان پارس نامیدند و خشم در دانشگاه و شهر تلنبار شد.
مهمتر از همه باید نوشت که آگاهی بخشی، آموزش مردمی و سازماندهی لازمه هر گامی است. اگر آن قیام از دانشگاهها آغاز و به شهرها کشید، برآیند سالها فعالیت بود. اگر خیز برخی شهرها به عظمت قیام شهرهای دیگر نبود نشانگر ناکافی بودن فعالیت در آن شهرها بود و اگر توهینهای پیش از آن منجر به اعتراض نمیشد، بیداری ملی رخ نداده بود. و باید نوشت که اگر آگاهی بخشی و آموزش مردمی صورت گیرد، نیازی به آسمان و ریسمان نبوده، یک نمنه (رمز توهین روزنامه ایران) نیز میتواند باعث خروش شود.
نویسنده: ابراهیم ساوالان
