آذربایجان غربی ; بحران آب خوی وارد فاز جدیدی شد/خالی شدن سفره آبهای زیرزمینی
سکینه اسمی: شهرستان خوی با جمعیتی نزدیک به ۴۰۰ هزار نفر دومین شهر بزرگ آذربایجان غربی به شمار می‌رود، اما سالهاست مردم این شهرستان در بخش‌های آب شرب، صنعت و کشاورزی با بحران کمبود آب دست و پنجه نرم می‌کنند.
کمبود مخازن تأمین آب شرب خوی، کاهش حجم آب چاه‌های خوی و رسوب‌گذاری چاه‌ها، ضرورت حفر چاه‌های جدید و خطر خالی شدن سفره‌های آبهای زیرزمینی امروز از معضلاتی است که این شهرستان را با معضل کمبود آب مواجه کرده است.
ساخت سدهای جدید، اصلاح و احداث شبکه بررسی شکستگی‌های شبکه‌های برای جلوگیری از اتلاف آب، احداث سدهای غازان و در نهایت انتقال آب از سد آغ چای به شهرستان خوی هر چند از گزینه‌های دم دستی مسئولان برای حل این بحران مطرح می‌شود، اما این طرح‌ها زمان‌بر بوده و جوابگوی نیاز فعلی مردم این منطقه نیست.
در سفرهای هیئت دولت به آذربایجان غربی و شهرستان خوی، تأمین آب شرب پایدار مهمترین دغدغه و مطالبه مردم این شهرستان مطرح شده اما تاکنون هیچکدام از راهکارهای اتخاذ شده از جمله احداث سد غازان، طرح انتقال آب از آغ چای عملی نشده است.
عدم انسجام عملکرد و خواسته‌های مسئولان شهرستانی و استانی و راهبردهای انفعالی آنها یکی از دلایل حل عملی بحران کمبود آب در خوی بوده و قربانی این ناهماهنگی‌ها نابودی سفره‌های آبهای زیرزمینی و مردم این منطقه هستند.
بحران آب خوی نتیجه کم کاری مسئولان استانی و کشوری است
نماینده مردم شهرستان‌های خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی در خصوص مشکل کمبود آب در شهرستان خوی به خبرنگار مهر گفت: در حال حاضر تأمین آب در بخش شرب، کشاورزی و صنعتی یکی از مشکلات مهم پیش روی شهرستان خوی است.
عادل نجف زاده کم کاری مسئولان استانی و کشوری، نمایندگان دوره‌های قبلی شهرستان خوی در مجلس شورای اسلامی را مهمترین عامل تداوم بحران کم آبی در خوی دانست و افزود: نزدیک ۱۰ سال گذشته مقرر شد با احداث و بهره برداری سد غازان آب شرب، صنعتی و کشاورزی شهرستان خوی تأمین شود که این امر هنوز محقق نشده است.
وی کم کاری وزارت نیرو و غفلت مسئولان استانی و نمایندگان دوره‌های گذشته مجلس موجب شده با گذشت بیش از یک دهه مهمترین مطالبه مردم خوی محقق نشود ادامه داد: اگر این روند فعلی کم توجهی به حل مشکل کم آبی در خوی تداوم یابد در ۱۴ سال آینده باید منتظر گسترده شدن دامنه بحران آب در این منطقه باشیم.
نماینده مردم شهرستان‌های خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه تاکنون کمبود آب در خوی به عنوان مطالبه قدرتمند مورد پیگیری مسئولان شهرستان و استان مطرح نشده است، خاطرنشان کرد: در آخرین دیداری که با مقامات وزارت نیرو و آب و فاضلاب کشور داشته‌ام پیشنهاد شد ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب که از دشت الند و قطور به سمت آذربایجان شرقی می‌رود می‌تواند منبع آبی خوبی برای تأمین کمبود و بحران آب در این شهرستان باشد.
نجف زاده با بیان اینکه ۱۰ سال گذشته سد غازان برای تأمین آب مورد نیاز شهرستان خوی مطرح شد گفت: در این مدت فقط مطالعات احداث سد با دریافت هزینه‌های مورد نیاز توسط شرکت تخصصی وزارت نیرو انجام شده و در این مدت اقدامی برای احداث این سد صورت نگرفته است.
۳۰۰ میلیون مترمکعب آب رودخانه‌های به تبریز سرازیر می‌شود
وی با بیان اینکه بعد از ۱۰ سال از انجام مطالعات امروز وزارت نیرو پاسخ قطعی در خصوص احداث این سد نمی‌دهد و بعد از یک دهه تازه عنوان شده محل مورد مطالعه سد غازان مناسب نیست و باید مکان یابی و مطالعات مجدد برای احداث شد صورت گیرد افزود: مطالعه و مکان یابی مجدد سد غازان زمان بر بوده و بحران کمبود آب در خوی منتظر اتمام مطالعات مجدد این نخواهد بود.
نماینده مردم شهرستان‌های خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی گفت: بر اساس رایزنی‌های اخیر صورت گرفته مقرر شده است محل احداث سد غازان بالاتر از رودخانه قطور و الند بعد از انجام مطالعات میدانی و مکان یابی مجدد احداث شود که در این راستا پنج نقطه انتخاب و در مرحله انجام مطالعات است.
نجف زاده خاطرنشان کرد: بعد از ۱.۵ سال از مطالعات محل جدید سد غازان و احداث آن ۱۳۰ میلیون مترمکعب آب قابل ذخیره در پشت سد خواهد بود که در صورت تحقق این میزان آب شرب، صنعت و کشاورزی شهرستان را تأمین و حتی آبهای زیرزمینی خوی را نیز سیراب می‌کند.
وی با گلایه از بی توجهی مسئولان به احداث سد در بالای رودخانه‌های الند و قطور اضافه کرد: سالهاست آب این رودخانه‌ها به سمت ارس و تبریز سرازیر می‌شود در حالی که خود شهرستان خوی با کمبود آب دست و پنجه نرم می‌کند.
وی تنها راه جبران کمبود آب در خوی را احداث سد غازان دانست و گفت: سد غازان به عنوان خط قرمز و مطالبه جدی مردم شهرستان خوی مطرح است دیگر اجازه نمی‌دهیم ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب از رودخانه‌های این شهرستان به راحتی به تبریز سرازیر شود.
لزوم تأمین منبع پایدار برای جبران کمبود آب در شهرستان خوی
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خوی در گفتگو با خبرنگار مهر با گلایه از مشکلات آب در این شهرستان گفت: در حال حاضر شهرستان خوی یکی از شش دشت ممنوعه آذربایجان غربی است که با جمعیت بیش از ۴۰۰ هزار نفری سالهاست با مشکل بحران آب دست و پنجه نرم می‌کند.
یدالله سلطانی با اشاره به وجود ۸۶ هزار انشعاب آب شهری و ۳۰ هزار انشعاب آب روستایی در خوی اضافه کرد: نیاز آب شهر خوی ۱۳۰۰ لیتر در ثانیه است که هم اکنون در زمینه تولید و مصرف سه به سر بوده و در صورت پیک مصرف با مشکل جدی مواجه خواهیم شد.
وی عنوان کرد: آب مورد نیاز در خوی از طریق ۱۰۰ حلقه چاه تأمین می‌شود که به دلیل محدودیت منابع آبهای زیرزمینی در این زمینه نیز شاهد کاهش عمق چاه‌ها و خالی شدن سفره‌های آبهای زیرزمینی هستیم ادامه این روند در سال‌های آتی بحران جدیدی در زمینه تأمین منابع آبی ایجاد می‌کند.
سلطانی بر لزوم تأمین منبع پایدار برای جبران کمبود آب در خوی تاکید کرد و افزود: در خوی برای مهار آبهای سطحی هیچ منبع و سدی وجود ندارد و این موجب شده فقط از منابع زیرزمینی آب شرب مورد نیاز این شهرستان تأمین شود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خوی با بیان اینکه استفاده بیش از حد از آبهای زیرزمینی سبب شده تا همه‌ساله عمق چاه‌ها عمیق‌تر و میزان آبدهی آن کمتر شود بیان کرد: بحران کمبود آب شرب، این شهرستان را به طور جدی تهدید می‌کند.
وی با اشاره به عدم اجرای سد غازان و نیز عدم تأمین آب موردنیاز خوی از سد آغ چای گفت: بعد از یک دهه شاهد هستیم عنوان می‌شود محل در نظر گرفته شده برای سد غازان مناسب نیست و امکان تأمین آب شرب به دلیل مسافت زیاد سد آغ چای با مشکل مواجه است.
سلطانی احداث سد جدید برای تأمین آب مورد نیاز خوی را زمان بر دانست و خاطرنشان کرد: مطالعه و احداث سد جدید نزدیک ۱۰ سال زمان می‌برد که با توجه به وضعیت بحرانی تأمین آب در این شهرستان این مدت زمان جوابگوی نیاز مردم منطقه نیست.
بهترین راه تأمین آب مورد نیاز خوی سد آغ چای است
وی گفت: در حوزه شرکت آب و فاضلاب خوی ۱۰۵ منشأ (چاه یا چشمه) تأمین آب وجود دارد که ۱۰۰ درصد این منشأ ها از منابع آب زیر زمینی تأمین می‌شوند در بخش کشاورزی چاه‌ها خیلی فراتر از حوزه آب شرب بوده که همه اینها آب را از منابع زیر زمینی برداشت می‌کنند که مقدار قابل ملاحظه‌ای است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خوی با بیان اینکه هر چه برداشت از سطح آبهای زیر زمینی بیشتر شود سطح ایستابی افت می‌کند که این بدین معنی است که سطح آبهای زیرزمینی افت و کیفیت هم پایین می‌آید اضافه کرد: در بخش آب شرب شهری و روستایی بیشترین هدر رفت مربوط به انشعاب غیر مجاز، سرریز مخازن و اتفاقاتی که در شبکه رخ می‌دهد می‌باشد در قسمت کشاورزی، کشاورزان باید آب مصرفی در این بخش را مدیریت کنند تا بحران مواجه نشویم.
هر چند نماینده مردم شهرستان‌های خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی تنها راه حل مشکل بحران آب خوی را احداث سد غازان در بالای رودخانه الند یا قطور می‌داند اما معاون خدمات و درآمد مشترکان شرکت آب و فاضلاب آذربایجان غربی که از هیئت مدیره شرکت آب و فاضلاب خوی نیز است تخصیص اعتبارات مورد نیاز تأمین آب از سد آغ چای را راهکار مناسب عنوان می‌کند.
لطیف سرخوش در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه سد آغ چای با هدف تأمین آب مورد نیاز خوی احداث شده و اعتبارات مصوب نیز برای این طرح وجود دارد اما متأسفانه تخصیص اعتبارات ناچیز بوده و در حد فعال شدن کارگاه سد است افزود: بهترین راه موجود برای جلوگیری از بحران کمبود آب در خوی استفاده از سد آغ چای است و همه مسئولان شهرستانی و استانی باید در این زمینه متحد عمل کنند.
وی با تاکید بر تخصیص اعتبارات مصوب طرح تأمین آب شرب پایدار خوی از سد آغ چای اضافه کرد: اینکه سد آغ چای احداث شده و بهترین راه برای تأمین آب شرب است خواستار احداث سد جدید غازان که طرح بلندمدت است نمی‌تواند راهکار مناسبی باشد.
خوش سیرت با بیان اینکه سد غازان به عنوان یک طرح بلند مدت برای تأمین آب خوی در دست اجرا باشد گفت: با توجه به محدودیت منابع آبهای زیرزمینی و بحران فعلی آب در خوی باید پیگیر تخصیص اعتبارات مصوب در زمینه سد آغ چای باشیم زودتر می‌توان این بحران را مدیریت کرد.
روزهای گرم سال به نیمه رسیده، منابع آب بسیار محدود و شاهد کاهش بارش نزولات آسمانی در دومین استان پربارش کشور هستیم با توجه به این موارد بی توجهی به کمبود آب در خوی می‌تواند به بحران‌های دیگری در این منطقه دامن بزند.
