گزارش ماهانه؛ نگاهی اجمالی به وضعیت حقوق بشر تیر ۱۴۰۰
آنچه در پی می‌آید گزارش ماهانه و اجمالی از وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره زمانی تیر ماه ۱۴۰۰ است که به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران تهیه شده است، این گزارش با توجه به حجم محدود آن و نیز به دلیل عدم اجازه فعالیت گروه‌های مستقل مدافع حقوق بشر در ایران نمی‌تواند بازتاب بی نقص وضعیت حقوق بشر در ایران باشد.
لازم به یادآوری است بخش آمار این تشکل به صورت سالانه گزارش مفصل‌‌تر خود را به اشکال آماری و تحلیلی از وضعیت حقوق بشر در ایران منتشر می‌کند.
خلاصه آنچه گذشت:
اخبار نقض حقوق بشر در تیر ماه ۱۴۰۰ با قریب به ۳۷ مورد اعدام، محکومیت‌های متعدد، احضارها، نقض گسترده حقوق زندانیان، نقض پایدار آزادی بیان، تجمعات کارگران بخصوص در زمینه معوقات مزدی و موارد دیگری که در استانهای مختلف رخ داد، همراه بود. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی گردآوری شده که صحت آنها به احراز رسیده است.
اعدام
تیر ماه، با قریب به ۳۷ مورد اعدام همچنان بازگو کننده نقض حق حیات در دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران است. بنا بر گزارش نهادهای بین‌المللی، ایران به تناسب سرانه جمعیت و میزان اعدام، رتبه نخست اعدام شهروندان خود در دنیا را دارد. از مهمترین رویداد ها در این باره میتوان به اجرای حکم اعدام بهاالدین قاسم زاده، کودک_مجرم در زندان ارومیه، که پیشتر از بابت اتهام قتل به اعدام محکوم شده بود، اشاره کرد.
در ماه سپری شده، حکم اعدام سه زندانی در زندان مرکزی اصفهان از بابت اتهامات مرتبط با مواد مخدر، دو زندانی ۲۳ و ۲۵ ساله در زندان مراغه از بابت اتهام لواط به عنف، یک زندانی ۷۰ ساله و یک زندانی ۲۱ ساله در زندان مشهد و همچنین ۲ زندانی در زندان زاهدان از بابت اتهام قتل به اجرا درآمد.
افزون بر این، حسین خیری زندانی سیاسی از بابت اتهام “محاربه از طریق تخریب اموال مردم به قصد مقابله با نظام” به اعدام محکوم شد.
به علاوه، دو متهم از بابت اتهام قتل و یک متهم دیگر از بابت اتهام تجاوز در تهران به اعدام محکوم شدند.
گفتنی است، نزدیک به ۱۰ ماه پس از اعدام خضر قویدل در زندان ارومیه، حکم اعدام او در دیوان عالی کشور نقض شده است. آقای قویدل در تاریخ ۲۰ شهریورماه سال گذشته در حالی اعدام شد که پرونده وی در دیوان عالی کشور در حال رسیدگی بوده است.
همچنین، حکم اعدام یک متهم در مشهد از بابت اتهام قتل توسط دیوان عالی کشور تایید شد.
بیش از ۷۵ درصد اعدام های صورت گرفته در ایران توسط دولت یا نهاد قضایی اطلاع رسانی نمی‌شوند که نهادهای حقوق بشری اصطلاحا آن را اعدام “مخفیانه” می‌خوانند.
آزادی اندیشه و بیان
در این ماه، تجمعات مردمی در اعتراض به بی آبی و سوء مدیریت مسئولان، در استان خوزستان از شب پنجشنبه ۲۴ تیرماه آغاز شد و دستکم به ۲۸ شهر گسترش یافت. در طی این هفت روز شماری از شهروندان زخمی شده اند و کشته شدن سه شهروند معترض و یک مامور نیروی انتظامی در جریان اعتراضات، توسط مقامات استانی تائید شد. همچنین روز پنجشنبه ۳۱ تیرماه، هادی بهمنی، یکی از کشته شدگان اعتراضات به خاک سپرده شد. همینطور بنا بر اعلام منابع محلی شماری از شهروندان در جریان اعتراضات روزهای اخیر بازداشت شده اند که تاکنون هویت ۱۸ تن از آنها احراز شده است. دبیر شورای عالی امنیت ملی و فرماندار شهرستان بهبهان نیز بدون ذکر جزییات بازداشت شهروندان طی اعتراضات شبهای گذشته را تایید کردند. بر اساس گزارشات دریافتی، ماموران امنیتی کماکان در شهرهای مختلف خوزستان حضور گستره دارند. همچنین قطع اینترنت در شهرهای مختلف استان خوزستان و اختلال جدی در اینترنت در شهرهای دیگر کشور گزارش شده است.
در تیرماه، بسان گذشته بازداشت متهمان بصورت متعدد گزارش شد که از میان این گزارشات میتوان به بازداشت ناهید کمانگر در کامیاران، بیش از ۱۰۰ شهروند در روز برگزاری انتخابات شوراها در یاسوج و رضا سلامات در اهواز اشاره کرد.
در ضمن، نرگس محمدی، آرش صادقی، آرش کیخسروی، روح‌الله مردانی، جعفر عظیم‌زاده، رسول بداقی، پوران ناظمی، حمید آصفی و بهزاد همایونی که در پی تجمع و راهپیمایی در حمایت از مردم خوزستان توسط نیروهای امنیتی در تهران بازداشت شده بودند، ساعاتی پس از بازداشت آزاد شدند. بازداشت این شهروندان با خشونت و همراه با ضرب و شتم صورت گرفته بود.
در ماه سپری شده، محکومیت های متعددی صورت گرفت که از این تعداد می توان به محکومیت منوچهر بختیاری به ۳ سال و ۶ ماه حبس، ۲ سال و ۶ ماه تبعید و ۲ سال ممنوعیت خروج از کشور، مجید کهراری، فردین عسگری، نیما حیدری، میلاد کرمی، محمود کرمی و دو متهم دیگر مجموعا به ۳۴ سال و شش ماه حبس، مهدی سلیمی به ۳ سال و ۸ ماه حبس، سنور طامارا زندانی تبعه ترکیه به ١٠ سال و یک روز حبس، ماهان جلال دوست به ۱ سال حبس و از بابت مجازات تکمیلی به ۲ سال ممنوعیت خروج از کشور، ۲ سال محرومیت از عضویت در احزاب، گروه‌ها و دسته‌جات سیاسی و ضبط خودرو شخصی، تلفن همراه و کامپیوتر به نفع دولت و محمدحسین کروبی به یک سال حبس و پرداخت جزای نقدی اشاره کرد.
طبق قانون، قاضی نباید کسی را احضار یا جلب کند، مگر آن که دلایل کافی داشته باشد. اگرچه ممکن است کسی که در مظان اتهام قرار گرفته است، پس از پایان دادرسی، تبرئه شود، اما همین زدن برچسب اتهام به دیگری باید دلیل داشته باشد. قاضی در صورت سهل‌انگاری در این مورد، خود مشمول محکومیت انتظامی می‌شود. اما در این حیطه معیارهای مراجع قضایی ایران متناقض با موازین حقوق بشری است.
از این قرار، سهیل عربی ، زرتشت احمدی راغب به دادگاه انقلاب تهران، بکتاش آبتین به دادسرای اوین و یاسین قاسمی بجد به دادگاه انقلاب زاهدان احضار شدند.
افزون بر این، روز چهارشنبه ۱۶ تیرماه، منزل زرتشت احمدی راغب، فعال مدنی توسط نیروهای امنیتی مورد بازرسی قرار گرفته است. ماموران در جریان این بازرسی شماری از وسایل شخصی وی و خانواده‌اش از جمله کیس کامپیوتر، تلویزیون و تلفن‌های همراه آنان را ضبط کرده و با خود برده‌‌اند.
در ماهی که گذشت، علی یونسی و امیرحسین مرادی، امیرسالار داودی، ابراهیم صدیق همدانی و فرزندش سالار صدیق همدانی، محمدرضا عین اللهی و محمد نجفی در مراجع قضایی محاکمه شدند.
لازم به ذکر است، فرهاد محمدی و مریم سامقانی جهت اجرای حکم حبس بازداشت و به ترتیب به زندان های سنندج و اوین منتقل شدند.
از سوی دیگر، مدیر مسئول پایگاه خبر و اطلاعات روز، مدیرعامل پایگاه خبری نفت ما و خبرنگار این پایگاه و مدیر مسئول پایگاه خبری میز نفت، در دادگاه مطبوعات مجرم شناخته شدند.
گفتنی است، روز جمعه ۱۸ تیرماه، سایت خبری انصاف‌نیوز نوشت که پس از تماس “یک نهاد نظارتی در دولت” مجبور به حذف گزارش مصاحبه با یک «کارمند سابق وزارت اطلاعات» شده است.
زندان
در ماهی که گذشت، روز چهارشنبه ۲۳ تیرماه، توزیع نامناسب جیره مواد غذایی، توسط مسئولان زندان ارومیه، موجب بروز درگیری در میان شماری از زندانیان و کشته شدن ۱ زندانی و مصدومیت ۱۶ زندانی دیگر شد.
در ماه سپری شده، مدیرکل زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی خراسان رضوی از مرگ ۹ زندانی بر اثر ابتلا به کرونا طی سال گذشته در این استان خبر داد.
همچنین، کامران قاسمی، زندانی سیاسی زندان ارومیه، روز شنبه ۵ تیرماه، در زمان ملاقات حضوری با خانواده خود، توسط ماموران مورد ضرب و شتم قرار گرفت. ضرب و شتم این زندانی سیاسی به دنبال اعتراض وی، نسبت به توهین و برخورد نامناسب ماموران با خانواده اش در زمان ملاقات صورت گرفته است.
به علاوه، سپیده قلیان، فعال مدنی و محبوبه رضایی، زندانی سیاسی محبوس در زندان بوشهر روز سه‌شنبه ۲۹ تیرماه، توسط زندانیان متهم به جرائم خشن در مقابل مسئولان زندان به شدت مورد ضرب و شتم قرار گرفتند. گفته می‌شود که این امر با تحریک زندانیان توسط رئیس بند زنان این زندان، صورت گرفته است
در ضمن، بکتاش آبتین از اعضای کانون نویسندگان ایران، روز یکشنبه ۲۷ تیرماه، از زندان اوین به بیمارستان شهدای تجریش منتقل شد. بکتاش آبتین علیرغم حال نامناسب جسمی و احساس درد در ناحیه بیضه، از طریق پابند به تخت بسته شده است.
لازم به ذکر است، گلرخ ایرایی، فعال حقوق بشر تبعید شده به زندان آمل، با ارسال پیامی کوتاه از زندان، به نقض حقوق زنان زندانی در این زندان اعتراض کرده و اعلام داشته است به نشانه اعتراض از رفتن به سالن ملاقات و تماس تلفنی خودداری خواهد کرد.
همینطور، غلام‌حسین کلبی از قدیمی‌ترین زندانیان سیاسی ایران در زندان شیبان اهواز از حدود ۲۰ سال و شش ماه قبل، بدون مرخصی و چشم‌اندازی از آزادی، حکم حبس ابد خود را تحمل می‌کند. آقای کلبی که مدتی قبل به دنبال اعتراض به شرایط نگهداری زندانیان به صورت تنبیهی به یکی از بندهای زندان شیبان اهواز، منتقل شده، مدتی را در اعتصاب غذا به سر برده و هم اکنون نیز از دسترسی به امکانات بهداشتی و درمانی محروم است.
به علاوه، خالد پیرزاده، زندانی سیاسی زندان تهران بزرگ به زندان شیبان اهواز منتقل شد. آقای پیرزاده در تاریخ ۲۴ خردادماه با وعده مرخصی وصل به آزادی مشروط از زندان تهران بزرگ به مرخصی استعلاجی اعزام شده و در تاریخ ۱۶ تیرماه به این زندان بازگشته بود. علی شریف زاده، وکیل مدافع خالد پیرزاده، طی یادداشتی در صفحه شخصی خود ضمن تایید این خبر، با ابراز نگرانی از سرنوشت موکل خود نوشت: “این بند محل نگهداری محکومین خطرناک می باشد. عدم تفکیک زندانیان سیاسی اصلی ترین حقوق آنها را پایمال کرده است. حفظ جان و سلامت ایشان بعهده سازمان زندانها و دادیار ناظر بر زندانیان سیاسی می باشد”.
به جز این، آرام مرادیان، امیر رضایی و آرش احمدیان با گذشت بیش از ۷۰ روز از زمان دستگیری کماکان در بازداشتگاه اداره اطلاعات سنندج به سر می‌برند. به گفته یک منبع مطلع، تاکنون مراجع قضایی و امنیتی با آزادی موقت این سه شهروند موافقت نکرده‌اند و نیروهای امنیتی این سه شهروند را برای اخذ اعترافات اجباری و همکاری با نهادهای امنیتی تحت فشار قرار داده‌اند.
از طرفی، مازیار سیدنژاد، فعال کارگری با گذشت بیش از یک ماه از زمان دستگیری، کماکان در بازداشت و بی‌خبری بسر می‌برد.
در تیرماه، کاوه منبری، شیرکو منبری، پیام منبری، سریاد منبری شهروندان بازداشتی در سنندج، علیرغم گذشت بیش از دو ماه و مکائیل منبری با سپری شدن بیش از سه هفته از زمان دستگیری کماکان در بازداشت و بلاتکلیفی به سر می‌برند. به نقل از یک منبع مطلع آمده است: این پنج شهروند در بازداشتگاه اداره اطلاعات سنندج تحت بازجویی قرار دارند و تاکنون از حق دسترسی به وکیل و ملاقات با خانواده محروم بوده‌اند.
برخی زندانیان در دوران بازداشت و یا حبس خود در کنار مشکلات هر روزه زندان به ناچار برای شنیده شدن دادخواهی‌شان دست به اعتصاب غذا می‌زنند.
در این ماه، آزاده زینلی در زندان قرچک ورامین و علی موسی نژاد فرکوش در زندان رجایی شهر کرج در اعتصاب غذا به سر بردند.
علاوه بر این، روز شنبه ۱۲ تیرماه، سه زندانی محکوم به اعدام زندان ارومیه از جمله بهاالدین قاسم زاده، کودک_مجرم، جهت اجرای حکم به سلول‌های انفرادی این زندان منتقل شدند. نهایتا سحرگاه روز یکشنبه ۱۳ تیرماه، حکم این سه زندانی در زندان ارومیه به اجرا درآمد.
یکی از خطرخیزترین کانون‌های شیوع ویروس کرونا زندانها هستند. قشر زندانیان کمتر مورد توجه افکار عمومی و مسئولین قرار می گیرند.
در این ماه، صدرا عبداللهی همسر عالیه مطلب زاده، عکاس و فعال حقوق زنان محبوس در بند زنان زندان اوین، با انتشار فایل صوتی از همسر خود از شیوع ویروس کرونا در این بند و عدم رسیدگی پزشکی به زندانیان بیمار خبر داد. خانم مطلب زاده در این فایل صوتی گفت: معاون زندان آمد، گفتم فقط انگار اینجا همه را ریخته‌اید و درها را بسته‌اید تا همه بمیرند. خیلی راحت گفت خانم بیرون هم همین است، بیرون هم مردم دارند می‌میرند، فرقی ندارد، شما هم بمیرید.
همچنین، تست کرونای امیرحسین مرادی از شهروندان بازداشت شده در جریان اعتراضات آبان ۹۸، مثبت اعلام شد. بابک پاک نیا، وکیل مدافع وی با اعلام این خبر در صفحه شخصی خود گفته است که دلیل مشکلات گوارشی اخیر آقای مرادی ناشی از ابتلا به همین بیماری بوده است.
لازم به ذکر است، هرانا در این ماه، گزارشی در خصوص عدم رعایت شرایط قرنطینه در زندان لاکان رشت منتشر کرد.
حق درمان و رسیدگی پزشکی همواره از مهمترین موارد نقض حقوق زندانیان در ایران به شمار می‌رود.
از این قرار، افشین بایمانی، ابوالقاسم فولادوند، فرزین رضایی روشن در زندان رجایی شهر کرج و رضا مهرگان در زندان اوین از دریافت خدمات درمانی محروم بودند.
به جز این، سهیلا حجاب از داشتن کارت تلفن و حق تماس و صبا کردافشاری نیز از حق تماس تلفنی و ملاقات بین زندان با مادر خود، محروم بودند.
با وجود خطرهای موجود، محرومیت زندانیان عقیدتی و سیاسی از اعزام به مرخصی به وفور گزارش شده است که از مهمترین آنها میتوان به سهیل عربی در زندان رجایی شهر کرج، ناصر نورد گل‌تپه، مژگان کاوسی در زندان اوین و علیرضا فرشی در زندان تهران بزرگ اشاره کرد.
اقلیت های ملی و مذهبی
اتنیک ها در تیرماه نیز زیر فشار فزاینده بازداشت‌ها و احضارها بودند.
در این ماه، امجد مرادی در دیواندره، امین ایرانی زاده در ارومیه، محمدطاهر الیاسی در پیرانشهر، بهزاد محمدی در سنندج و آرمان زینتی در بانه بازداشت شدند.
همچنین، آیدین ذاکری فعال ترک (آذربایجانی) به شعبه ۱۰۱ دادگاه کیفری دو شهر مشگین شهر احضار شد. به علاوه، احمد صادقی، پس از احضار به اداره اطلاعات سنندج بازداشت شد.
همینطور، امید معروف در دادگاه انقلاب اشنویه و ایوب و داوود شیری، فعالین ترک (آذربایجانی) محبوس در زندان تبریز در شعبه ۱۶ بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب تبریز محاکمه شدند.
در ماهی که گذشت، اداره ثبت احوال استان اردبیل از صدور شناسنامه برای یک کودک به نام «ائلجان» در شهرستان گرمی، خودداری کرده است. عدم صدور شناسنامه توسط ادارات ثبت احوال برای برخی نام های انتخابی امری مسبوق به سابقه است.
اعمال فشار و تهدید اقلیت‌های مذهبی در این ماه نیز ادامه داشت.
در ماهی که سپری شد، امیر فرامرزی، شهروند اهل بوکان بازداشت شد و به زندان ارومیه منتقل شد.
گفتنی است، ابراهیم بلوچ طلبه و ادریس پناه روحانیون اهل سنت، توسط اداره اطلاعات شهرستان زاهدان احضار و مورد بازجویی قرار گرفتند.
همچنین، امین خاکی، میلاد گودرزی و علیرضا نورمحمدی سه نوکیش مسیحی، هر یک به تحمل پنج سال زندان و پرداخت ۴۰ میلیون تومان جزای نقدی، امین ذوالفقاری، محبوبه میثاقیان، میترا بندی امیرآبادی و هیوا یزدان مهدی آبادی، شهروندان بهائی، هریک به ۳ سال و ۴ ماه حبس محکوم شدند.
به علاوه، معین محمدی، شهروند بهائی اهل یزد، جهت تحمل دوران محکومیت خود، راهی زندان این شهر شد.
لازم به ذکر است، کلیسای تاریخی «کانتور» واقع در شهر قزوین با تغییر کاربری تبدیل فروشگاه صنایع دستی شده است. مصادره، تخریب و تغییر کاربری کلیساها در ایران به طور نظام‌مند و سیستماتیک توسط حکومت و یا با چراغ سبز جمهوری اسلامی امری مسبوق به سابقه است.
حقوق کودک
برای برخی از نوجوانان، هنگامی که رشد و بلوغ طبیعی آنها با وقایع ناراحت کننده ای همراه شود، ممکن است برای آنها بسیار سخت و تحمل ناپذیر باشد. احساسات بسیار قوی همراه با ترس، استرس، سردرگمی، عدم اطمینان، فشار برای موفقیت و همچنین بدست آوردن توانایی فکر کردن در مورد اتفاقات به روش جدید برتوانایی حل مسئله و نحوه تصمیم گیری نوجوانان تاثیر می گذارد، و گاهی این فشارها ذهن خام و بی تجربه ی کودک را به سمت خودکشی برای رهایی از موقعیت مذکور سوق می دهد. سهم نوجوانان ایرانی از خودکشی‌های سالانه از سوی سازمان پزشکی قانونی بیش از ۷ درصد اعلام شده است.
در ماهی که گذشت، یک مرد ۳۵ ساله در مشهد با خوراندن قرص متادون و بریدن رگ های دست دختر ۵ ساله اش، او را به قتل رساند.
در تیرماه، یک دختر ۱۶ ساله در کرمانشاه به دلیل دیر آمدن به خانه، توسط پدر خود با ضربات متعدد چاقو به قتل رسید. در قوانین ایران مواردی در نظر گرفته شده تا افرادی که مرتکب “قتل‌های ناموسی” می‌شوند را از مجازات‌های سنگین معاف کند.
به علاوه، یک دختر ۱۳ ساله هنگام زایمان در بیمارستان رازی سراوان جان باخت. این کودک در سن ۱۲ سالگی ازدواج و ۳ ماه بعد باردار شده بود. آسیب‌های جسمی و روانی ناشی از ازدواج در دوران کودکی، ضربات جبران ناپذیری را بر زندگی این کودکان وارد می کند. بارداری های زیر ۱۸ سال، مرگ و میر مادران، افسردگی، اقدام به خودکشی، طلاق، بازماندن از تحصیل و پایداری چرخه فقر فرهنگی و اقتصادی از جمله این آسیب ها است.
گفتنی است، یک نوزاد سه روزه پسر که در مسجد اسلام آباد بخش بیدشهر شهرستان اوز واقع در استان فارس رها شده بود، به بیمارستان منتقل شد. مدیر شبکه بهداشت و درمان شهرستان اوز از ابتلای این نوزاد به بیماری زردی خبر داد و گفت که نوزاد رها شده تحت مداوا و مراقبت پزشکی، قرار گرفت.
در ضمن، یک کودک ۱۰ ساله در یکی از روستاهای بخش پاتاوه شهرستان دنا، یک نوجوان حدودا ۱۷ ساله در مبارک شهر و یک دختر نوجوان ۱۵ ساله در گچساران، به ترتیب از طریق حلق آویز کردن و پریدن از روی پل زیر گذر دست به خودکشی زدند و جان خود را از دست دادند.
لازم به ذکر است، سارا پورعظیما، ورزشکار ۱۲ ساله، به دلیل ممنوع الخروج شدن توسط پدر، از شرکت در مسابقات جهانی سوارکاری جا ماند. این اقدام پدر، به دنبال اختلاف با مادر او صورت گرفته است. سارا پورعظیما قرار بود این هفته برای مسابقات جهانی سوارکاری نونهالان به همراه تیم ورزشی عازم روسیه شود.
در ماه سپری شده، رئیس پلیس فتا استان خراسان جنوبی از بازداشت سه نوجوان در این استان به دلیل آنچه “انتشار تصاویر و فیلم‌های مستهجن” خوانده است، خبر داد.
زنان
در تیرماه، یک زن جوان ساکن شهر لیکک از توابع بهمئی واقع در استان کهگیلویه و بویراحمد که پیشتر با ضربات مشت همسرش دچار مرگ مغزی شده بود، جان خود را از دست داد. به گفته یک منبع مطلع علیرغم وقوع این رخداد، تاکنون همسر مقتول مورد بازداشت و یا تعقیب قضایی قرار نگرفته است.
در ماهی که گذشت، زنی در یوسف آباد ملارد توسط یک موتورسوار مورد اسیدپاشی قرار گرفت و از ناحیه دست دچار سوختگی شد. اسید، یکی از معدود محصولاتی است که بازار خرید و فروش آن در کشور هرگز از رونق نیفتاده است.
به علاوه، دادستان عمومی و انقلاب اسلامی مهاباد از بازداشت ۴ زن که به عنوان مدل در مراسم افتتاحیه یک واحد پارچه فروشی در این شهر حضور داشتند خبر داد.
کارگران و اصناف
در ماهی که سپری شد ۱۱۰ کارگر در سایه فقدان ایمنی محیط و شرایط کار در اقصی نقاط کشور دچار حادثه شدند. ایران در زمینه رعایت مسائل ایمنی کار در میان کشورهای جهان رتبه ۱۰۲ را به خود اختصاص داده که رتبه بسیار پایینی است.
در تیر ماه، عدم رعایت ایمنی کار ۶۴ کارگر را مصدوم و ۴۶ تن دیگر را به کام مرگ کشاند.
از اخبار مرتبط در این حوزه می توان به مرگ یک کودک کشاورز در دیواندره، مرگ و مصدومیت ۱۰ کارگر / مصدومیت ۱۶ کارگر در حادثه واژگونی مینی بوس در شهرهای قائم شهر، سامان، ساوجبلاغ، دماوند و قصر شیرین، مرگ و مصدومیت ۶ کارگر در شهرهای اسفراین، اصفهان، بوشهر، تهران، قزوین و مراغه، مرگ و مصدومیت ۲۳ کارگر در شهرهای تهران، خوسف، نی‌ریز، محلات و تبریز، مرگ و مصدومیت ۱۶ کارگر در شهرهای شهرکرد، شوش و استان سیستان و بلوچستان و مصدومیت ۶ کارگر در رفسنجان و نی ریز اشاره کرد.
در این ماه، یک کارگر ۷۰ ساله شهرداری اسلام آباد غرب واقع در استان کرمانشاه، توسط علی حمیدی تبار شهردار این شهرستان و عوامل وی، مورد ضرب و شتم قرار گرفت. پس از این اقدام خشونت آمیز، کارگر مضروب به دستور شهردار از محل کارش اخراج شده و این در حالیست که وی حقوق سه ماه اخیر خود را نیز دریافت نکرده است.
در ماهی که گذشت، در جریان اعتصابات کارگری صنعت نفت کشور، ویدئویی در شبکه های اجتماعی منتشر شد که نشان می دهد مسئولان پالایشگاه نفت تهران در واکنش به اعتصاب این کارگران اقدام به توزیع فرم “تسویه حساب” و “اخراج از محل کار” در میان ۷۰۰ کارگر این پالایشگاه کرده اند.
گفتنی است، شماری از کارگران پتروشیمی گچساران توسط شرکت تیام صنعت از شرکت های طرف قرارداد پتروشیمی گچساران، اخراج شدند. اخراج این کارگران که برخی منابع محلی تعداد آنان حدود ۱۰۰ تن برآورد می کنند، در پی تجمعات و اعتراضات اخیر آن ها نسبت به عدم رسیدگی به مطالباتشان صورت گرفته است.
در تیرماه، رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی استان گلستان، از عدم برخورداری ۱۵ هزار کارگر ساختمانی از بیمه تامین اجتماعی در این استان خبر داد. همچنین بنابر اعلام رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران کشور، فقط ۳۰ درصد کارگران ساختمانی در کشور بیمه هستند.
به علاوه، روز سه‌شنبه ۱ تیرماه، غریب حویزاوی کارگر شرکت فولاد اهواز، به دلایل نامشخصی توسط نیروهای امنیتی در این شهر بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد. آقای حویزاوی اواخر خردادماه سال جاری، طی حکم نماینده حقوقی کارفرما از این شرکت اخراج شده بود.
از سوی دیگر، حکم جزای نقدی جوانمیر مرادی فعال کارگری، به اجرا درآمد. آقای مرادی پیشتر توسط دادگاه انقلاب کرمانشاه به یک سال حبس تعزیری محکوم شد و این حکم در مرحله تجدید نظر به جزای نقدی تبدیل شد.
در ماه سپری شده، کارگران پیمانی شماری از شرکت های وابسته به صنایع نفت، پتروشیمی و نیروگاه‌ها از روز شنبه ۲۹ خردادماه، جهت دست یافتن به مطالبات خود کمپینی را تحت عنوان “تخلیه سراسری بیست ده ۱۴۰۰” را اندازی کردند و این کمپین رفته رفته به شهرهای مختلف کشور کشیده شد. اعتصابات سراسری کارگران پیمانی پالایشگاه‌ها، پتروشیمی‌ها و نیروگاه‌ها، همچنان در حال گسترش است و تا کنون کارگران ۱۰۵ واحد صنعتی در استان های مختلف کشور دست به اعتصاب زده‌اند.
اگر چه که کارگر و کار انجام شده توسط او، دارای منزلت و جایگاه بسیار بالایست، ولی متاسفانه این جایگاه مورد توجه مسئولین، کارگزاران و کارفرمایان قرار نمی گیرد و در بسیاری از مواقع، این قشر ضعیف جامعه موفق به اخذ معوقات مزدی و رسیدن به مطالبات حداقلی خود نمی شوند، و یا بدون دلایل موجه از کار اخراج و یا تعدیل می‌شوند. به همین خاطر در بسیاری از موارد برای تحقق خواسته های خود ایجاد تجمعات اعتراضی را برمی گزینند.
در تیرماه، دستکم ۱۵۴ تجمع اعتراضی برگزار شد که از مهمترین آنها میتوان به تجمع اعتراضی کارگران بخش دفع آفات شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت تپه، کارگران شرکت جهان پارس، کارگران شرکت هفت تپه، کشاورزان خوزستان، کارگران شهرداری اهواز، کارگران نانوای مشهد، کارگران پیمانی اتوبوسرانی آبادان، پرسنل مترو هشتگرد، کارگران شهرداری خرمشهر، خدمتگزاران و سرایداران مدارس، کارکنان شرکت های پتروشیمی هلدینگ خلیج فارس، کارگران کارخانه سیمان سپاهان اصفهان، استادان دانشگاه آزاد، سرایداران مدارس مشهد، کارگران چند واحد تعطیل شده سنگ‌کوبی و کارگران ابنیه فنی راه‌آهن آذربایجان شرقی اشاره کرد.
افزون بر این، پرستاران تامین اجتماعی، دامداران شهرستان تکاب، معلمان کارنامه سبز، خبرنگاران معترض در تهران، کارکنان رسمی شرکت نفت و گاز گچساران، پزشکان در شهرهای مختلف کشور، معلمان مدارس غیرانتفاعی، کارکنان رسمی پالایشگاه نفت شیراز، دامداران در استان های اصفهان، یزد، فارس و خراسان رضوی و داروسازان در تهران دست به تجمع اعتراضی زدند.
در این ماه معوقات مزدی متعدد بسان گذشته در جریان بود. از جمله اخبار در این حیطه میتوان به معوقات کارگران شهرداری ایلام، کارگران پیمانکاری شهرداری تهران و کارگران پیمانکاری پالایشگاه اصفهان اشاره کرد.
در ماهی که گذشت، صدها تن از مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان در سراسر کشور، رانندگان تاکسی زنجان و کامیون‌داران در شهرستان اردکان دست به اعتصاب زدند.
بهداشت و محیط زیست
در این ماه، در جریان حادثه واژگونی اتوبوس حامل خبرنگاران محیط زیست، در نزدیکی شهر نقده، دو خبرنگار جوان محیط زیستی به نام های مهشاد کریمی و ریحانه یاسینی جان خود را از دست داده و ۲۱ تن دیگر مصدوم شدند.
همچنین، رضا قلی خسروی، محیط بانی که پیشتر در پی درگیری با شکارچیان غیر مجاز در پارک ملی قمیشلو استان اصفهان، دچار مصدومیت شده بود، روز شنبه ۱۹ تیرماه، جان خود را از دست داد.
از سویی دیگر، روز پنجشنبه ۱۷ تیرماه، تعدادی از سگ های بدون صاحب سربندر، با دهان و پاهای بسته، توسط تعدادی از شهروندان و فعالان حقوق حیوانات کشف و رها سازی شدند.
گفتنی است، چند قلاده سگ بدون صاحب در منطقه کوی صنعتی ستاره تبریز توسط افراد ناشناسی با خوراندن سم کشته شدند. اداره شهرداری به دلیل سهل انکاری در انجام مسئولیت خود مبنی بر جمع‌آوری سگ‌های بی سرپناه و انتقال آنان به محل امن همواره متهم ردیف اول کشتار سگ ها در سطح شهر بوده است که پیش از این نیز بارها به طرق مختلف تکرار شده است.
حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است. هرانا در این حوزه گزارشاتی از هفته اول، دوم، سوم و چهارم با هدف آگاهی سازی گردآوری کرده است.
خشونت نظامی و قضایی و امنیت شهروندان
در ماهی که سپری شد، شش کولبر در مریوان، نوسود، سردشت، هورامان و بانه در پی تیراندازی نیروهای نظامی کشته و زخمی شدند.
همچنین، در پی تیراندازی بی ضابطه نیروهای نظامی در محدوده دشت سمسور از توابع شهرستان بم، دو شهروند در اثر اصابت گلوله جان خود را از دست دادند.
لازم به ذکر است، روز چهارشنبه ۱۶ تیرماه، ویدئویی در شبکه های اجتماعی منتشر شد که نشان می‌دهد، در جریان تخریب منازل مسکونی حاشیه نشینان کوی لاله در تبریز، ماموران شهرداری اقدام به ضرب و شتم دو تن از ساکنان خانه های تخریب شده می‌کنند.
به علاوه، ارائه داروی تاریخ مصرف گذشته دولوتگراویر، با برچسب جعلی توسط مرکز بیماری‌های رفتاری بخش عفونی بیمارستان امام خمینی تهران به شماری از مبتلایان به ویروس اچ آی وی کماکان ادامه دارد. تداوم این روند در شرایطی است که داروی مورد نظر در بازار آزاد به فروش نمی‌رسد. همچنین توقف مصرف دارو و یا مصرف داروی تاریخ مصرف گذشته می‌تواند منجر به مقاومت بدن مبتلایان این ویروس به درمان شده و خطرات جانی جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.
ایران از معدود کشورهایی است که کماکان از مجازات های تحقیرآمیز استفاده می کند. این در حالی است که میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی صراحتا استفاده از مجازات های غیر انسانی و موهن از جمله اعدام و شلاق را ممنوع کرده است.
از این رو، ۱۴متهم اقتصادی در استان سیستان و بلوچستان مجموعا به تحمل ۴۵۰ ضربه شلاق در کنار سایر مجازات ها محکوم شدند.
با وجود گذشت ۳۲ سال از جنگ ۸ ساله بین ایران و عراق، هنوز مین های به جا مانده از آن دوران، در مناطق مرزی غرب، جنوب غرب و شمال غرب ایران شامل استانهای آذربایجان غربی، کردستان، ایلام، کرمانشاه و خوزستان، جان شهروندان را تهدید می کنند.
از این قرار در تیرماه، یک شهروند بر اثر انفجار مین در دهلران، چهار شهروند در کرمانشاه و سقز بر اثر انفجار خمپاره کشته و زخمی شدند.
۱– گزارشاتی که توجهات زیادی به خود جلب کرد
در این بخش سعی شده به گزارش‌هایی از نقض حقوق بشر در تیرماه که با حساسیت و توجه بیشتری از سوی افکار عمومی مواجه شدند، اشاره شود. بدیهی است که این توجه بیشتر، الزاماً به معنی شاخص بودن این دسته از گزارش‌ها به لحاظ حجم نقض حقوق بشر در ایران نیست.
از مهمترین اخبار که در این ماه بازتاب بسیار گسترده‌ای در کشور داشت، میتوان به اعتراضات گسترده مردم خوزستان نسبت به بی آبی و فقدان مدیریت آب، قتل دختر ۵ ساله توسط پدرش در مشهد، ارسال پرونده آرمان عبدالعالی، کودک-مجرم به اجرای احکام، تایید ابتلای امیرحسین مرادی به کرونا در زندان تهران بزرگ، حادثه واژگونی اتوبوس حامل خبرنگاران محیط زیست در نزدیکی شهر نقده، اعتصابات سراسری کارگران پیمانی پالایشگاه‌ها، پتروشیمی‌ها و نیروگاه‌ها در استان های مختلف کشور، اقدام اعتراضی گلرخ ایرایی در واکنش به نقض حقوق زنان زندانی در زندان آمل و ممنوع‌الخروجی سارا پورعظیما سوارکار ۱۲ ساله توسط پدرش اشاره کرد.
۲– گزارشاتی که علیرغم اهمیت با بی‌توجهی روبرو شدند
در مقابل بخش قبل، بسیاری از گزارش‌های حقوق بشری، اساساً با کم توجهی و بعضاً بی‌توجهی رسانه‌ها و افراد فعال در شبکه‌های اجتماعی که به هر ترتیب تشکیل‌دهنده‌ی قسمتی از افکار عمومی هستند روبه‌رو شدند. گفتنی است این نوع کم‌توجهی‌های بعضاً غیر تعمدی یا بعضاً تبعیضات هدفمند، زمینه بیشتری از تداوم و گسترش نقض حقوق بشر را فراهم می‌آورد.
از مهمترین خبرها که در این ماه با بی توجهی رسانه ها و مردم روبرو شدند، میتوان به ضرب و شتم کارگر ۷۰ ساله توسط شهردار اسلام آباد غرب، تائید مرگ ۹ زندانی بر اثر کرونا طی سال گذشته و بازداشت ۳ نوجوان به دلیل انتشار تصاویر و فیلم هایی در شبکه های اجتماعی اشاره کرد.
