فرزاد صیفی‌کاران : بیانیه گروهی از فمینیست‌های کُرد در محکومیت درگیری مسلحانه دو حزب کومله
در مورد این بیانیه با سمیه رستم‌پور، پژوهشگر کرد گفت‌وگو کرده‌ایم. او می‌گوید: جامعه کردستان پیشروتر از این احزاب است و قادر به نقد عملکرد آنهاست. بیانیه فمینیست‌ها در همین راستاست.
اتحاد دو حزب کومله کردستان ایران و کومله زحمتکشان کردستان، بعد از سال‌های طولانی، به سرعت به شکست و جدایی دوباره ختم شد.
یکم تیرماه در پی شکست اتحاد زودهنگام این دو شاخه از حزب کومله، درگیری مسلحانه بین آنها در کمپ «رزگویز» در اقلیم کردستان عراق، به کشته شدن دو نفر از اعضای این حزب به نام‌های سامان ابراهیمی و هیوا صادقی انجامید.
این درگیری مسلحانه نهایتا با دخالت نیروهای پلیس ضدتروریسم “اتحادیه میهنی” خاتمه پیدا کرد، اما این درگیری انتقادهای فراوانی را در میان جامعه کردستان، فعالین سیاسی و روشنفکران به همراه داشت.
هر دو حزب کومله به سرعت با انتشار بیانیه‌های همدیگر را به آغاز درگیری و حمله به کمپ‌های یک‌دیگر متهم کردند. این در حالی بود که اتحاد دوباره حزب کومله کردستان ایران و کومله زحمتکشان کردستان، در میانە جنبش “زن، زندگی، آزادی” پس از ١٥ سال دوباره شکل گرفت و دو گروه مجدد در قالب حزب کوملە کردستان ایران بە فعالیت خود ادامە دادند
در ادامه‌ی واکنش‌های انتقادی به درگیری مسلحانه میان دو حزب کومله، روز گذشته جمعی از فمینیست‌ها و فعالین کُرد در بیانیه‌ای این حمله را شدیدا محکوم کردند و این درگیری مسلحانه را نتیجه «تعمیق شکلی از سیاست‌ورزی غیردموکراتیک برخی از احزاب در کردستان» دانستند.
زمانه برای بررسی این بیانه و اهمیت آن با سمیه رستم‌پور، فمینیست و پژوهشگر کُرد ساکن فرانسه گفت‌وگو کرده است .
بیانیه فمینیست‌ها و فعالان کردستان را می‌توان به سه بخش تقسیم کرد، انتقاد از درگیری مسلحانه و عملکرد برخی از احزاب و رهبران آنها، هشدار درباره برخی نگرانی‌های جامعه کردستان عملکرد احزاب که به زیان جنبش مترقی آزادی‌خواهانه در کردستان باشد و درخواست از احزاب برای بازبینی در ساختار و عملکرد.
در بخشی از این بیانیه آمده است:
اتفاق رخ داده امری تصادفی و صرفاً حاصل اشتباهات افرادی محدود در دو شاخه مذکور نیست، بلکه نتیجه تعمیق شکلی از سیاست ورزی غیردموکراتیک برخی از احزاب در کردستان است که در انحصار مردانی قرار گرفته که حتی ابایی از به‌کارگیری خشونت یا استفاده ابزاری از مبارزه مسلحانه برای پیشبرد اهداف جاه طلبانه و فردی-حزبی خود ندارند.
سمیه رستم‌پور به زمانه می‌گوید در وهله اول سرکوب خونین کردستان بعد از انقلاب ۵۷ که به به کمپ‌نشینی در بیرون از کردستان منجر شد و اشکال فردی و محفلی مبارزه و سازمان‌دهی، جای اشکال دمکراتیک‌تر و جمعی‌تر را بگیرند.
این بیانیه همچنین خواستار شفاف‌سازی درباره درگیری رخ داده توسط آمران و رهبران احزاب، و نیز محاکمه عاملان و استعفای آنها از سمت‌های سازمانی خود شده است.
تاکنون با وجود انتقادها و واکنش‌های گسترده بعد از درگیری مسلحانه دو حزب کومله، رهبران این حزب در این باره شفاف‌سازی نکرده و سکوت اختیار کرده‌اند.
بیانیه جمعی از فمینیست‌ها و فعالین کردستان در محکوکین درگیری مسلحانه در کمپ حزب کومله کردستان ایران و اسامی امضاکنندگان را اینجا بخوانید:
بیانیه جمعی از فمینیست‌ها و فعالین کردستان در محکومیت درگیری مسلحانه اخیر در کمپ حزب کومله کردستان ایران (فارسی و کوردی)
روز پنجشنبه یک تیر ۱۴۰۲ (۲۲ ژوئن ۲۰۲۳) شاهد درگیری مسلحانه درون حزب کومله کردستان ایران با نیروهای حزب کومله زحمتکشان کردستان بودیم که یک روز قبل در بیانیه‌ی اعلام کرده بودند ادغام آنها در حزب کومله کردستان ایران شکست خورده است. این اتفاق که در کمپ زرگویزه در اقلیم کردستان عراق رخ داد و به کشته شدن دو پیشمرگ منجر شده، فضا و ضرورتی را ایجاد کرده است که همه ما فعالان را وامی‌دارد که امروز مسئولانه هم در مورد علل بروز و هم پیامدهای آن برای جنبش رهایی بخش مردم کورد هشدار دهیم.
آنچه رخ داده امری تصادفی و صرفاً حاصل اشتباهات افرادی محدود در دو شاخه مذکور نیست، بلکه نتیجه تعمیق شکلی از سیاست ورزی غیردموکراتیک برخی از احزاب در کردستان است که در انحصار مردانی قرار گرفته که حتی ابایی از به‌کارگیری خشونت یا استفاده ابزاری از مبارزه مسلحانه برای پیشبرد اهداف جاه طلبانه و فردی-حزبی خود ندارند. به رغم اینکه این احزاب در سطوح سیاسی علیه نابرابری مبارزه می‌کنند، با این‌حال درون خود اشکال مختلفی از مناسبات سلطه را بازتولید کرده‌اند که زمینه‌ساز بروز چنین رویداد‌هایی می‌شود.
ممنوعیت فعالیت احزاب کورد در ایران بعد از سرکوب خونین کردستان پس از انقلاب ۵۷، کمپ نشینی اجباری و دوری این نیروها از جامعه کردستان، شکاف درون احزاب را افزایش داده و سلسله مراتب غیردموکراتیک میان سرکردگان و بدنه‌ی احزاب را تقویت کرده، به نحوی که مکانیسم‌های جمعی دموکراتیک برای مقابله با مشکلات درونی به تعلیق درآمده و زمینه را برای بروز خشونت‌ورزی فراهم کرده است. فراموش نکنیم که برخی از رهبران احزاب از امکان‌ها و امتیازهای سیاسی-اقتصادی‌ای برخوردارند که به هیچ وجه با شرایط سخت زندگی و کمپ نشینی پیشمرگ‌ها قابل مقایسه نیست.
کردستان مانند هر جامعه دیگری همگون نیست و از نیروهای متکثر و بعضاً متضادی شکل گرفته است، اما تاریخ این جغرافیا بر پیشاهنگی نیروهای مترقی برابرطلب و آزادیخواه سکولار شهادت میدهد و درست به همین دلیل از دل این جغرافیا مهمترین جنبش انقلابی فمینیستی یک قرن اخیر متولد شد. درگیری حزبی اخیر اما عمیقاً با ماهیت مترقی و فمینیستی جنبش «ژن.ژیان.ئازادی» که خاستگاهش کردستان بوده در تناقض است. جامعه مدنی آگاه کورد، که بعد از «قیام ژینا» مصمم‌تر از همیشه پرچم مقاومت در برابر تمام اشکال پدرسالاری شاهی و شیخی(ها) را در دست گرفته، با صراحت تمام در تقابل با این شکل از سیاست ورزی قیم مآبانه خواهد ایستاد و به همین ترتیب اجازه سوءاستفاده و ماهیگیری از آب گل آلود را به نیروهای مرتجع و ناسیونالیستی بیرون از کردستان نخواهد داد.
این تراژدی که باعث انشقاق میان نیروهای موجود در ساحت سیاسی کردستان شده و بخش عمده‌ای از جامعه را از امکان نقش آفرینی رهایی بخش احزاب در آینده کردستان ناامید و سرخورده کرده، خطری را به ما گوشزد می‌کند که باید همین امروز دفع شود: انقلابی که کردستان و زنان پیشگامی کرده‌اند و می‌کنند، نه از جانب احزاب (به ویژه رهبران آنها) و نه از جانب فعالین فرصت طلب مردسالار قابل مصادره نیست. حتی در کردستان نیروهای اصلی انقلابی همواره مردم‌اند و کسانی که جان‌شان را در سنگرهای خیابانی گرو گذاشته‌اند؛ اگر احزاب نقشی فراتر از همبستگی با مردم و پیشبرد منافع جمعی آنها دنبال می‌کنند، باید بدانند که پیشاپیش محکوم به شکست‌اند.
آنچه در زرگویزه روی داده نه تنها نیازمند آسیب‌شناسی و چاره‌یابی از سوی احزاب بلکه همچنین مستلزم شنیدن و جدی‌گرفتن صداهای انتقادی درون جامعه کردستان است که در تمام این سال‌ها همواره چند قدم از احزاب جلوتر بوده‌‌اند و نسبت به مخاطرات این وضعیت بغرنج و پیچیده هشدار داده‌اند. این احزاب که بالقوه‌گی‌های زیادی برای ایفای نقش در پیشروی مسیر انقلابی این خیزش دارند، چنانچه گام‌های مهم رادیکالی برای تغییر ساختارهای درونی‌شان برندارند، هیچ بعید نیست که روزی در ضدیت با جنبش عمل کنند. احساس مسئولیت جمعیِ احزاب ایجاب می‌کند که بیش از این به حافظه تاریخی مردم کردستان، فداکاری پیشمرگ‌ها، و آرمان‌های دموکراتیکی که خاستگاه احزاب کوردی بوده، خیانت نکنند. ضروری‌ست که آمران اصلی این حادثه و رهبران این احزاب ضمن شفاف سازی و معرفی عاملان این تراژدی، از جامعه کردستان عذرخواهی کرده، دادگاهی شوند و از پست و وظایف خود استعفا دهند.
به‌یاننامه‌ی کۆمەڵێک لە فێمینیستەکان و چالاکانی کوردستان بۆ ئیدانهکردنی ململانێی چەکداریی ئەمدواییانەی ناو ئۆردووگای کۆمەڵه‌ی شۆڕشگێڕی زەحمەتکێشانی کوردستانی ئێران (کوردی-فارسی)
ڕۆژی پێنجشەممە ١ی پووشپەڕی ١۴٠٢ (٢٢ی ژوەنی ٢٠٢٣) ململانێیەکی چەکداری لە نێوان هێزه‌کانی «کۆمەڵه‌ی شۆڕشگێڕی زەحمەتکێشانی کوردستانی ئێران» و هێزەکانی «کۆمەڵه‌ی زه‌حمه‌تکێشانی کوردستان»دا ڕووی دا. ئەمەش دوابەدوای ئەوەی کە کۆمەڵەی زەحمەتکێشان ڕۆژێک پێشتر لە بەیاننامەیەکدا رایگەیاندبوو کە یەکگرتنەوەیان لەگەڵ کۆمەڵەی شۆڕشگێڕی زەحمەتکێشانی کوردستانی ئێراندا شکستی هێناوە. ئەم کارەساتە کە لە کەمپی زڕگوێزەڵە له هەرێمی کوردستان ڕووی دا، بووە هۆی گیانلەدەستدانی دوو پێشمەرگە. بێگومان ئەم دۆخە خوازیاری ئەوەیە کە هەموو ئێمەی چالاکوان، هه‌ر ئەمڕۆ بەرپرسیارانە لە ئاست هۆکارەکانی ڕووداوەکەدا و لێکەوتەکانی بۆ بزووتنەوەی ڕزگاریخوازانەی گەلی کورد دەنگ هەڵبڕین و هۆشداری بدەین.
ئەوەی ڕووی دا شتێکی هەڕەمەکی و تەنها دەرئەنجامی هەڵەی چه‌ند کەس لەو دوو لقە ئاماژەپێکراوەدا نەبوو، بەڵکوو دەرئەنجامی قووڵبوونەوەی فۆرمێک لە سیاسەتی نا-دیمۆکراتیکی بەشێک لە حیزبەکانی کوردستانە کە قۆرخکراوی دەستی پیاوانێکن کە لە پێناو پێشخستنی ئامانجە خۆسەپێن و تاک–حیزبییەکانیاندا ئامادەن بەبێ دوودڵی تەنانەت پەنا بۆ توندوتیژی یان ڕووبەڕووبوونەوەی چەکدارییش ببەن. سەرەڕای ئەوەی که ئەم پارتانە لە ئاستی سیاسیدا دژی نایەکسانی خه‌بات ده‌که‌ن، بەڵام لە ناو خۆیاندا فۆرمی جۆراوجۆری پێوەندیی باڵادەستانەیان بەرهەم هێناوەتەوە کە زەمینەخۆشکەر بوون بۆ ئەم چەشنە ڕووداوانە.
قەدەغەکردنی چالاکیی پارتە کوردییەکان لە ئێران، دوای سەرکوتکردنی خوێناوی کوردستان پاش شۆڕشی ۱۳۵۷ و کەمپنشینکردنی زۆرەملێ و دوورکەوتنەوەی ئەو هێزانە لە کۆمەڵگای کوردستان، کەلێنی ناو حیزبەکانی زیاتر کردووە و پلەبەندی نادیموکراتیکی نێوان سەرکردەکان و ئەندام و پێشمەرگەکانی بەهێزتر کردووە.بە جۆرێک کە بەکارهێنانی میکانیزمە دیمۆکراتیکە کۆییەکان بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ کێشە ناوخۆییەکاندا لاواز بووە و ئەمەش زەمینەی بۆ بەکارهێنانی توندوتیژی خۆش کردووه. لەبیرمان نەچێت هەندێک لە سەرکردەکانی حیزب دەرفەت و ئیمتیازاتی سیاسی-ئابوورییان هەیە کە ناتوانرێت له گه‌ل هەلومەرجی سەختی کەمپنشینی و ژیانی پێشمەرگەکان بەراوورد بکرێت.
کوردستان وەک هەر کۆمەڵگەیەکی‌تر یەکده‌ست نییە و لە هێزی جیاواز و هەندێک جار دژ بەیەک پێکهاتووه، بەڵام مێژووی ئەم جوگرافیایە گەواهی پێشه‌نگایه‌تی هێزی پێشکەوتنخواز، یەکسانیخواز و ئازادیخوازی سیکولاره. هەر به‌م هۆکارە، له هەناویدا گرنگترین بزووتنەوەی فێمینیستی شۆڕشگێڕانەی سەدەی ڕابوردوو سه‌ری هه‌ڵدا.ئاشکرایە کۆی ململانێ حیزبییه‌کانی ئه‌م دواییه به قووڵی دژایه‌تییه له گه‌ڵ سروشتی پێشکه‌وتنخواز و فێمینیستی بزووتنه‌وه‌ی «ژن-ژیان -ئازادی» که کوردستان ئاخێزگەیەتی. بێگومان کۆمەڵگەی مەدەنیی هۆشیاری کورد کە لە دوای «ڕاپەڕینی ژینا»وە شێلگیرانە‌‌تر لە هەموو کاتێک ئاڵای بەرخۆدانی لە به‌رامبه‌ر هەرجۆرە پیاوسالارییەکی پاشایەتی و شێخایەتیدا بەرز کردووەتەوە، شێلگیرانە دژی ئەم فۆرمە له سیاسەتی پاتێرنالیزم و باوکڕەفتاری دەوەستێتەوە. هاوکات بە هیچ شێوەیەک رێگا بە هێزە ناسیونالیست و کۆنەپەرسته‌کانی دەرەوەی کوردستان نادات لە ئاوی لێڵ ماسی بگرن و دۆخەکە بە سوودی خۆیان بقۆزنەوە.
ئەم کارەساتە، کە بووە هۆی لێکترازانی نێوان هێزە سیاسییه‌کانی کوردستان، بەشێکی سەرەکی کۆمەڵگه‌ی لە ئەگەری ڕۆڵگێڕانی ڕزگاریخوازانه‌ی حیزبه‌کان لە داهاتووی کوردستاندا بێ هێوا و دڵسارد کردووە. ئەمە لە مەترسییەک ئاگادارمان دەکاتەوە، کە دەبێت هه‌ر ئەمڕۆ پێشی پی بگیردرێت: شۆڕشێک که کوردستان و ژنان پێشەنگایەتییان کردووه و ده‌یکه‌ن، نە لەلایەن حیزبەکانەوە (بەتایبەت سەرکردەکانیانەوە) و نە لەلایەن چالاکوانانی هەلپەرستی پیاوسالارەوە ده‌توانرێت دەستی بەسەردا بگیرێت. تەنانەت لە کوردستانیش؛ هێزی شۆڕشگێڕی سەرەکی خەڵک و ئەو که‌سانه‌ن که ژیانی خۆیان وەکوو بارمتە خستووەتە ناو مەتەرێزی شەقامەکانەوە، بێگومان ئەگەر حیزبه‌کان ڕۆڵێک لە دەرەوەی هاودەنگی لەگەڵ خەڵک و لە دژی بەرەوپێشبردنی بەرژەوەندیی گشتیی پەیڕەو بکەن، دەبێ دڵنیا بن کە هەر لە ئێستاوە مەحکوومن بە شکست.
ئەوەی لە زڕگوێزەڵە ڕوویدا، پێویستی بە خەسارناسی و چارەسەرە له‌لایه‌ن حیزبه‌کانەوە و هەروەها گوێگرتن و بە جددی وەرگرتنی دەنگە ڕەخنەگرەکانی ناو کۆمەڵگەی کوردستان. ڕەخنەگرانێکی زۆر، هەموو ئەم ساڵانە به‌رده‌وام چه‌ند هەنگاو لە پێش حیزبەکانەوە بوون و لە پەیوەندی لەگەڵ قوڵبوونەوەی ئەم دۆخە ئاڵۆزە و لە مەترسییەکانی، هۆشدارییان داوە. ئەگەرچی ئەم حیزبانە توانا و پۆتانسیەلێکی بەرچاویان بۆ پێشخستنی ڕێبازی شۆڕشگێڕانەی ئەم ڕاپەڕینە هەیە، بەڵام بێگومان ئەگەر هەنگاوی ڕادیکاڵی گرنگ بۆ گۆڕینی پێکهاتە ناوخۆییەکانیان هه‌ڵنه‌گرن، دوور نییە ڕۆژێک بکەونە بەرەی دژ بە بزووتنەوەکەیشەوە. بەرپرسیارێتیی کۆیی حیزبه‌کان ئەو زەروورەتە دەهێنێتە ئاراوە کە لەمە زیاتر خیانەت لە یادەوەریی مێژوویی خەڵکی کوردستان، فیداکاریی پێشمەرگەکان و ئایدیا دیمۆکراتیکه‌کان نەکەن کە ئاخێزگە و سەرچاوەی حیزبە کوردییەکان بوون. پێویستە تاوانباران، فەرماندەران و بکەرانی سەرەکیی ئەم ڕووداوە و سەرکردەی ئەو حیزبانە وێڕای داوای لێبوردن لە کۆمەلگای کوردستان و روونکردنه‌وه، دادگایی بکرێن و دەست لە کار و پۆستەکانیان بکێشنه‌وه.
امضاکنندگان به ترتیب حروف الفبا:
استیره مرتضایی
افسانه بهشتی زاده
آنیسا جعفری مهر
آوا هما
بفراو نوری
پروین اردلان
چنور مکی
حوری غمیان
دیمن سهرابی
روژان افروز
روژین آزادیفر
روژیا م
روژین موکریان
روناک
رویا
روناک رسولپور
ژیلا گلعنبر
ژیلوان کمانگر
سارا افراسیابی
سارا پیام
سارا کرمانیان
سحر ابراهیمی
سحر رسایی
سرگل حسنی
سما شیخ السلامی
سما نساری
سمیه رستم پور
سمیه سلیمانی
سنبل صادق وزیری
سهیلا شهریاری
سوما نگهداری نیا
شلر شبلی
شهرزاد مجاب
شیوا عاملی راد
صفورا بذرافشان
فاتمه کریمی
فرانک شکراله‌پور
فرزانه جلالی
فریده پیروتی آذر
کلکتیو فمینیستی توار
کویستان عمرزاده
گلرخ قبادی
لاون امانی
لاله
لیلا محمدی
لیلی حسن پور
مهسا پیرایی
مهری (سنه)
مهین شکراله‌پور
موره شین
ناهید مکری
نگین
نگین شیخ السلامی وطنی
نسترن صارمی
هاوژین بقالی
آروین فاتحی
امجد کوردنژاد
انور حسن پور
انور عزیزیان
برزو الیاسی
بهداد بردبار
بهروز بوچانی
بهنام امینی
پدرام بالداری
جلیل زندی
خالد عباسی
خلیل رشیدیان
دلیر کمانگر
ربین رحمانی
رحمان جوانمردی
رزگار بهاری
رضا صالحی نیا
رسول محمدی
ژیار جهانفرد
ساسان امجدی
سامان غزالی
سردار سعدی
سوران محمدی
سوران منصورنیا
سیروان
سیروان کردستانی
سیوان سعیدیان
صباح نصری
عباس کریمی
عباس ولی
عدنان حسن پور
فرشید آذرنیوش
فرهاد جهانبیگی
فواد رحیمی
کاک یده (سنه)
کامبیز قبادی
کامران متین
کاوه قریشی
کاوە کرماشانی
کریم مرسنه
کیا ایراندوست
کیومرث
مراد روحی
نوروز گنجی
هژیر هاشمی
هیرش خیری زاده
هیرش خیرآبادی
هیمن سیدی
جمع آوری امضاها ادامه دارد؛ از طریق لینک زیر میتوانید نام خود را به لیست امضاکنندگان بیانیه مذکور اضافه کنید:
https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLScNeVonH2sfNaqB8QrbwE32YA80nzpM4G87QDVR27B4Piz5cg/viewform
رادیو زمانه :
https://www.radiozamaneh.com/770282/
