سئویل سلیمانی: علی دایی و عکس وریا غفوری
اگر بگویم اردبیل از لحاظ توسعه شهری با بلوچستان و خوزستان رقابت می‌کند اغراق نکرده‌ام جستجویی محدود از آمار مدارس، بیکاری، مهاجرت، ازدواج و طلاق (کودک همسری، خشونت خانگی، دختران مجرد،..) این ادعا را اثبات خواهد کرد. اما چرا علی دایی برای اردبیلی‌ها سمبول می‌شود؟
اپرا وینفری مجری و برنامه‌ساز سیاه امریکا مشهورترین چهره جامعه سیاه بوده(هست). زنی موفق، مشهور و ثروتمند، اما همین زن در کنار چهره‌ای موفق و نمونه برای جامعه سیاه نوعی عامل سرکوب هم هست. آمار بالایی از کتاب و مقالات موفقیت در امریکا به اپرا اختصاص داده می‌شود، تصویر ارائه شده به جامعه سیاه‌ها این است که خود شما مقصر توسعه نیافتن هستید، اپرا موفق شده چون خواسته، مسئله سیستماتیک نیست بلکه شما هستید.
علی دایی اپرای جامعه آذربایجان است. در شهری که جوانان امیدی به کار و زندگی ندارند علی دایی اردبیلی در اوج موفقیت و مشهور بودن درست زمانی که بسیاری از اردبیلی‌ها حتی حاضر به بیان اردبیلی بودن یا تورک بودن خود نیستند اردبیلی بودن خود را فراموش نمی‌کند و با افتخار از اردبیل یاد می‌کند. اما آیا این موضع علی دایی از روی آگاهی اتنیکی است؟ نه، به نظرم صرفا از جهت نوستالوژی برای زادگاه است. چرا اینطور می‌بینم؟
علی دایی هیچ گاه آدم منفعلی در سیاست ایران نبوده، اظهارنظرهای جنجالی زیادی داشته اما چرا در مسئله تورک حتی کم هزینه ترین راه را هم استفاده نکرده؟ زمانی که مربی پرسپولیس بود و شعار تورک… ورزشگاه را پر کرد چرا بجای نقد از پرسپولیس و اینکه هویت خودش به عنوان تورک آنجا نشانه رفته تراختوریها را نشانه گرفت و حتی طرفداران این تیم را پان‌تورک خواند؟ دایی اصلا با تورک بودن خود کنار آمده؟ شاید بله شاید هم نه، من نمی‌توانم نیت‌خوانی کنم اما چیزی که متوجه‌ام کسی که افکار سیاسی خود را ابراز می‌کند در رابطه با هویت تورکی خود از کوچکترین اظهارنظری طفره می‌رود. شاید بپرسید چرا چنین انتظاری را از دایی دارید؟ پس آن موقع چرا حمایتش از وریا غفوری آن هم با لباس کوردی را نشانه آگاهیش می‌دانید؟ پس دایی اتفاقا در موارد سیاسی و اجتماعی دیگر کاملا آدم آگاهی است اما علاقه‌ای به تاکید روی مسئله تورک حتی در کم هزینه‌ترین موارد ندارد.
من احساس اردبیلی‌ها نسبت به دایی را درک می‌کنم دایی سمبول این شهر در رقابت‌های بین شهری (خصوصا نسبت به تبریز با ویدیو منتشر شده از وی و اظهارنظرش نسبت به تبریزی‌ها)، نشانه زادگاه‌دوستی و اینکه اگر اردبیلی بخواهد مثل دایی موفق شود می‌شود (مساله شخصی نشان دادن موفقیت و نوعی الگو کردن از دایی)، هست اما خشم تورکها را نسبت به او را نیز باید درک کرد. وقتی در مقابل تحقیر تراختور سمبل تورکها در کنار پیروزی ایستاد و حتی در مقابل تحقیر طرفداران تیم و بازیکنان کوچکترین اعتراضی نکرد دایی سمبل تورک آسمیله‌ای شد که برای ایرانی ماندن باید تورک …بودن و شنیدن را به جان خرید.
نویسنده: سئویل سلیمانی
