پزشکیان؛ اصلاح‌طلب حکومتی در سیاست خارجی و عدالت‌خواه در اقتصاد -احسان مهرابی
اولین برنامه تلویزیونی «مسعود پزشکیان»، نتوانسته رضایت گروهی از حامیانش را جلب کند. مرور مواضع پزشکیان نشان می‌دهد که او اگرچه گاهی در نطق‌های آتشین موفق بوده، اما سخنانش در مصاحبه‌های تلویزیونی ممکن است خسته‌کننده باشد.
مواضع پزشکیان در موضوعات مختلف را می‌توان ترکیبی از مواضع اصلاح‌طلبان در سیاست خارجی و «محمود احمدی‌نژاد» در حوزه اقتصاد و موضوعاتی چون عدالت دانست. اگر سال ۱۳۸۴ احمدی نژاد می‌خواست نفت را بر سر سفره مردم ببرد، پزشکیان بر یکی کردن حوزه‌های مختلف، به‌خصوص درمان تاکید کرده است.
پزشکیان در مصاحبه‌های مختلف تاکید کرده که «ما بلد نبودیم حکومت کنیم.» و تاکید کرده که زندگی مردم نسبت به قبل از انقلاب، بهتر نشده است.
***
موضوعات قومی
موضوعات قومی، یکی از چالش‌برانگیزترین بحث‌ها درباره پزشکیان است و در روزهای گذشته نیز ویدیوهایی از مواضع او بازنشر شده است.
او بارها خواستار اجرای اصل ۱۵ قانون اساسی شده تا «بهانه دست تجزیه‌طلبان و اختلاف افکنان» نیفتند. اصل ۱۵ قانون اساسی می‌گوید زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد، ولی استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آن‌ها در مدارس در کنار زبان فارسی، آزاد است.
پزشکیان گفته بود که برای اجرای اصل ۱۵ قانون اساسی با وزیر آموزش‌و‌پرورش صحبت کرده و وزیر پاسخ داده که «شورای‌عالی انقلاب فرهنگی باید این موضوع را تصویب کند.»
این نماینده چند دوره تبریز گفته است: «زبان اصلی کشورمان فارسی است، ولی کسی هم نمی‌تواند هویت مرا انکار کند. توهین کننده به هویت من تفرقه‌انداز است، نه کسی که دنبال هویتش است.»
یکی از موضوعات جنجال‌برانگیز در دوره نایب‌رییسی پزشکیان در مجلس دهم، ضرب‌وشتم خبرنگار روزنامه «ایران» توسط «نادر قاضی پور»، نماینده ارومیه، بود و برخی موضع پزشکیان را جانبدارانه به نفع قاضی پور می‌دانستند.
قاضی پور گفت: «برخورد خبرنگار با سماجت همراه بود که واکنشی به شوخی از سوی بنده نسبت به این خبرنگار صورت گرفت، اما باز با‌این‌حال بنده به فکر این بودم که با سرعت و چون تراکتور از کنار این خبرنگار عبور کرده و به کارهای دفترم برسم.»
مسعود پزشکیان در واکنش به این تذکر گفت: «این مساله اصلا در دستور کار صحن نبود، ولی به‌هر‌حال اتفاقی است که افتاده و خوشایند نبود و طبیعتا هم شئونات نمایندگان باید رعایت شود و هم اصحاب رسانه. به‌هر‌حال از شما متشکریم آقای قاضی‌پور.»
حمایت از برجام و خروج از کمیسیون رد برجام
مسعود پزشکیان ازجمله اعضای کمیسیون برجام بود که از کمیسیون تشکیل شده در مجلس نهم برای بررسی این توافق، به‌همراه چند نماینده دیگر خارج شد. این خروج در اعتراض به رفتار «علیرضا زاکانی»، رییس این کمیسیون و گزارش تنظیم شده انجام شد که هدف آن، عدم تصویب طرح مرتبط با این موضوع در مجلس بود.
پزشکیان همچنین گفته بود که «آن مرغی که می‌گفتند به برجام ربطی ندارد، ۲۰ هزار تومان بود و الان همان مرغ، ۱۲۰ هزار تومان شده است»
او در مصاحبه‌های متعددی تاکید کرده که «اسراییل و همدستانش، از رد برجام در ایران خوشحال می‌شوند.»
پزشکیان در واکنش به اعتراض مخالفان برجام گفته بود: «مگر پنج سال قبل نگفتید قطعنامه‌ها کاغذ پاره هستند؟ پس چرا اکنون گیر داده‌اید که چرا تمامی قطعنامه‌ها را لغو نمی‌کنند؟ کاغذپاره را که لغو نمی‌کنند! همه دیدیم که تحریم‌ها، کاغذپاره نبودند و دمار از روزگار ما درآوردند.»
پزشکیان در حمایت از برجام گفته بود که «اگر برجام نبود، ما هر روز یک هزار میلیارد تومان باید به‌خاطر تحریم‌ها ضرر می‌کردیم.»
اف‌ای‌تی‌اف داخلی
پزشکیان بارها از تصویب لوایح مرتبط با اجرای مقررات گروه ویژه اقدام مالی حمایت کرده است. او همچنین بارها از «اف‌ای‌تی‌اف» حمایت کرده و گفته که اگر این سازوکار را «اجرا می کردیم، هزاران میلیارد اختلاس صورت نمی‌گرفت.»
او گفته است: «اف‌ای‌تی اف ساختاری شبیه فیفا دارد و اساسا نمی توانیم آن را اجرا نکنیم. پس دو راه داریم، یا اینکه اف‌ای‌تی‌اف داخلی و مطابق با استانداردهای خارجی داشته باشیم و یا اینکه سازوکارهای خارجی را بپذیریم.»
پزشکیان پس از سخنرانی «حسن روحانی» در سازمان ملل در سال ۱۳۹۲ نیز گفت: «فکر می‌کنم آقای روحانی می‌توانست دیپلماتیک‌تر صحبت کند.»
اعتراضات بنزین
مسعود پزشکیان درباره اعتراضات آبان ۱۳۹۸ و افزایش قیمت بنزین گفت: «بنزین را باید به قیمت بازار آزاد، یعنی ۲۰ هزار تومان بدهند، اما به هر ایرانی چندین لیتر سهمیه بدهند، اگر آن شهروند بنزین اش را مصرف کرد که کرد، اما نکرد بتواند بنزین اش را در بازار آزاد بفروشد.»
او مدعی شد: «هیچ‌جای دنیا آن‌طور که ما سوبسید می‌دهیم سوبسید نمی‌دهد، چراکه گندم را از کشاورز ۴۰۰۰ تومان می‌دهیم و آن طرف مرزهای ما، ۱۰ هزار تومان خریداری می‌شود. در ماجرای مبارزه با فساد هم همین است.»
اعتراضات ۱۴۰۱ و حجاب
در روزهای گذشته، سخنان پزشکیان درباره کشته شدن «مهسا (ژینا) امینی»، بار دیگر بازنشر شده است. او خواستار شفاف‌سازی مقامات درباره کشته شدن مهسا امینی شده و افزوده بود: «از نظر علمی نمی‌شود که کسی همین‌جوری بیفتد.»
او تاکید کرده بود که «این‌طور نباشد که هرکسی خواست حرف بزند، بگویید این‌ها ضدنظام هستند.»
این نماینده مجلس در عین حال برخی از اقدامات، معترضان را «هدفمند» خوانده و گفته بود: معتقدم مردم و آن‌هایی که دنبال احقاقند، صف خود را از این آدم‌ها جدا کنند، وگرنه بین حق و باطل بهم خورده و نظام با چالش مواجه می‌شود. همچنین خوراکی به دست آن طرف آبی‌ها می‌دهیم که علیه مملکت، ما هر غلطی که خواستند انجام دهند.
او به قانون جدید حجاب نیز اعتراض کرده و گفته بود: «من هیچ‌وقت نتوانسته و نمی‌توانم با زور به فرزندان و نوه‌های خودم دستور بدهم که آن‌گونه که من می‌گویم لباس بپوش؛ آن وقت به جامعه می‌خواهیم بگوییم آن‌گونه که ما می‌خواهیم لباس بپوشند؟ به نظر من شدنی نیست.»
نماینده تبریز تاکید کرد: «رضا شاه هرکاری کرد که یک عده از زنان حجاب را از سرشان بردارد، اما نتوانست؛ الان هم برعکس آن را نمی‌توانند انجام دهند. اینکه با زور بخواهیم کاری را انجام دهیم، خیلی سخت است.»
وزیر بهداشت دولت «محمد خاتمی»، در جریان اعتراضات ۱۴۰۱ نیز گفته بود که «ورود نظامیان به محیط دانشگاه از نظر قانونی قابل توجیه نیست. دانشگاه را باید با دانشجو، هیات علمی و اساتید کنترل کرد و اتفاقا با همین افراد نیز قابل کنترل است.»
جوانی و جمعیت
پزشکیان با طرح های اصول‌گرا مجلس درباره جوانی و جمعیت مخالفت کرده است. او گفته بود که ازدواج جوانان با ارائه تسهیلات و بدون فراهم کردن بستر اشتغال و مسکن، برای جوانان ممکن نیست.
رفع حصر
مسعود پزشکیان درباره رفع حصر گفته بود که رفع حصر و پایان یافتن ممنوع‌التصویری سید محمد خاتمی، موجب حفظ انسجام و تقویت سرمایه اجتماعی خواهد شد.
پس از تشکیل کمیته حصر در مجلس دهم توسط نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس، مسعود پزشکیان و «علی مطهری»، به‌عنوان نواب رییس مجلس تلاش کردند در گفت‌وگو با روسای قوا و مسوولان سیاسی و امنیتی از جمله دبیر شورای‌عالی امنیت ملی، راهی برای حل‌و‌فصل این مشکل بیابند.
یکی از جنجال برانگیزترین نطق‌های پزشکیان، سخنان او در سال ۱۳۸۸ بود که دقایقی جلسه مجلس را ناآرام کرد.
پزشکیان در نطق خود گفته‌های امام اول شیعیان را تکرار کرد که به «مالک اشتر»، از والیانش گفته بود: «مانند یک حیوان وحشی به جان مردم نیفت.»
او همچنین با اشاره به سخنان امام اول شیعیان گفت: «وقتی می توانی مداخله تند نکنی، نزنی، نزن، نگو من امیرم، امر می‌کنم هر کسی صدایش دربیاید، پدرش را در می‌آورم.»
پزشکیان بارها گفته که عضو حزب و جریانی نیست و در عین حال، بر ضرورت اصلاحات تاکید کرده است. او گفته است: «اصل اصلاحات خدشه‌بردار نیست؛ زیرا در اصل نمی‌شود اصلاح‌طلب نبود و اگر اصلاح‌طلبان این اصول را بپذیرند، قطعا پیشرفت خواهند کرد. در واقع هرکسی این اصول را بپذیرد پیشرفت می‌کند و این اصول زاییده پیشرفت، رشد، شکوفایی و نوآوری است و کسی می‌تواند نوآور باشد، که اصلاحات کند.»
منافق تربیت می کنیم
پزشکیان ازجمله مخالفان طرح شفافیت آرا در مجلس بود و گفته بود که این طرح باعث خواهد شد که نمایندگان تحت فشار قرار گیرند و تحت فشار رای دهند.
او در این مصاحبه با مثال زدن عضویت خود در هیات جذب اساتید و نحوه سوال از اساتید گفته بود که آنان پس از قطعی شدن جذب، رفتار دیگری از خود نشان می دهند و «ما این دوگانگی را درست کردیم و منافق تربیت می‌کنیم.»
افزایش محبوبیت احمدی‌نژاد
برخی از سیاست‌های پزشکیان، شبیه به «محمود احمدی‌نژاد» توصیف شده است. او در مصاحبه‌ای گفته که محبوبیت احمدی‌نژاد افزایش یافته است. پزشکیان عملکرد دولت روحانی را در افزایش این محبوبیت بی‌تاثیر ندانسته و تاکید کرده بود که عدم توجه دولت خاتمی به اقشار آسیب پذیر در پیروزی او در سال ۱۳۸۴، موثر بوده است.
پزشکیان در عین حال با اشاره به سخنان احمدی‌نژاد در سال ۱۳۸۴ علیه مقامات سابق گفته بود که «اگر امام بود، نمی گذاشت که او رییس‌جمهور شود»
همه بر سر یک سفره
در میان پزشکان اما وضعیت پزشکیان متفاوت با فضای سیاسی است. برخی پزشکان اصلاح‌طلب با او مخالفند و برخی پزشکان اصول‌گرا با او موافق.
برخی او را متهم کرده‌اند که در دوره وزارت خود، مخالف مشارکت بخش خصوصی در موضوع درمان بوده است.
او گفته که ساختار سیستم بهداشت و درمان کشور مشکل دارد، به گونه‌ای که ما هنوز نتوانسته‌ایم ساختار تعریف شده‌ای برای ارائه خدمت ارائه دهیم.
او همچنین تاکید کرد: «خصوصی، دولتی، تعاونی، شرکتی و وزارتخانه‌ای؛ برای پاسخگویی به جامعه از کدام الگوی ساختاری می‌خواهیم پیروی کنیم؟ وقتی ساختارها متعدد است، یعنی می‌شود پاسخگویی نباشد، برای اینکه هر ساختار و فردی می‌تواند بگوید به من مربوط نیست و مربوط به دیگری است؛ هر ساختاری که باید تولیت واحد داشته باشد.»
پزشکیان در دوره نایب‌رییسی مجلس نیز گفته بود که برای تمامی مردم، یک سفره را به‌خصوص در بخش سلامت پهن کرد.
او تاکید کرده بود: «اینکه نماینده، دولت و قوه‌قضاییه یک بیمه داشته و مردم یک بیمه دیگر داشته باشند، درست نیست. وظیفه حاکمیت دادن خدمت به همه آحاد مردم حتی فرد بیکار و بی‌پول است.»
او این موضع را درباره آموزش نیز دارد و گفته است: «در این کشور هرکس که پول و ارتباط دارد، فرزندان خود را به مدارس آنچنانی می‌برد. ۷۰ درصد از دانش‌آموزانی که در مدارس عادی درس می‌خوانند، پای‌شان به دانشگاه نمی‌رسد؛ زیرا این مدارس فاقد امکانات هستند. این به معنای بی‌عدالتی است.»
اخراج شهروندان افغانستان
موضوع اخراج اتباع افغانستان از ایران و مسدود شدن مرزها، در برنامه تلویزیونی «محمد باقر قالیباف» مطرح شده است.
مسعود پزشکیان نیز پیش‌از این گفته بود: «به این شدت نباید مرزهای ما رها باشد و سوال اینجاست و از کمیسیون امنیت ملی باید پرسید که چرا این موضوع را پیگیری نمی‌کنند و اتباع ویزای ورود ندارند، تمدید نمی‌کنند و مدت زمانی که اقامت دارند، مشخص نیست.»
*نظرات این مقاله الزاما نظرات این سایت را منعکس نمیکند.
