ابراهیم ساوالان: دیلیمیزی تحقیر ائدنلرین لاغلاغا جومله‌لری بیتمک توکنمک بیلمیر، فقط بیر بوداقدان باشقا بوداغا آتیلیر
قادین، یاشام، اؤزگورلوک موجادیله‌سینین قیزغین گونلرینده، دیلیمیزی تحقیر ائتمک ایسته‌ینلرین بئله بیر سورغولاری اورتادا ایدی: «زن لوغتی‌نین تورکوسو نه‌دیر؟ قادین کی اؤز دیلیمیزده دئییل، آرواد دا کی یاخشی سؤز دئییل»
اؤزگه‌لرین قاراقوشونلارینا قوشولان او ساتقینلارا دئمه‌لییک کی «همی قادین اؤز لوغتیمیزدیر، همی آرواد چوخ تمیز و لکه‌سیز سؤزدور».
قدیم یازی طرزینده، قاذین شکلینده یازیلان بو لوغتین «قودا، بوتون سببی قوهوملار او جومله‌دن حایات یولداشی، کوره‌کن و اونلارین قارداشلاری» آنلاملاری وار ایمیش. سونرالار «ذ» حرفی «د» و «ت» حرفلرینه چئوریله‌رک قادین، خاتین، قاتون، خاتون کیمی سؤزلری تؤره‌دیر و «ذ» حرف «ی» حرفینه چئوریلیب قایین، قایین‌آتا، قایین‌آنا، قایین‌ننه کیمی سؤزجوکلر یارادیر. بو کلمه ایکی دفعه تکرار اولماقلا قایین‌خاتینی اولور.
بونلارین هامیسی اؤز و اؤز و اؤز سؤزجوکلریمیزدیر و تورک خانلاری و خاتونلاری مین ایلدن آرتیق بوتون ایرانین حاکیملری و بوگون اوستوموزه آیاق گؤتورن دوز بیلمزلرین ده سروری اولموشلار. خان و خاتون لوغتلری فارس دیلینه گئدیب، اوردا عربجه‌نین «جمع مُکَسّر» قایداسی ایله خوانین و خواتین فورموندا جمع باغلانمیشلار.
.
آرواد لوغتی‌نین قدیم فورماسی اوراقوت‌دور. بو لوغت قدیم لوغتنامه‌لرین هامیسی او جومله‌دن دیوان الغات الترک‌ده گؤزه چارپیر و بلکه بئش‌مین ایل اؤنجه‌دن، سومئرلرین اور و اوروک شهرلریندن باشلایارق، گؤزل اورمو و دوغو تورکوستانین باشکندی اولان اورومچویا قدر اوزانیب گلن بیر سؤزجوکدور.
اورو اوشاق و نسیل آنلامیندادیر. بو لوغتین باشقا آنلامی طایفا و طایفانین یاشادیغی یئر اولابیلر و قدیم تورکجه ده طایفا و نسیله اوروق- توروق دئیرمیشلر. بو سؤز بوگونکو دیلیمیزده طایفا- توروق و طایفا- تیریق کیمی ایشله‌نمکده‌دیر و بو سایسیز- حسابسیز اوروقلارین و محتشم میللتین باشیندا قادین، خاتون، اوراقوت و آرواد دورور.
@ibrahimsavalan
