شیعه‌سازی، آموزش زبان فارسی و پرداخت پول؛ راه‌های نفوذ ایران در سوریه
کاریکاتوری از «جواد مراد» راجع به نفوذ ایران در جامعه سوریه از مراکز آموزشی و پروژه‌های کوچک
ایران برای تقویت حضور خود در سوریه می‌کوشد، چون احتمال می‌دهد که قدرت‌های بین‌المللی بر سر این کشور معامله کنند و به توافق برسند، اما سهم و نقشی برای ایران در نظر نگیرند.
تهران در کنار حضور نظامی و امنیتی در سوریه، از طریق برگزاری کارگاه‌های شیعه‌سازی در مناطق تحت کنترل رژیم اسد برای ارتقای جایگاه مذهبی خود در این کشور نیز اقدام می‌کند. این برنامه به‌منظور افزایش پشتوانه عقیدتی جهت مقابله با فشارهای خارجی، به‌ویژه روسیه است که برای تضعیف نفوذ ایران در سوریه تلاش می‌کند. چندین نفر از شخصیت‌های سوری نیز در گفتگو با «ایران‌وایر» بر این نکته صحه گذاشتند.
در همین راستا، «نوار شعبان»، کارشناس مسایل نظامی و امنیتی در مرکز پژوهشی «عمران» به خبرنگار «ایران‌وایر» گفت: «ایران از زمان مداخله در سوریه، توجهی ویژه به سیستم نظامی و امنیتی این کشور داشته است. با افزایش سال‌های جنگ و درگیری و کشتار، توان نظامی کاهش می‌یافت و نیاز به استخدام نیرو بیشتر می‌شد؛ بنابراین، ایران تنها دو راه را پیش روی خود می‌دید؛ ادامه توجه به بخش نظامی یا ورود به دیگر حوزه‌ها.»
ازاین‌رو، ایران اقدام به نفوذ در جامعه سوریه و توجه جدی به بخش‌های کوچک مانند «سازمان پیشاهنگی المهدی» در مناطق «دیرالزور»، «نبل» و «الزهرا» کرد و به تقویت نقش نهادهای خیریه، از قبیل «الرسول الأعظم»، «الثقلين» و «الجهاد للبنا» پرداخت.
نوار توضیح می‌دهد که هدف ایران کمیت و نه کیفیت بوده و طرح‌های خدماتی خود را بیشتر در محلات فقیر و همچنین مناطقی که رژیم سوریه آن‌ها را رها ساخته بود اجرا کرده است. علاوه بر این، ایران با برگزاری نمایش و دوره‌های آموزش زبان بر بخش فرهنگی جامعه هم متمرکز شده است تا از این طریق اطاعت و محبوبیت اجتماعی را نیز کسب کند. ایران، بخش خسته از جنگ و محروم از توجه رژیم سوریه را جامعه هدف خود قرار داده و چیزهایی به آن‌ها داده است که این رژیم از دادن آن امتناع می‌ورزید.
موسسه «النور الساطع» (نور درخشان)؛ دروازه جدیدی برای شبه‌نظامیان ایرانی
ایران اخیرا برای آموختن زبان فارسی به کودکان سوریه توسط کادر آموزشی ایرانی ساخت «موسسه النور الساطع» در منطقه «الفيلات» دیرالزور و نزدیک مرکز فرهنگی ایران در این استان را آغاز کرده است. ایران همچنین با سواستفاده از اوضاع معیشتی دشوار اهالی دیرالزور و برای جذب افراد، ماهانه ۲۰ هزار لیر سوریه به شاگردان منضبط و منظم موسسه مذکور می‌دهد.
«عمر الأحمد»، خبرنگار «ايران‌واير» در سوریه نیز با بیان اینکه ایرانی‌ها علاوه بر حقوق ماهانه، پاداش مالی بزرگی نیز برای شاگردان برتر تخصیص داده‌اند، گفت: «این موسسه، کودکان ۶ تا ۱۵ ساله را ثبت‌نام می‌کند. مسئول آن نیز، مدیر مرکز فرهنگی ایران ملقب به الحاج صادق است. احتمالا این موسسه کار خود را در ماه هفتم (ژوئیه) سال جاری آغاز کند و هم‌زمان قرار است موسسات مشابهی نیز در شهرهای «موحسن»، «المیادین» و «البوکمال» نیز ایجاد شود.»
الأحمد در ادامه همچنین اظهار داشت: «یکی از مهم‌ترین ماموریت‌های موسسه یادشده سازمان‌دهی هرچه بیشتر اهالی و کودکان سوریه توسط و تحت نظارت مرکز فرهنگی ایران است. بدین ترتیب این موسسه دروازه جدیدی برای نفوذ شبه‌نظامیان ایرانی در میان شهروندان سوریه خواهد بود.»
«احمد الرمضان»، مدير وب‌سایت «فرات‌پست» نیز در این زمینه به «ايران‌واير» گفت: «هدف اصلی موسسه “النور الساطع” ترویج عقیده شیعه در میان جوانان و کودکان محروم از امکانات مادی و فکری است. ایرانی‌ها از زمان تسلط بر دیرالزور در برنامه‌های هنری و فرهنگی این استان مشارکت می‌کنند. مسئولین مرکز فرهنگی ایران نیز به دستور الحاج صادق ایرانی در تمام برنامه‌ها حضور یافته و برای فریب دانش‌آموزان مدارس، به آن‌ها هدیه می‌دهند. تهران همچنین برای ایجاد ارتباط میان عناصر ایرانی و افغان با کودکان و جوانان سوری به تاسیس مراکز آموزش زبان فارسی پرداخته است. ایران علاوه بر این، قصد دارد مجلاتی را نیز به زبان فارسی توزیع کند تا اهالی استان دیرالزور بیشتر با اهدافش آشنا شوند.»
وی افزود: «ایران می‌کوشد پس از پایان تحصیل و تربیت عقیدتی این کودکان طبق افکار علی خامنه‌ای رهبر این کشور، نسل جدیدی برای جنگیدن در صفوفش اضافه کند. برای نمونه، مرکز پیشاهنگی المهدی به مدیریت راشد الفیصل که ایران آن را در دیرالزور ایجاد کرده و توسط مرکز فرهنگی ایران تامین مالی میشود و به‌منزله یک مدرسه داخلی است، به کار آموزش نظامی کودکان و چگونگی اطاعت از ایران و مقاومت لبنان می‌پردازد.»
روزنامه «واشنگتن‌پست» نیز چند وقت گزارشی درباره کتب آموزشی ایران و نقش آن‌ها در ترویج فرقه‌گرایی منتشر و اعلام کرد: «شکاف مذهبی موجود در خاورمیانه، مساله اصلی در چند دهه ابتدایی پس از انقلاب اسلامی ایران نبود. حال کتاب‌های آموزشی در ایران به‌شدت قوم‌گرایانه است و بر این نکته که هویت ایرانی منوط به شیعه بودن فرد است، تاکید می‌کند. این ربط بین بُعد شیعی هویت اسلامی با هویت ملی جدید در کتاب‌های درسی ایران نمایان است.»
هدایا و بازی‌هایی به رنگ مذهبی
ایران گام‌های زیادی برای تقویت حضور خود در دیرالزور و ترویج تشیع در سوریه برداشته است. شهر المیادین استان دیرالزور در ماه مارس سال جاری شاهد افتتاح یک مرکز فرهنگی ایرانی با حضور حاج صادق بود. وی در مراسم افتتاح این مرکز ضمن تاکید بر اهمیت آن و نقشی که در آینده خواهد داشت، گفت: «ایران در آینده، دوره‌های آموزشی مختلف را در دیرالزور برگزار و بورسیه تحصیلی به اهالی و فرزندان مرکز و حومه این استان تقدیم خواهد کرد.»
بنا به اعلام عمر الأحمد، مزدوران محلی ایران گاه و بیگاه هدایا و اسباب‌بازی‌هایی را بین کودکان توزیع می‌کنند که آخرین بار در مراسم افتتاح یک مرکز در حضور حاج سلمان نماینده این کشور در دیرالزور بود. بر روی این هدایا نیز جمله «قربان حسین» درج شده است. به گفته او، شبه‌نظامیان ایرانی همچنین هفته گذشته برای جلب‌توجه اهالی شهر المیادین، بین آن‌ها سبدهای مواد غذایی توزیع کردند.
روزنامه «وال‌استریت ژورنال» آمریکا هم چندی پیش طی گزارشی نوشت که ایران از طریق ارائه کمک‌های انسانی به سنی‌های سوریه برای گسترش افکار شیعی در میان آن‌ها و سیطره کامل بر این کشور تلاش می‌کند. جمهوری اسلامی ایران از توان نظامی و اقتصادی برای تبدیل سوریه به پایگاه دائمی خود استفاده می‌کند.
ایران ابتدا با مداخله نظامی در سوریه و حمایت از «بشار اسد» باعث سیطره مجدد او بر بسیاری از مناطق شد و حال از طریق القای حسن نیت و مدیریت کسانی که اخیرا به مذهب شیعه گرویده‌اند، به تحکیم نفوذ درازمدت خود در این کشور می‌پردازد. الرمضان دراین‌باره نیز گفت: «ایران پس از تثبیت موقعیت نظامی خود در دیرالزور، از طریق رفتار مناسب با اهالی؛ مانند توزیع کمک‌های مادی و غذایی دل آن‌ها را به دست آورده و سپس جوانان منطقه را وارد جمع شبه‌نظامیان خود کرده است. اکنون نیز جهت پرورش کودکان و نوجوانان طبق عقاید ایران تلاش می‌کند.»
چرا ایران قصد دارد اهالی دیرالزور را شیعه کند؟
محاصره ایران توسط آمریکا از طریق تحریم‌های اقتصادی و دیگر فشارها روزانه افزایش می‌یابد. به همین دلیل، ایران جهت ایجاد متحدانی به هدف تقویت هژمونی خود تلاش و همچنین از آن‌ها به‌عنوان سلاحی علیه منافع آمریکا در منطقه استفاده می‌کند. برای همین منظور به تاکتیک ترویج تشیع در سوریه روی آورده است.
از دیدگاه نوار شعبان، به‌عنوان کارشناس مسایل نظامی و امنیتی، ایران دیرالزور را هدف برنامه خود قرار داد، چون استانی مصیبت‌زده و از زمان حافظ اسد تاکنون محروم و فقیر و از لحاظ اداری نیز بی‌اهمیت بوده است. دیرالزور همچنین شاهد حضور داعش بود و مداخله ائتلاف بین‌المللی ضدداعش نیز منجر به نابودی زیرساخت‌های این استان شده است.
پس از این مصیبت‌هایی که بر دیرالزور رفت، ایران فرصت را برای سرمایه‌گذاری در این استان غنیمت شمرد، اما به‌صورت کمی و نه کیفی. برای نمونه، اقدام به اجرای پروژه‌های کوچک مانند آشپزخانه و درمانگاه کرد. بر معرفی این پروژه‌ها به‌عنوان کمک‌های ایران هم تاکید بسیار میشود تا به مردم اطمینان دهند که در دوره پساداعش، رها نخواهند شد.
از دیدگاه احمد الرمضان، تهران ديرالزور را گذرگاه اصلی بین عراق و سوریه می‌داند، به‌خصوص اینکه در مسیر ارتباط ایران با دریای مدیترانه واقع شده است. دیرالزور همچنین اهمیت زیادی نزد ایرانی‌ها دارد، چون دمشق، قلعه رژیم سوریه و لبنان محل حضور حزب‌الله را از طریق مناطق تحت نفوذشان در عراق به خاک ایران وصل می‌کند.
استان دیرالزور همچنین یک منطقه مرزی و محل اتصال عراق و بیابان سوریه به سمت مرز اردن است. این استان، عراق و سوریه و لبنان را از طریق گذرگاه‌های رسمی مانند القائم-البوكمال و غیررسمی در صحرای عکاشات و الانبار به هم متصل می‌کند. علاوه بر اینکه منطقه‌ای مقابل نیروهای آمریکایی در شرق فرات نیز به شمار می‌رود.
الرمضان از دیرالزور به‌عنوان پشتوانه نیروی انسانی برای شبه‌نظامیان ایران نیز یاد می‌کند، چون هزاران نفر از این استان به صفوف سپاه پاسداران پیوسته‌اند. چاه‌های نفت این منطقه هم منبعی برای حمایت مادی از عناصر ایران در سوریه محسوب میشود.
گفتنی است که ایران می‌کوشد از طریق نفوذ در تمام بخش‌های جامعه سوریه بنیان حضور درازمدت خود را در این کشور پایه‌گذاری کند. یکی از نشانه‌های این تصمیم نیز، امضای چندین توافق برای تغییر یافت جمعیتی و تبادل اهالی با دیگر مناطق است؛ دقیقا مانند آنچه در الزبدانی، وادی بردى، كفريا و الفوعة شاهد بودیم و یا گسترش مدارسی مانند «الرسول الأعظم» و غیره، اجرای پروژه‌های خدماتی و انجام ماموریت‌های آموزشی که همگی جهت ایجاد پشتوانه اجتماعی برای ایرانی‌ها در سوریه و همراهی با افکار و عقاید آن‌ها صورت گرفته است.
Iranwair
