ابراهیم ساوالان: نمایندگان ارمنی مجلس ایران و سیاه‌نمایی برعلیه دولت آذربایجان
زمانیکه هویت دینی در تعیین رفتار جمعی مردمان منطقه نقش بیشتری داشت و درست بعد از افول صفوی، گاهی مسیحیان قفقاز که اکثرا گرجی بودند، در نامه‌ای به تزار روس می‌نوشتند که «شما باید برای کمک و نجات ما از دست مسلمانان و خانات ترک قشون بفرستید» و گاهی حاکمان مسلمان و ترک قفقاز نامه نوشته «مواضع خود را بیان میکردند».
یکی از آن نامه‌ها، نامه ملاپناه واقف در آوریل 1783 بود که تا حدودی مواضع پترزبورگ در موضوع قفقاز را تحت تاثیر قرار داد. گاهی نیز این دو گروه به استانبول نماینده فرستاده، خواسته خودشان را مطرح میکردند که با اشغال کریمه توسط روسیه و تحمیل معاهده کوچوک قاینارچا به ترکها در سال 1774 نقش عثمانی در قفقاز کمرنگ شد.
حالا دو نماینده ارمنی مجلس ایران بعد از 250 سال، آن سنت نامه‌نگاری را زنده کرده، به وزیر خارجه ایران «درباره وضعیت ارامنه قاراباغ» نامه نوشته‌اند. غافل از آنکه آن سنت نامه‌نگاری سنخیتی با دیپلماسی جهان حاضر نداشته، در شرایط فعلی هیچ دولتی حق مداخله در امور داخلی سایر دولتها را ندارد. ارامنه قاراباغ تبعه جمهوری آذربایجان‌اند و خواسته‌هایشان باید در چارچوب آن دولت برآورده شود.
اگر این نامه ناشی از دغدغه‌ی این نمایندگان در قبال همتبارانش بوده، خارج از خطای دیپلماتیک صورت گرفته، جای ستایش دارد و خوب است نمایندگان ترک مجلس ایران نیز، از همکاران ارمنی خودشان یادگرفته، هیزم آتش ترکستیزان نشوند تا شاید رستگار شوند. ولی چرا این نمایندگان در این موقعیت زمانی متوجه قاراباغ شده‌اند؟
وزرات دفاع آذربایجان هر خبری مبنی بر جابجایی نیروهای نظامی خودش را تکذیب میکند اما اخبار درز کرده، میگوید که با درگیری روسیه در اوکراین و عزیمت صلحبانان روسی مستقر در قاراباغ به جبهه اوکراین، نیروهای آذربایجان کنترل آن منطقه را در اختیار میگیرد و انتخاب این مقطع زمانی برای این نامه نشانگر آنست که همین حالا یا در همین هفته‌ها، همه قاراباغ در اختیار آذربایجان قرار خواهد گرفت و این نمایندگان از همین حالا سیاه‌نمایی برعلیه دولت آذربایجان را کلید زده‌اند.
مصبیت همیشگی ارامنه قاراباغ، دخالت ارامنه سایر کشورها در امور آن منطقه و استفاده ابزاری سایر دولتها از وضعیت آنها جهت اعمال فشار بر آذربایجان بوده و این نامه هماهنگ شده نیز، از زاویه تمایل ایران برای حضور در قفقاز قابل بررسی است. غافل از آنکه دولت آذربایجان با حفظ اصول بین‌الملل بهانه به دست کسی نخواهد داد.
نویسنده: ابراهیم ساوالان
