تحقیر اولونموش بیر دوروستلوک ایله اخلاقی جسارتین موباریزه‌سی؛ شیرین عبادی‌نین «نامردجه ائو صاحبلیگی» بلگه‌سلی حاقیندا گؤروشو
اینگیلتره‌ده یاشایان ایرانلی اینسان حاقلاری مودافیه‌چیسی و حوقوقچو شیرین عبادی، لبنان-آمریکا وطنداشی اولان نزار زکانین حبس گونلری حاقیندا مازیار بهاری‌نین چکدیگی «نامردجه ائو صاحیبلیگی» فیلمینی ایزله‌دیکدن سونرا نزار زکانین اخلاقی جسارتینی اؤودویونو سؤیله‌دی.
او علاوه ائتدی کی، ایراندا دفعه‌‌لرله «جاسوسلوق» اتهامی ایله حبس اولونان ایکیلی وطنداشلارین گیروو گؤتورولدویو شخصلری تمثیل ائدیب، لاکین اکثريتی مسئله‌نی آچیقلاماق و معلومات وئرمک ایستمیرلر.
نزار زکا لبنان-آمریکا وطنداشیدیر کی، ۱۳۹۴-جی ایلده ایران جمهورباشقانی‌نین قادینلار و عائله ایشلری اوزره معاونی شهیندخت مولاوردی‌نین دعوتی ایله «داواملی گلیشمه‌ده قادینلارین رولو»، اوزرینده کئچیریلن بین الخلق کنفرانسدا ایشتیراک ائتمک اوچون گلدیکدن سونرا «متخاصیم اولکه‌یه جاسوسلوق ائتمک»، اتهامی ایله توتوقلاندی.
نزار زکا حاقیندا ائشیتمه‌دن اؤنجه بئله حادثه‌لرله قارشیلاشمیسینیز؟
– بلی؛ ایسلام جومهوریییتی‌نین جناب نزار زکا ایله رفتاری یئنی و گؤرونمه‌میش بیر داورانیش دئییل. سیاسی هدفلره چاتماق اوچون حؤکومتین بو جور توتوقلامالاری گئچمیشدن دوام ائدیر. من اؤزوم وکیل اولاراق بو کیمی ایشلرله مشغول اولموشام. خاتیرلیرام کی، بیر ایران-آمریکا وطنداشی اولان و اصلینده ایران مسئله‌‌لرینی آراشدیران مو‌کیللریمدن بیری ایللر اؤنجه ایرانا سفر ائتدیگی زامان بئله بیر پروبلئمله قارشیلاشمیشدی. ایرانا گئتمیشدی و یولا دوشمه‌یه حاضرلاشارکن هاوا لیمانیندان ائوه گئدرکن بیر اتومبیل و بیر نئچه موتورسیکلتچی اونون اوتوردوغو تاکسییی موحاصیره‌‌‌یه آلمیشدی. تاکسی دایاندیریرلار، چانتاسینی و شخصی اشیالارینی اله کئچیره‌رک مووکیلیمه هوجوم ائدیرلر. چانتاسیندا تلفونو و شخصی اشیالاری، کیملیک سندلری و کامپیوتری وار ایدی. حادثه‌‌‌نین شدتی و سرعتی او قدر ایدی کی، موکیلیم اؤنجه سویغونلا قارشیلاشدیغینی دوشوندو و ائرته‌سی گون سویغون حادثه‌‌‌سینی ایضاح ائتمک اوچون پولیسه گئتدی. زیارتدن سونرا و بیر نئچه سؤال و جاوابدان سونرا حبس اولوندو. پرونده‌یه اورادا قاریشدیم و عائله‌‌‌سی طرفیندن اونون پرونده‌سینی ایزله‌ییب مودافیه ائتمه‌سی اوچون سئچیلدیم.
مودافیه ائتمه‌یه ایجازه وئردیلرمی؟
– یوخ؛ او سربست بوراخیلانا قدر داوانی اوخویا بیلمه‌دیم، حتی مو‌کیلیمی گؤره بیلمه‌دیم. اؤنجه‌دن خبردار ائدیلمه‌دن سربست بوراخیلدیم.
موکیلینیزین آدینی سوروشا بیله‌رممی؟
– مسئله‌نی اؤزلری آچیقلامادیلار، البتده کی بیر وکیله وئریلمیش وظیفه‌‌‌لره گؤره موکیلریمین سیرلرینی آچا بیلمیرم. آنجاق بیلیرم کی، بیر چوخ اینسانین جناب نزار زکا ایله عینی طالعیی وار و چوخ اذيت چکیب؛ سربست بوراخیلدیقدان سونرا ندنسه حکایه‌‌لرینی چیلپاق و آچیق شکیلده اجتماعی رای‌ایله و بین الخلق ایجتماعیتله اوزه چیخمایانلار وار. بونا گؤره عریضه‌لریمین باشلانقیجیندا دئدیم کی، جناب نزار زکانین اخلاقی جسارتینه حئیرانام. چونکی او، مئدیادا باش وئرنلری و ان باشلیجاسی بو فیلمده اطرافلی تصویر ائتمیشدیر. تأسف کی، موکیلیمین بو باغلیلیغی و جسارتی یوخدو.
او فیلمین سونوندا بیر گؤزل سؤز دئییر «روحوم یارالاندی، آما من اونو ساغالدا بیلرم و دیگر گیروولارا کؤمک ائتمک و باش وئرنلری ایفشا ائتمک و ایران حؤکومتی‌نین داورانیشلارینی ایفشا ائتمک بونون بیر یولودو.»
بو، اونون عدالته باغلیلیغی‌نین بیر علامتیدیر. بیلدیگیمه گؤره، حاضردا ایراندا حبس‌خانادا تخمیناً ۳۵ایکیلی وطنداش وار و اکثريتینین آدلارینی بیلمیریک.
سیز چوخ اینسانین ایستیناد نؤقطه‌‌‌سیسینیز، ایراندا موکیلرینیزدن باشقا، اوزبه‌اوز اولدوغونوز باشقا بیر شئی اولوبمو؟
– بلی؛ فرانسادا یاشایان بیر آدامدان کی، فرانسانین «سوسیالیست پارتییاسی»یندا بیر مؤوقئ توتوردو ائشیتدیم کی عائله‌‌‌سینی گؤرمک نيتی ایله ایللر سونرا ایرانا گئتمیشدی و توتوقلاناراق، تضییق آلتیندا اونا ایران حؤکومتی ایله ایش بیرلیگینین لازیم اولدوغونو دئمیشدیلر. دایم قولاغینا حِکایه اوخویوردولار کی، سن ایرانلی اولدوغونو اونوتما و اؤلکه‌نین مصلحت و ماراقلارینی نظره آلمالیسان. تجروبه‌لی بیر سیاستچی اولان بو آدام من سیزینله ایشله‌یه‌جه‌یم دئییب . هئچ کیمین سئزمه‌دیگی گیزلی بیر شکیلده اونلارلا علاقه قورماق اوچون اونا ایکی تلفون نؤمره‌سی و بیر نئچه کد وئریرلر. تعلیم آلیر و سونرا آیریلماغینا ایجازه وئریرلر. منه ایضاح ائتدی کی، ائتدیگیم ایلک شئی، حتی هاوا لیمانیندان ائوه گئتمه‌میشدن اول عینی لوازیماتلا و سیاحت اشیالاریم ایله ایلگیلی یئرلره بیلگی وئرمه‌یه گئتدیم، منه بئله بیر ایسته‌یین وئریلدیگی و منده اؤلکه‌یی ترک ائده بیلمم اوچون ایشبیرلیگی سؤزو وئردیگیمی ایضاح ائتدیم. فرانسا حؤکومتی، کیشیدن درحال شهر و یاشام یئرینی، تلفون نؤمره‌سینی ديیشدیرمه‌سینی ایسته‌میشدی. صلاحیتلی شخصلرین تهلوکه‌‌‌سیزلیک طلبی ایله مسئله ایله باغلی معلومات وئرمسه ده، بوتون بونلار فرانسا خاریجی ایشلر ناظرلیگینده قئیدیاتا آلینمیشدیر.
باشقا بیر وضعيتده، ایرانا سفری زامانی دلیلسیز توتوقلانان بیر ایرانلی-کانادالی قادینی تانیییرام. بوندان اول دفعه‌‌لرله ایرانا سفر ائتمیشدی و هئچ حبس اولونمامیشدی. بیر مدت اذیته معروض قالدی و سونرا سربست بوراخیلدی. بو گیروو گؤتورمه اوصولو ایله ایران حؤکومتی بعضی پروبلئملرینی حل ائتمه‌یه و دولایی مئساژلار گؤندرمه‌یه چالیشیر.
نجور مئساژلاری قصد ائدیرسینیز؟ داخیلی بیر آلیجییا صاحب اولان مئساژلار؟
– ایران حؤکومتی بو ساحه‌‌‌یه بیر نئچه مقصدله گیریر. امید کوکبی‌نین طالعیینه دقت ائدین؛ ایرانا یالنیز عائله‌‌‌سینی زیارت ائتمک اوچون گئدن گنج آراشدیرماجی و باشاشاغی عالیم او قدر حبس‌خانادا توتولار کی بؤیرک سراتانی خسته‌لیگینه یاخالاندی.
بیر سیرا تانینمیش بین الخلق فیزیک استادلاری، امید کوکبی‌نین گوناهکار اولمادیغینی و سربست بوراخیلمالی اولدوقلارینی یازدیلار. یاخود یاخینلاردا سربست بوراخیلمیش و گوگل‌ده پروقرام یازما تجروبه‌سی اولان بیری عائله‌‌‌سینی زیارت ائتمه‌یه گئتمیشدی. اساساً، نییه اونو حبس ائدیب بوتون شخصی معلوماتلارینی گؤتوروب سونرا ایسلام جمهوریییتینه جاسوسلوق ائتمه‌سینی ایسته‌مه‌لیدیرلر؟ بو شخص عاغیللی شکیلده ایشبیرلیگی ائده‌جه‌یینه سؤز وئریر و ایراندان آیریلدیقدا شخصی منفعتلری نظره آلینمادان گلیر و آچیق شکیلده بیلدیریر کی، بئله بیر عهده‌‌لیک گؤتوره‌رک ایراندان ائشییه چیخا بیلمیشم. آما ایران حؤکومتی ائله بیر سیستمدیر کی ایراندان کناردا اینسان حاقلاری فعاللاری‌نین بیلگیلرینی توپلاییب و اونلارا معلومات وئرمه‌ییمی ایسته‌دی.
ائشیتدیگینیزه گؤره، بو ایستکلر یالنیز جاسوسلوق و موخبیرلیک ائتمکله‌می محدودلاشیر؟
– هر بیر شخصدن فرقلی بیر ایستک وار؛ بیری مبادیله و تیجارت اوچون، بیری معلومات اوچون، اوچونجوسونو جاسوسلوق اوچون توتوللار. حتی اونلاری اؤز تشکیلاتلاری ایله ایشبیرلیگینه مجبور ائدیرلر؛ امید کوکبی کیمی بیرینی اتم انرژیسی تشکیلاتی ایله ایشبیرلیگینه مجبور ائدیردیلر، لاکین مقاومت گؤسترنده «آمریکالی بیر جاسوس اولمالیسان!»، اونلارین ایستیی هر وضعيتده فرقلیدیر.
بو آرادا تبلیغات مقصدیده وارمی؟
– بلی؛ چونکی عینی زاماندا، گوجلرینی قارشی طرفه گؤسترمک ایسته‌دیکلرینی دوشونورم؛ بیلین کی، بو گوجوموز وار. عینی زاماندا، بین الخلق ایجتماعیته بیر مئساژ گؤندرمک ایسته‌ییرلر کی، ایرانلا بیر آرایا گلمک ایسته‌ییرسینیزسه، هانسی قروپلا علاقه‌‌‌لی اولدوغونوزو و کیمه ایمتیاز وئلمه‌لی اولدوغونوزو و حقیقی گوجون کیم الینده اولدوغونو بیلمه‌لیسینیز.
ایراندا حقیقی گوجون هارادا اولدوغونو و کیمین الینده اولدوغونو بیلمک اوچون بیر نؤوع سیقنال و موراجعتدیر. البته کی، بو عامللر زامان و مکان شرایطیندن آسیلی اولاراق ديیشیر؛ مثلا، بو گون بیر قروپ گوجون باشیندا، نؤوبتی دفعه ایسه باشقا بیر قروپ.
جناب زکانین باشینا گلن حادثه‌‌‌ده خانیم ملاوردی‌نی مسوول اولاراق گؤرورسونوزمو؟
– منجه، خانیم ملاوردی‌نین الیندن بیر ایش گلمیردی. گوجوم اولمادیغینی سؤیله‌دیگی یالان دئییل. آما من بو قروپو «تحقیر اولونموش دوروستکارلار» آدلاندیریرام. نییه؟ حکایه‌‌نی سیزه دانیشیم. خانیم ملاوردی‌نین جناب مازیار بهاری‌نین تلفون دانیشیغی ایله عینی قارشیدورماسی بیر حقیقتی گتیریر؛ «آنایاسایا» اساسلانان ایرانین قانونی قورولوشونون قوصورلو و تحریف اولوندوغونو، ایسلام مشورت مجلیسی و جمهورباشقانی کیمی سئچیلمیش شخصلر محکمه اورقانی کیمی تعیین اولونموش وظیفه‌‌‌لی شخصلرین اوزرینده دئمک اولار کی، هئچ بیر گوجو یوخدور. سونوندا بوتون بو گوج پراکتیک اولاراق بیر شخصین، یعنی رهبرین و اونون نوماینده‌‌لری‌نین انحصاریندادیر. خانیم مولاوردی‌نین گوجو یوخدور، آما دیگر طرفدن اونون بئله بیر مسئله‌‌یه یاناشماسینی حقارت حساب ائدیرم. بیر مؤوقئیی قبول ائدن و گؤزو قارشیسیندا قئیری-اینسانی بیر شئیین باش وئردیگینی گؤرن و هئچ بیر شئی ائده بیلمه‌ین بیر آدام نییه مؤوقئیینده‌کی صندلینی بوراخمیر؟ منطیقله قوناغین تهلوکه‌‌‌سیزلیگی ائو صاحبی‌نین مسوولیتیدیر. هئچ نه ائده بیلمه‌دیگینی دئیه بیلمز. بو مؤوضودا بیر شئی ائده بیلمه‌دیگینیز باشا دوشولندیر، آنجاق او قوناغی قوروماق اوچون بیر شئی ائتمیسینیز؟ نییه حقارتله او صندلیدن یاپیشدین و حِکایه‌‌نین سونونا قدر همین اینسانا ائدیلن ظولمو ایزله‌دین؟ حتی ایکینجی کابینده، وظیفه‌‌‌دن اوزاقلاشدیریلدیغینیز و باشقا بیر وظیفه وئردیکلری زامان یئنه ده بو مؤوقئدن یاپیشدینیز و آیریلمادینیز؟ قانونی وظیفه‌‌‌لرینیزی یئرینه یئتیرمه‌یه ایجازه وئریلمه‌ینده، نییه بو وظیفه‌‌‌نی ترک ائتمه‌میسینیز؟
شوو اوچون بیر مقامدا قالماق، گؤزل بیر کاریئر قورماق و معاش آلماق، عینی زاماندا ظولمون موشاهیده‌چیسی اولماق و ویجدانینیزی راحتلاماق اوچون هئچ بیر شئی ائده بیلمه‌دیم دئییب سیزین کیمی اینسانلارین آدینی «تحقیر اولونموش دوروستکارلار»، قویورام.
حل ائتمک یولو ندیر؟
– آنایاسانین ديیشمه‌سی. حاضردا بوتون مومکون گوجلر ایران رهبری‌نین الینده‌دیر. آنایاسادا دا دئییلن انحصارلاریندان بیری سیستمین عومومی سیاستینی تعیین ائتمکدیر. بو گیروو گؤتورمه‌ده سیستمین عومومی سیاستیندن بیریدیر. زکانین داواسی‌نین تصادوف و بنزرسیز اولدوغونو دوشونمه‌یین. ایندی ایرانداکی ۳۵ایکیلی وطنداشلی محبوس حاقیندا بیلیریک، آما اینانین‌کی گیروولارین سایی بوندان داها چوخدور. چونکی سیزه دئدیگیم کیمی بو وضعيتده سیخیشان و معلومات وئرمه‌ین اینسانلارلا چوخ تجروبم وار.
عمومیتله، جناب زکانین بو زامانا قدر ایسلام جمهوریییتیندن الده ائتدیگی بیلگیلری نئجه قیمتلندیریرسینیز؟
– بو بلگه‌سلده ایزلییجییه ایران حؤکومتی‌نین و خوصوصاً اینقیلاب محکمه‌‌لری‌نین ماهیتی حاقیندا یاخشی معلوماتلار وئریلیر؛ خوصوصیله جناب نزار زکا حاکم ابوالقاسم صلواتی حاقیندا دانیشارکن تامامیله دوزگون بیر معلوماتا صاحبدیر. قئید ائتمک لازیمدیر کی، بو حاکم اؤلوم حؤکملری‌نین چوخونو چیخاردی و سیاسی موتهیملرین اکثريتینین پرونده‌سی اونون الینده‌دیر. سیستمین موحاکیمه اولونماسینی ایسته‌ین هر کسین پرونده‌سی اونا و بیر نئچه دیگر خوصوصی حاکمه گؤندریلیر.
