مشکلات جدید دریاچه اورمیه
مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه اورمیه می‌گوید اگر وزارت نیرو حقابه دریاچه اورمیه را ندهد، احیای دریاچه پیش نخواهد رفت و کانون‌های گردوغبار بار دیگر شکل خواهند گرفت. در صورت زیر آب نرفتن این کانون‌ها احتمال وقوع طوفان‌های نمکی در اطراف دریاچه اورمیه وجود دارد و مردم خسارت خواهند دید. احیای دریاچه اورمیه همچنان با مشکل مواجه است.
مسعود تجریشی، مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه اورمیه از مشکلات جدید در روند احیای این دریاچه خبر داد. او گفت: «اگر وزارت نیرو مثل سال گذشته حقابه دریاچه را ندهد، مطمئنا نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم دریاچه در مسیر احیای خودش پیش رود و در سال ۱۴۰۶ و ۱۴۰۷ به تراز اکولوژیک موردانتظار دریاچه نخواهیم رسید».
به‌گفته تجریشی، تعهدات وزارت نیرو به ترتیب حل نیاز شرب، بعد از آن نیاز زیست محیطی و سپس نیاز کشاورزی است اما «وزارت نیرو ۱۰۲ درصد را به شرب، ۹۲ درصد به کشاورزی و بیش از ۳۰۰ درصد به صنعت اختصاص می‌دهد، اما زمانی که به محیط زیست می‌رسد به کمتر از ۳۵ درصد تعهداتش عمل می‌کند».
دریاچه اورمیه از اواسط دهه ۱۳۷۰ شروع به خشک شدن کرد. بنا بر آمار بین‌المللی تا سال ۲۰۱۵ میلادی حدود ۸۰ درصد از مساحت آن خشک شده بود. خشکسالی تنها باعث کاهش ۵ درصدی بارش در حوزه آبریز دریاچه شده و عوامل انسانی شامل پروژه‌های جاه‌طلبانه توسعه اقتصادی-آبی و سدسازی‌ها به همراه ساخت بزرگراه ۱۵ کیلومتری بر روی دریاچه با دریچه کوچک دو کیلومتری وضعیت دریاچه را به بحران کشانده است.
مسعود تجریشی می‌گوید اگرچه مشکل مالی در پروژه احیای دریاچه وجود دارد اما «مشکل مدیریتی مسأله اصلی است و باید دستگاه‌های دولتی نسبت به اتمام پروژه‌ها با توجه به شرایطی که کشور در آن قرار گرفته است اقدام کنند».
تجریشی «نظام حکمرانی آب در کشور» و عمل نکردن دستگاه‌های دولتی به تعهدات خود را مسأله اصلی دانست و گفت: «این مسأله یکی از عللی است که باعث شد آبی که باید در سال گذشته در ماه‌های بهمن و اسفند برای دریاچه اورمیه رها می‌شد، متأسفانه انجام نشود».
به گفته مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه اورمیه، حفر تونل برای احیای دریاچه اورمیه ۸ ماه با مشکل مواجه بود اما اکنون ۹۹ درصد آن به اتمام رسیده است و دو تصفیه خانه نیز در دست افتتاح است اما منابع مالی تزریق نشده است در حالی‌که سازمان برنامه و بودجه می‌گوید، منابع مالی در اختیار دستگاه‌های مربوطه قرار گرفته است.
در خردادماه ۱۳۹۹ محمدباقر نوبخت، رئیس وقت سازمان برنامه و بودجه گفته بود احیای دریاچه اورمیه که از سال ۱۳۹۳ آغاز شده است در سال جاری به پایان می‌رسد.
عیسی کلانتری، رئیس وقت سازمان محیط زیست نیز در همان تاریخ اعلام کرد تونل انتقال آب به دریاچه اورمیه در شش ماه آینده تکمیل می‌شود و با بهره‌برداری از آن، حجم آب دریاچه در هفت سال بعد به ۱۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون مترمکعب می‌رسد. او همچنین افزوده بود که طرح انتقال آب از زاب، سد پسوه و تصفیه‌خانه‌های اورمیه و تبریز در سال جاری (۱۳۹۹) تکمیل می‌شود و سالانه حدود یک میلیارد مترمکعب آب به صورت دائم وارد دریاچه اورمیه خواهد شد.
مسعود تجریشی می‌گوید «امسال هم اگر به بهانه این‌که بارش‌ها کم است، حقابه دریاچه اختصاص داده نشود، حتی اگر این پروژه‌ها نیز عملیاتی شود، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم دریاچه‌ای که خودش را پیدا کرده است، آب را از دست ندهد».
مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه اورمیه افزود:
«اگر با توجه به سدهایی که ساختیم، آب را تنظیم کنیم و سهم دریاچه را در بهمن، اسفند و فروردین رها نکنیم، می‌توانیم انتظار داشته باشیم باتوجه به این‌که ارتفاع ۶۰ درصد از سهم دریاچه کمتر از ۶۰ سانتی‌متر شده است، در انتهای تابستان سال آینده بخش قابل توجهی از سطح دریاچه را از دست بدهیم و مطمئناً از دست دادن این سطح باعث می‌شود که دوباره کانون‌های گردوغباری که زیر آب رفته بودند، مجدداً بیرون بیایند».
تجریشی یکی از دلایل مهم احیای دریاچه اورمیه را زیرآب رفتن همین کانون‌های گردوغبار دانست و گفت در صورت تأمین‌نشدن حقابه دریاچه می‌توانیم انتظار داشته باشیم مجدداً این مشکلات ایجاد شود.
او در مورد احتمال وقوع طوفان‌های نمکی در صورت احیا نشدن دریاچه اورمیه گفت اگر تراز آب دریاچه از ۱۲۷۱ پایین‌تر بیاید، تمام کانون‌های بالقوه تولید گردوغبار دوباره بیرون می‌آیند و در این گردوغبارها سرب، جیوه و کادمیوم وجود دارد که اگر رسوب‌گذاری و جابه‌جا شوند خسارت‌های زیادی به‌بار می‌آورند و به‌ویژه بر روی کودکان و سالمندان تأثیرات بدی می‌گذارند.
در صورت خشک شدن کامل این دریاچه هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با باد‌های نمکی خواهد شد و زیست‌محیط منطقه تغییر خواهد.
کرد. بسیاری از آلودگی‌های شامل فلزات سمی سنگین مورد استفاده در صنعت و مواد سمی مورد استفاده در کشاورزی به آب‌های سطحی و زیر سطحی مرتبط با دریاچه نفوذ کرده‌اند و در صورت خشک شدن دریاچه، علاوه بر نمک بسیاری از مواد سمی، هوازی شده و خطرات بیماری‌های تنفسی برای زیست‌بوم و مردم منطقه به‌وجود خواهد آورد.
