İrandakı Korona; Minu Mohrəz: Tehranı ən azı bir həftə tamamilə bağlayın

Gərəksiz iş yerlərini bağlamaq planı İranın bir çox əyalətində 10 Noyabr Çərşənbə axşamı günü axşam saat 6-da başladı; Koronaya Qarşı Milli Qərargahın və İran Prezidenti Həsən Ruhaniyə görə, plan virusun yayılmasını xeyli azalda bilər və ona nəzarət edə bilər.

Səhiyyə Naziri Səid Nəməki də bu planın həyata keçirilməsi ilə yaxın ayda ölüm sayının 15 faiz azalacağını proqnozlaşdırmışdır.

Bununla birlikdə, son planı təsdiqləmək və həyata keçirmək üçün Milli Korona qərargahının metodu çox tənqidlə qarşılandı; Xüsusilə xəstəxanalr və tibb işçilərini canlandırmaq üçün iki həftəlik bir karantinə inanan məsullar tərəfindən tənqid olundu.

Saatlıq məhdudiyyətlərin başlaması uğursuz oldu

10 dekabr tarixinə qədər davam etməsi planlaşdırılan son plandan bir gün sonra, İrandakı media bəzi şəhərlərdə bağlanmaların lazımi qaydada tətbiq olunmadığını bildirdi. Bir çox müəssisə dükanlarını axşam saat 6-da bağlamaq istəmirlər, bu məsələ durumu sendviçlər, restoranlar və fastfudlar üçün daha dözülməz hala gətirir.

Məlumatlara görə, İran şəhərlərindəki valilər çərşənbə axşamı axşamı müəssisələrini bağlamağa məcbur etdilər və bəzi müəssisələr axşam saat 8-ə və 9-a qədər gizli fəaliyyət göstərməyə davam etdilər.

Koronaya Qarşı Milli Qərargahın üzvü “Minu Mohrəz” 11 Noyabr Çərşənbə günü dedi: “Saat 18.00-dən bəri restoranların və idman klublarının və bir çox ictimai yerlərin bağlanması bu yerlərin bir çoxunun açıq olduqlarını və insanları səhər onlara getməyə dəvət etdiklərini sosial mediada reklam etmələrinə səbəb oldu.”

Milli Korona Qərargahının həyata keçirdiyi plana görə, İranın bir çox şəhərində ikinci, üçüncü və dördüncü qrup işlərinin bir aylıq bağlanmasına əlavə, axşam 9-dan səhər 4-ə qədər səyahət qadağandır.

Yoluxucu xəstəlik mütəxəssisi və Koronaya Qarşı Milli Qərargahın elmi komitəsinin üzvü “Məsud Mərdani” lazımsız işlərin bir ay ərzində axşam saat 6-dan etibarən bağlanmasının təsiri barədə bunları söylədi: “Bu plan korona xəstəliyinin azaldılması və xəstəxanaya yerləşdirilmələrin sayının azalmasında təsirsiz olmayacaq. Ancaq indi vəziyyətimiz, ölkədəki xəstəliyin ağır bir şəkildə baş verdiyini nəzərə alaraq, mühafizəkar metodların artıq işləmədiyini görürük.”

Trafikə də məhdudiyyətlər qoyuldu və ictimai nəqliyyat donanmasının, xüsusən də Tehran metrosunun iş vaxtının azaldılması təmin edildi. Buna görə, çərşənbə axşamı günündən bəri bütün daxili metro xətlərinin iş saatları saat 20:30-a qədər və Kərəc və Gölşəhr metrosu isə saat 20-ə qədər endirildi. Avtobus xəttlərindəki məhdudlaşdırmaq və azaltmaq bütün “BRT” xətlərindəki donanma fəaliyyət müddətinin sonu saat 20-də və geri dönərkən, son saat 20:30-dədır.

Metronun erkən bağlanması Kovid-19 xəstəliyinin yayılmasına səbəb olan amillərdən biri olduğu bilinən sıxlığın qarşısını almaq üçün edildi. Lakin layihənin ilk günü olan çərşənbə axşamı metro sərnişinləri sosial şəbəkələrdə belə bir izdihamın metro tarixində görünməmiş olduğunu söylədilər.

Digər tərəfdən, Metro şirkəti və Tehran Bələdiyyəsinin müdirləri də iş vaxtının azaldılmasında heç bir rolu olmadığını və yalnız qərargahın əmrlərini yerinə yetirdiklərini söylədilər.

Tehran bələdiyyəsinin nəqliyyat üzrə müavini  “Seyed Mənaf Haşimi” bununla bağlı bunları söylədi: “Tehran Bələdiyyəsi ictimai nəqliyyat (metro və avtobus) saatlarının azaldılması təklif etmədi, Koronaya Qarşı Milli Qərargah Böyükşəhər bələdiyyəsinə ictimai nəqliyyat saatlarının azaldılması üçün təlimat verdi. İctimai nəqliyyat fəaliyyətinin saatlarının azaldılması qərarının ekspertizadan keçirildiyi barədə Milli Korona qərargahından soruşulmalıdır.”

Silahlı qüvvələr iki həftəlik bir tətil ilə razılaşırlar

Bununla birlikdə, bəzi yüksək səviyyəli Səhiyyə Nazirliyinin səlahiyyətliləri hələ də iki həftəlik bir tətil üçün çalışırlar. Səhiyyə nazirinin müavini İrəc Hərirçi, koronaya nəzarət etmək üçün nə qədər təsirli tədbirlər görüldüyünü, problemlərin nə qədər uzun olacağını və daha çox mənfi iqtisadi təsir göstərəcəyini söylədi. Pik vaxtlarda kiçik hərəkətlər nəticə vermir. Ən təsirli tədbir iki həftəlik bir fasilədir. Korona zirvələrində və ICU’lar dolu olduğu müddətdə, kəsikli iş reaksiya vermir və tam bir söndürmə aparılmalıdır. Silahlı Qüvvələrin yanında Koronaya Qarşı Milli Qərargahı da fikirdədir. Qərarın qəti olacağına ümid edirik.”

Haririchi, İrandakı ölüm səbəbi haqqında da dedi: “Bir müddətdir ki, ölkədə ölümün əsas səbəbi Korona olub və ölkədə infarkt, insult və xərçəng digər ölüm səbəbləridir ki, bu da keçən ilə nisbətən çoxdur.”

Minu Mohrəz, Tehranda və İranın digər şəhərlərində bağlanma ehtiyacından da danışdı: Mənim və Səhiyyə Nazirinə məktub yazan bütün tibb universitetlərinin rektorları daxil olmaqla bir çox mütəxəssisin təklifi, iki həftə və ən azı bir həftə Tehranda və ölkənin oxşar vəziyyətə düşən şəhərlərinin əksəriyyətində tam tətilin həyata keçirilməsidir. Vəziyyəti qiymətləndirərək, növbəti addımlara qərar verə bilərik ki, indi həqiqətən yersiz və kritik vəziyyətdə olan xəstəxanalardakı sıxlıq miqdarını azalda bilək.”

Xəstə və ölüm statistikasında rekord qıran trendin davamı

Səhiyyə Nazirliyinin sözçüsü “Sima Sadat Lari”nin verdiyi son rəsmi statistikaya görə, çərşənbə gününə qədər 24 saat ərzində qəti Koronalı olan 462 digər xəstənin ölümü ilə Kovid-19 xəstəliyinin qəti ölüm sayı İranda 39 min 664 nəfərə çatdı.

Eyni dövrdə və qəti diaqnoz meyarlarına əsaslanaraq ölkədə 11 min 780 yeni xəstə müəyyən edilmiş və bu saydan üç min 339 nəfər xəstəxanaya yerləşdirilmişdir.

Səhiyyə Nazirliyinin sözçüsü bunları ərtırdı: “Kovid-19 xəstəsi olan 5601 xəstəyə kəskin vəziyyətdə olduqları üçün xəstəxanalarda baxılır.”

Səhiyyə Nazirliyinin sözçüsün dediyinə görə, Tehran, İsfahan, Qum, Şərqi Azərbaycan, Cənubi Xorasan, Semnan, Qəzvin, Lorestan, Ərdəbil, Xuzistan, Kirmanşah, Kohgiluyeh və Boyer-Əhməd, Gilan, Buşehr, Zəncan, İlam, Xorasan Rəzəvi, Mazandaran, Çaharmahal və Bəxtiyari, Əlborz, Qərbi Azərbaycan, Mərkəzi Kerman , Şimali Xorasan, Həmedan, Yəzd və Kürdüstan qırmızı rəngdədir. Ayrıca Hormozqan, Fars, Golestan və Sistan və Bəlucistan əyalətləri narıncı və sarı rəngdədir.

İran şəhərlərindəki Korona

Çərşənbə günü Kirmanşah Tibb Elmləri Bilimyurdunun Korona qərargahının məlumat komitəsinin rəhbəri “Mehdi Məhəmmədi”, Korona ilə əlaqəli ölümlərin artmasına işarə edərək, bu əyalətdə 13 xəstənin öldüyünü açıqladı.

Buna görə, Kirmanşahda Korona virusundan zərər çəkənlərin sayı min nəfəri keçdi və epidemiyanın başlanğıcından bəri 109 nəfər əyalətdə Korona qurbanı oldu.

Bundan əlavə, Məhəmmədi’nin verdiyi məlumata görə, çərşənbə günü günortaya qədər olan 24 saat ərzində daha 263 nəfər əyalətin tibb mərkəzlərində xəstəxanaya yerləşdirilib, onlardan 1226 nəfəri hazırda xəstəxanadadır.

Kirman əyalətində gündəlik ölüm sayı epidemiyanın başlanğıcından bəri ən yüksək səviyyəyə çatdı və 24 saat içərisində 33 nəfərin ölümü ilə bu əyalətdə Korona səbəbiylə ölənlərin ümumi sayı 1413 nəfərə çatdı.

Kirman Tibb Elmləri Universitetinin sözçüsü Mehdi Şəfiei, eyni dövrdə əyalətdəki xəstəxanalara Korona virusu səbəbiylə 172 yeni xəstənin müraciət etdiyini söylədi. “Korona xəstəliyi üçün xəstəxanaya yerləşdirmə sayı hal-hazırda Kirman əyalətindəki xəstəxanalarda 728 nəfərdir. Bunlardan 423 nəfəri Kirman Tibb Elmləri Universitetindən, 111 nəfəri Rəfsəncan Tibb Elmləri Universitetindən, 49 nəfəri Ciroft Tibb Elmləri Universitetindən, 25 nəfəri Bəm Tibb Elmləri Universitetindən və 120 nəfəri də Sircan Tibb elmləri Fakültədəndir.”