تهران در «وضعیت بحرانی»؛ میزان فرونشست در تهران «بسیار جدی» است
محمد آقامیری، عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران می‌گوید مراکز دولتی ایران اطلاعات مربوط به فرونشست زمین را «محرمانه» تلقی می‌کنند و مانع از انتشار جزییات مربوط به آن می‌شوند.
فرونشست زمین، یکی از بحث برانگیزترین چالش‌های سالیان اخیر در مناطق مختلف ایران درحالی «محرمانه» تلقی می‌شود که می‌تواند زندگی میلیون‌ها نفر را تحت تاثیر قرار دهد.
محمد آقامیری، درباره تشکیل «کمیته تحقیق فرونشست زمین» در شورای شهر تهران به خبرگزاری ایلنا گفته که میزان فرونشست در جنوب و جنوب غرب تهران «بسیار جدی» است.
او همچنین با اشاره به وجود بین ۲۵ تا ۳۵ سانت فرونشست سالانه در دشت ورامین گفته است که کسی «وضعیت بحرانی» اعلام نمی‌کند.
این در حالی است که عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در ارتباط با واکنش نهادهای دولتی به این ابرچالش، از عدم توجه «از وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها و بخش‌های مختلف در کشور» گلایه کرده و گفته است: «مصوبه‌ای برای جلوگیری از پیشرفت فرونشست در کشور تصویب نشده است و عملا هیچ کاری انجام نمی‌شود.»
اما فرونشست زمین فقط دامنگیر پایتخت ایران نیست، شهرهای دیگری از جمله مشهد، کرمان، کرمانشاه، اصفهان و برخی دیگر از مناطق شهری پر جمعیت ایران نیز با تهدیدها و تنش‌هایی مرتبط با این مساله دست به گریبان‌اند.
حمید ضمیری، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد بیستم دی‌ماه ۱۴۰۰ ضمن «بحرانی» توصیف کردن وضعیت فرونشست زمین در مشهد، به خبرگزاری ایسنا گفته بود که این پدیده، نتیجه «سی سال برداشت غیرمجاز» از آب‌های زیرزمینی است.
رضا نفیسی، رئیس مرکز تدوین مقررات، ایمنی حمل و نقل، پدافند غیرعامل و مدیریت بحران وزارت راه و شهرسازی هم چهاردهم دی‌ماه ۱۴۰۰ درپی انتشار اخباری درباره ایجاد شدن یک ترک عظیم در بخشی از کوهستان مشرف بر جاده هراز و احتمال بروز فاجعه انسانی، با تایید آن گفته بود که طی روزها و هفته های گذشته جلسات متعددی بین دستگاه های مختلف و متولیان این حوزه در این خصوص برگزار شده است. نفیسی هم ضمن اشاره به اهمیت موضوع، تلویحا به وجود نهادهایی تصمیم‌گیرنده در سطوح بالاتر اشاره می‌کند و می‌گوید: «بنابراین باید منتظر بمانیم و ببینیم که چه نتایجی از سوی متولیان و دستگاه‌های مربوطه از بررسی این محدوده از جاده هراز اعلام می شود.»
سید محمد آقامیری تنها اقدامات واقعی صورت گرفته از سوی مسئولان را «انجام تحقیقات»، «برگزاری جلسات» و «گفتاردرمانی» می‌داند و می‌گوید: «حتی برخی از مراکز دولتی نامه محرمانه زدند و اطلاعات محرمانه‌ای درباره وضعیت فرونشست کشور ارائه دادند که چقدر وضعیت بغرنج است و متاسفانه هیچ کس کاری انجام نداده است.»
در همین ارتباط، منصور درجاتی، مدیرکل بحران استان تهران دی‌ماه ۱۴۰۰ گفته بود که شهرستان‌های «ورامین و شهریار» در این استان و همچنین بخش‌های «جنوب و جنوب غرب شهر تهران» در معرض خطر فرونشست قرار دارند اما مشخص نکرد که چه تدابیر احتمالی برای این «خطر» اندیشیده شده است.
هر چند تاکنون فرونشست زمین در مناطق مختلف ایران همچون بخش‌هایی از اصفهان، دشت ورامین و یا نسیم‌شهر تهران هنوز منجر به تخلیه گسترده مناطق مسکونی نشده اما برخی از کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که تداوم این بحران، می‌تواند منجر به «کوچ اجباری» و «تغییر محل سکونت» شمار بسیاری از افراد در فلات ایران شود.
بحران آب و مدیریت نامناسب آن، از جمله امور تاثیرگذار مهم بر تغییرات اقلیمی به ویژه فرونشست خاک در مناطق مختلف ایران است.
مصطفی فدایی‌فرد رئیس کمیته ارزیابی سیلاب سدهای بزرگ ایران با انتقاد از نبود «طرح جامع آب مصوب و قابل اتکا در کشور»، گفته بود که مناطق وسیعی از ایران در معرض خطر «فرونشست زمین» و «کوچ ناگزیر ۳۷ میلیون» نفر به مناطق شمالی و غربی کشور قرار دارد.
رئیس کمیته تخصصی ارزیابی سیلاب کمیته ملی سدهای بزرگ ایران پیشتر و در مهرماه ۱۴۰۰ در گفتگویی با ایلنا تأیید کرده بود که بر اساس آمایش سرزمینی سال ۱۳۵۳، روشن بود که «ایران کشوری خشک است»، اما با این حال «توسعه بی‌رویه کشاورزی» و «احداث بی‌رویه سدها» در دستور کار قرار گرفت.
سحر تاج بخش، رئیس سازمان هواشناسی کشور نیز دی‌ماه ۱۴۰۰ با اعلام اینکه «امسال ۴۰ درصد کمبود بارش داریم»، فرونشست در فلات مرکزی ایران را «یک مسئله جدی» ارزیابی کرده بود و تاکید کرده داشت: «باید مانع از برداشت‌های بی‌رویه آب‌های زیرزمینی شد.»
نیک‌آهنگ کوثر، روزنامه‌نگار و پژوهشگر حوزه آب نیز پیشتر در گفت‌وگو با بخش فارسی صدای آمریکا، با اشاره به تأثیر تغییرات اقلیمی و تحولات در گذر زمان از جمله افزایش جمعیت، تأکید می‌کند که نسبت «آب به هر شهروند» در مقایسه با ۱۰۰ سال پیش، به عدد «یک سیزدهم» کاهش یافته و از دلایل اصلی آن را تصمیمات مدیران این حوزه دانسته بود.
اگرچه طی سالهای گذشته صحبت از به اجرا درآمدن تمهیداتی در رابطه با مدیریت بحران‌های اقلیمی مطرح شده‌است اما هنوز هیچکدام از این روشها به عنوان رویکرد اصلی و راهبردی به اجرا درنیامده است.
