نماینده ویژه بایدن در امور ایران کیست؟
یورونیوز فارسی
سیاستمدار ۵۷ سالهای که این روزها به محور تقابل گروه‌های سیاسی در آمریکا بدل شده است. نامش رابرت و فرزند سیمون مالی، که پدرش روزنامه‌نگاری یهودی و فرانکوفون بود. رابرت مالی یکی از اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایالات متحده آمریکا در زمان گفتگوهای منتحی به برجام بود. بعد از آن او راهی موسسه بین‌المللی بحران شد. ارگانی غیر دولتی که مدعی است برای پیشبرد صلح، پیشگیری از تنش‌ها و کاهش مخاصمات در کره خاکی فعالیت می‌کند.
این موسسه در سالهای زمامداری دونالد ترامپ تلاش بسیاری کرد تا راه حلی برای پیشگیری از وقوع یک درگیری نظامی میان ایران و ایالات متحده بیابد. البته با توجه به حضور نئومحافظه‌کاران دست راستی در کابینه آقای ترامپ، گروه بین‌المللی بحران از نفوذ چندانی در تصمیمات چهار ساله اخیر کاخ سفید برخوردار نبود. این در حالی است که با روی کار آمدن جو بایدن می‌شد پیش‌بینی کرد که این NGO هم نقشی پررنگ‌تر از قبل در روندهای سیاسی آمریکا به ویژه در مسائل سیاست خارجی ایفا خواهد کرد.
در روزهای اخیر اما گمانه‌زنی‌ها در خصوص احتمال معرفی رئيس این گروه، یعنی رابرت مالی به عنوان نماینده ویژه جو بایدن در امور ایران سر و صداهای زیادی را در فضای سیاسی ایالات متحده برانگیخته است. از سویی طرفداران دیپلماسی، انتخاب آقای مالی را هوشمندانه تفسیر می‌کنند و از سوی دیگر، تندروهای آمریکایی و همچنین کسانی که از ایده براندازی جمهوری اسلامی دفاع می‌کنند آن‌را یک «افتضاح» دانسته‌اند.
تام کاتن، سناتور ایالت آرکانزاس که یکی از مخالفان جدی توافق هسته‌ای ایران بوده است ۲۲ ژانویه در توییتی، مالی را فردی معرفی کرد که سابقه طولانی در دشمنی با اسرائيل دارد و احتمال معرفی او را برای این سمت نگران کننده دانست.
کاتن یکی از وفادارترین شخصیت‌های سیاسی به دونالد ترامپ در آمریکا بوده که در چهار سال اخیر همواره از سیاست‌های او حمایت کرده است. او همچنین یکی از منتقدین و مخالفین جدی برجام بود و همیشه از لزوم خروج ایالات متحده از این توافق سخن می‌گفت.
اظهار نظر آقای کاتن البته بی‌جواب نماند و بسیاری از دموکرات‌ها نسبت به این موضع‌گیری سناتور ایالت آرکانزاس واکنش نشان دادند. بن رودز، مشاور اوباما در توییتی اعلام کرد این حق جو بایدن است که خود نماینده‌اش در امور ایران را انتخاب کند نه کسانی چون تام کاتن و دوستان و نزدیکان محمد‌بن سلمان.
برنی سندرز سناتور دموکرات از ایالت ورمونت هم از دیگر کسانی بود که نسبت به احتمال انتخاب آقای مالی واکنش مثبتی نشان داد.
آقای سندرز که همواره یکی از منتقدان جدی سیاست خارجی دولت ترامپ در قبال ایران بوده است انتخاب رابرت مالی را برای سمت نماینده ویژه امور ایران عالی ارزیابی کرد. این سیاستمدار ۷۹ ساله در صفحه توییتر خود نوشت: «رابرت مالی یک متخصص بسیار آگاه و با تجربه زیاد است که می‌تواند امنیت ملی آمریکا را از طریق دیپلماسی و نه جنگ ارتقا دهد. او می‌تواند یک گزینه عالی برای سمت نماینده ویژه ایران باشد.»
اما در عین حال تمام نگاه‌ها به ماجرا تا این اندازه مثبت نبود. گروه‌های اپوزیسیون جمهوری اسلامی ایران که بعد از خروج دونالد ترامپ بزرگ‌ترین حامی خود را برای تغییر رژیم در تهران از دست داده‌اند در زمره مخالفان آقای مالی هستند.
امیرحسین اعتمادی، عضو سازمان سیاسی فرشگرد در این رابطه به یورونیوز فارسی می‌گوید: «رابرت مالی چه زمانی که در دولت اوباما بود و چه بعد که به گروه بین‌المللی بحران رفت، یک راه‌حل برای باج‌خواهی‌های جمهوری اسلامی داشت: باج‌دهی و دادن امتیازان بیشتر؛ چه در مقابل باج‌خواهی هسته‌ای، چه در مقابل گروگان‌گیری دوتابعیتی‌ها، چه در مقابل فعالیتهای تروریستی جمهوری اسلامی در منطقه.»
این فعال سیاسی مستقر در واشنگتن که همواره از ایده تغییر نظام جمهوری اسلامی حمایت می‌کند همچنین در ادامه افزود: «مالی در چهار سال گذشته مخالف هرگونه سخت‌گیری بر جمهوری اسلامی بوده و در سال ۲۰۱۹ هم با جواد ظریف، وزیر خارجه ایران در نیویورک دیدار داشته است.»
هرچند مخالفان آقای مالی آنچه آنها «آسان‌گیری او بر جمهوری اسلامی» می‌خوانند را به عنوان یکی از نقاظ ضعف او بر می‌شمارند، اما آنچه از اظهارات رئيس جمهوری آمریکا بر می‌آید بعید به نظر می‌رسد که سیاست «فشار حداکثری» دولت ترامپ که بر محور تغییر رژیم در ایران و یا دست‌کم تغییر رفتار تهران متمرکز بود در دولت جو بایدن ادامه یابد. جو بایدن پیش از انتخابات وعده داده بود در صورتی که ایران به تعهدات خود در برجام بازگرد، او هم آمریکا را به این توافق باز خواهد گرداند.
در همین راستا وزرای پیشنهادی بایدن به مجلس سنا طی روزهای اخیر ایده بازگشت ایالات متحده به توافق هسته‌ای با ایران را طرح کرده‌اند.
رابرت مالی اما در پاسخ به کسانی که او را به مخالفت با سخت‌گیری با جمهوری اسلامی متهم می‌کنند، می‌گوید تنها دست‌آورد دولت ترامپ در قبال ایران این است که به شدت به اقتصاد این کشور لطمه بزند، اما این که کار دشواری نیست. مشخص است که با اعمال تحریم‌ها به اقتصاد یک کشور آسیب وارد می‌شود اما چه دست‌آوردی برای ایالات متحده از این سیاست به دست آمده است؟
علی واعظ رئیس بخش ایران گروه بین‌المللی بحران، یعنی همان سازمانی که رابرت مالی ریاست آن‌را بر عهده دارد در خصوص انتقادها علیه آقای مالی به یورونیوز فارسی می‌گوید: «انتقادات علیه مالی متوجه او نیست بلکه آنها در پی تضعیف سیاست تعامل با ایران در دولت بایدن هستند. کسانی که در راهبرد شکست خورده «فشار حداکثری» ترامپ سرمایه‌گذاری کرده بودند حالا تلاش می‌کنند تلاش‌ها برای احیای توافق هسته‌ای را با زیر سوال بردن یکی از با‌دانش‌ترین و باتجربه‌ترین دیپلمات‌هایی که می‌توان به بایدن در این مسیر کمک کند، تضعیف کنند.»
آقای واعظ در ادامه گفتگو با یورونیوز فارسی می‌افزاید: «نظرات مالی در مورد برجام تفاوتی با نگاه جو بایدن، جیک سالیوان و یا آنتونی بلینکن ندارد. همه آنها معتقدند راهبرد فشار حداثری یک شکست بزرگ بود. برجام بهترین ابزار برای رفع نگرانی‌ها در مورد فعالیتهای هسته‌ای ایران است. برخلاف مخالفان توافق هسته‌ای ایران و جنگ‌افروزان که تعامل دیپلماتیک را مماشات می‌دانند، تیم جدید به دیپلماسی باور دارد.»
به هر ترتیب به رغم مخالفت‌ها و حمایت‌ها، نمی‌توان منکر شد که آمدن مالی خبر خوبی برای کسانی است که از پیشبرد دیپلماسی در روابط میان تهران و واشنگتن استقبال می‌کنند و در سوی مقابل خبری ناامید کننده برای گروهی است که به نتیجه بخش بودن راهبرد فشار حداکثری ترامپ و تغییر جمهوری اسلامی امیدوار بودند. از سوی دیگر البته نباید این نکته را از نظر دو نگاه داشت که جو بایدن تقریبا تمام کسانی که در تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایالات متحده با ایران نقش داشتند را به کار دعوت کرده است. از جان کری و ویلیام برنز گرفته، تا وندی شرمن و آنتونی بلینکن.
از سوی دیگر نباید فراموش کرد که برخی از کانون‌های داخلی قدرت در ایالات متحده با هر نوع مصالحه با تهران رابطه غیردوستانه‌ای دارند و برای پیشبرد اهداف خود از اعمال فشار بر دولت جو بایدن دریغ نخواهند کرد. از سوی دیگر نباید فراموش کرد برخی از کانون‌های داخلی قدرت در ایالات متحده که با هر نوع مصالحه با تهران رابطه غیردوستانه‌ای دارند برای پیشبرد اهداف خود از اعمال فشار بر دولت جو بایدن دریغ نخواهند کرد.
Iran Emrooz
