سیل در ایران؛ فاضلاب و سیلاب در خانه‌ها، ۹ نفر جان باختند
مجتبی خالدی، سخن‌گوی سازمان اورژانس کشور، امروز سه‌شنبه ۱۸آذر۱۳۹۹ از مرگ ۹ نفر در سیل اخیر ایران خبر داده است. او گفته است در ۴۸ ساعت گذشته استان‌های کرمان، فارس، گیلان، سیستان‌وبلوچستان، بوشهر و هرمزگان درگیر سیل و آب‌گرفتگی بودند. این در حالی است که بارش‌های شدیدی در استان‌های جنوبی ایران حدود ده روز است که زندگی ساکنان این شهرها را تحت تاثیر قرار داده است.
در استان خوزستان سیلاب و همچنین بالا آمدن آب فاضلاب و راه‌یابی آن به منازل شهروندان خسارات فراوانی به جای گذاشته و در برخی شهرها به اعتراض شهروندان انجامیده است. گزارش زیر روایت چند نفر از شهروندانی است که سیل و آب‌گرفتگی زندگی آنان را در چند روز اخیر مختل کرده است.
***
«سعید ز» یکی از شهروندان ساکن سربندر است؛ بزرگ‌ترین بندر تجاری در ایران، که سیل روزهای گذشته بسیاری از خانه‌های آن را زیر آب برده و صدای اعتراضات ساکنانش را بلند کرده است.
سعید و برادرش صاحب کسب‌وکار کوچکی هستند که در روزهای گرانی و بی‌رونقی اقتصاد ایران به سختی آن را سر پا نگه داشته‌اند. آن‌ها یک مغازه کوچک کفش‌فروشی و تعمیرات کفش دارند که بخش زیادی از اجناسش بر اثر نفوذ سیلاب به داخل مغازه از میان رفته و آه از نهادشان بلند است. سعید به «ایران‌وایر» می‌گوید: «آخر سزاوار است ما دو سر ضرر کنیم؟ هم جنس‌های مغازه از بین رفته، هم وسایل خانه‌مان یک در میان سوخته و خدا تومان پول می‌خواهد دوباره این چهار تا تیر و تخته را سرپا بیاندازیم.»
سعید می‌گوید از فشار فکر و خیال برای پرداخت بدهی‌هایش روزهاست که دچار حمله‌های اضطرابی می‌شود: «خانه و زندگی‌ام به جهنم. ما به بدبختی توی بازار اعتباری کسب کردیم. سرمایه چندانی که نداریم، ولی آن‌قدر در پرداخت‌هایمان در طول چند سال گذشته پیش عمده‌فروش‌های تهران خوش‌قول بوده‌ایم که اعتباری و چکی با ما کار می‌کنند. من الآن هنوز ۶۰ میلیون تومان از مبلغ آخرین باری را که کفش آوردم بدهکارم. جنسی که باید می‌فروختم تا بدهی‌ام را بدهم از بین رفته و هیچ کس هم خسارت ما را گردن نمی‌گیرد. اعتراض هم بکنیم جواب این است که ما مسئول نیستیم.»
اشاره سعید به تجمع اعتراضی روز شنبه شماری از سیل‌زدگان استان خوزستان مقابل دادگستری و شهرداری «بندر امام خمینی» است. شهروندانی که در این تجمع شرکت کرده بودند، خواستار استعفای مسئولانی شدند که در شعارها آن‌ها را «بی‌لیاقت» می‌خواندند.
برخی گزارش‌ها از تعلیق شهردار سربندر بعد از این تجمع حکایت دارند، از جمله خبرگزاری «تسنیم» که به نقل از «سعید بزار»، یکی از اعضای «شورای شهر بندر امام خمینی»، گزارش داده که «محمد عبیاوی»، شهردار بندر امام، با حکم استاندار خوزستان تعلیق شده است.
«سمیه» زن خانه‌داری است که در منطقه «کمپلو» در اهواز زندگی می‌کند؛ منطقه‌ای که سالیان طولانی است با معضل سیستم فاضلاب مواجه است. سمیه، همسر و والدین سالمند همسرش نیمه‌شب ۱۵ آذر ماه متوجه شده‌اند آب به داخل خانه‌شان نفوذ کرده است: «خانم شما می‌گویید سیلاب، ولی این فاضلاب است که زده به زندگی ما. درمانده‌ایم و صدای ما را هم کسی نمی‌شنود. اعتراض هم که می‌کنیم سریع می‌گویند ضد انقلاب و معاند و هزار تا برچسب. من و همسرم سه روز است داریم خانه و زندگی را می‌شوییم، اما این بو و کثافتی که به خانه ما زده مگر به این سادگی از بین می‌رود؟»
سمیه می‌گوید آن‌قدر اوضاع زندگی شهروندان در مناطق مختلف اهواز به خاطر نفوذ فاضلاب به خانه‌ها به هم ریخته است که هیچ کس دیگر به ویروس کرونا فکر نمی‌کند: «ما بچه نداریم، اما دو تا سالمند در خانه داریم که هزار و یک بیماری دارند و باید مراقبت از آن‌ها در سطح بالایی باشد. اما این روزها دیگر نگران کرونا نیستیم. خدا می‌داند این فاضلاب که بالا زده چه بیماری‌های انگلی و عفونی برایمان بیاورد. بعد آقای استاندار می‌آید در تلویزیون، به چشم ما زل می‌زند و می‌گوید هیچ مسئولیتی نداریم.»
۱۶آذر۱۳۹۹ «صادق حقیقی‌پور»، مدیرعامل «شرکت آب‌وفاضلاب خوزستان»، گفته بود که «دفع آب بارندگی جزء وظایف قانونی ما نیست.» از سوی دیگر «غلام‌رضا شریعتی»، استاندار خوزستان، در گفت‌وگو با یک برنامه تلویزیونی در پاسخ به سوال مجری در خصوص اقدامات استانداری برای رفع مشکل آب‌گرفتگی‌های سطح شهر گفته بود مشکل فاضلاب به او ربطی ندارد و مشخص نیست کدام نهاد باید پی‌گیر مسئله جاری شدن فاضلاب در سطح شهرهای خوزستان باشد.
شریعتی در عین حال گفته است رفع مشکلات فاضلاب اهواز ۴ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز دارد که اگر با ۵۰ میلیون یورو از صندوق توسعه ملی در سال ۱۳۹۹ موافقت شود و ۵۰ میلیون یوروی دیگر در سال آینده به فاضلاب اهواز اختصاص یابد، ۴۰ میلیون یورو هم از فاینانس خارجی برای ساخت تصفیه‌خانه فاضلاب غرب اهواز تامین شود، طی سه سال آینده ۵۰ درصد نیاز مالی فاضلاب اهواز تامین خواهد شد.
«مجتبی یوسفی»، نماینده اهواز در مجلس ایران، هم گفته است: «برای ساماندهی شبکه فاضلاب اهواز شش‌هزارمیلیارد تومان اعتبار نیاز است و حوزه‌های آب‌وفاضلاب اهواز به علت نبود زیرساخت‌های مورد نیاز دچار بحران شده‌اند.»
«اسماعیل نجار»، رئیس «سازمان مدیریت بحران ایران»، گفته است برای مقابله با بلایای طبیعی سال گذشته پنج هزار و ۸۴ میلیارد تومان اعتبار پیشنهاد شد که حدود ۳۰۰ میلیارد تومان در قانون بودجه منظور شده است؛ مبلغی که به گفته او تا کنون چیزی از آن در اختیار دستگاه‌های اجرایی استان خوزستان قرار نگرفته است. او سیل ناشی از بارندگی‌های اخیر در استان‌های جنوب و جنوب غرب کشور را ناشی از «عدم انطباق ظرفیت خروجی پل‌ها با دبی آب رودخانه‌ها» دانسته است.
تنها شهروندان خوزستان نیستند که دچار مشکلات متعدد ناشی از آب‌گرفتگی‌های بعد از بارندگی شده‌اند. در اثر باران‌های سیل‌آسا و بالا آمدن آب، برخی مسیرهای استان‌های فارس، بوشهر و هرمزگان هم مسدود شده و برخی شهرهای دیگر ایران از جمله یزد، ابرکوه، ممسنی، گناوه، دیلم، دشتستان و بوشهر دچار آب‌گرفتگی شده‌اند.
بنا بر اخبار منتشرشده، ۶ شهروند هرمزگانی از جمله یک کودک و ۳ شهروند در استان‌های دیگر بر اثر گرفتار شدن خودروهایشان در سیلاب دچار حادثه شده و جان باخته‌اند. رئیس «جمعیت هلال احمر شهرستان لامرد» در استان فارس از گرفتار شدن سه خودرو در سیل گردنه «نورآباد» به «پارسیان» و جان باختن پنج نفر از شهروندان لامردی بر اثر این حادثه خبر داده است.
در جهرم نیز برخی معابر در نقاط مختلف شهرستان دچار آب‌گرفتگی شده‌اند و زیان‌های ناشی از طوفان و باد در شهر جهرم، سقوط یک تیر برق و بسته شدن مسیر اصلی شهر را برای ساعاتی به دنبال داشت.
«ماهان» یکی از شهروندان ساکن جهرم در استان فارس است. او به ایران‌وایر می‌گوید سیل در این شهرستان سابقه‌ای دیرینه دارد: «حقیقتش خیلی برای من عجیب است که مسئولان مدیریت بحران در ایران هر بار در برابر این اتفاق‌ها به قول خودشان غافل‌گیر می‌شوند. هم هواشناسی در مورد احتمال بارش‌های منجر به سیلاب هشدار داده بود و هم از قبل بودجه برای مدیریت بحران اختصاص داده بودند، چون این اتفاق هر سال دارد در جهرم و کازرون و معبرهای بین شهرهای استان فارس و بوشهر و هرمزگان می‌افتد. غافل‌گیری مال دفعه اول است. هر بار ماشین‌ها و خانه‌ها از بین می‌روند، خسارت به زمین‌های کشاورزی، خانه‌ها و وسایل مردم سر به فلک می‌زند، بعد که سیل فرو نشست همه چیز فراموش می‌شود تا زمستان سال بعد که دوباره داستان از نو تکرار شود.»
ماهان با اشاره به اظهارات معاون استاندار فارس در خصوص امدادرسانی به افرادی که در سیل گرفتار شده بودند یا خانه‌هایشان دچار آب‌گرفتگی شده بود، می‌گوید: «امدادرسانی دوای این درد نیست. من خانواده‌هایی را می‌شناسم که برای تامین مایحتاج روزانه‌‌شان مشکل دارند و حالا نفوذ آب به خانه باعث شده است بخش زیادی از وسایل خانه‌شان از بین برود. خریدن دوباره این وسایل در روزگاری که مردم به سختی شکم‌شان را سیر می‌کنند کار دشواری است. وقتی بودجه برای پیشگیری از این اتفاق‌ها اختصاص داده شده، چرا در زمان مناسب و به موقع خرج نشده؟ چرا هر سال باید این حوادث تکرار شوند؟ کاش یک نفر به این سوال جواب بدهد، تا بعد باقی سوال‌هایمان را بپرسیم!»
