ابراهیم رشیدی: اوایل دهه هشتاد، شوروی گرفتار پیرسالاری شد و …
اوایل دهه هشتاد، شوروی گرفتار پیرسالاری شد و افرادی مانند آندروپف و چرننکو هنگامی به رهبری حزب برگزیده شدند که قدرت کنترل ادرار خودشان را هم نداشتند.
برای همین جوانتر کردن پولیت بورو اجتناب ناپذیر شد و چهار نفر از رهبران ایالتی حزب کمونیست عضو رسمی پولیت بورو شدند. رهبران ایالتی حزب در شوروی، درک خوبی از اقتصاد و کشاورزی داشته و در استفاده از ایدئولوژی و تبلیغات برای فریفتن مردم مهارت فراوانی داشتند. ولی درکی از مسائل بین‌الملل و سیاست خارجی نداشتند، آنها زندانی روزنامه پراودا بودند.
این چهار نفر علاوه بر عضویت پولیت بورو مناصب دیگری نیز بدست آوردند. گورباچف دبیر کمیته مرکزی، رومانف مسئول صنایع نظامی شوروی، ووروتنیکف نخست‌وزیر جمهوری روسیه و حیدر علییوف معاون نخست‌وزیر شوروی شد. گورباچف هفت سال جوانتر از بقیه بود ولی بخت با او یار بود. زیرا او پیشتر رهبر ایالتی استاوروپول (استراحتگاه رهبران شوروی) بود و گاسیکین، آندروپف و همه رهبران پیر شوروی مرتب برای استراحت و معالجه به آنجا میرفتند و گورباچف به بهترین صورت، خودی نشان داده بود.
گورباچف برنامه فضای باز سیاسی و شفافیت خود را عرضه کرد و بازسازی در همه سطوح زندگی مردم تبلیغ شد. ولی مانند همه سیاستمداران مرکزگرا، او نیز در مسئله ملیتها همان طرز تفکر قدیمی استالین را داشت و نهایتا همان مسئله نیز، پاشنه آشیل شوروی شد. گورباچف در سال 1986 در تاشکند، از هواداران دولت خواست تا مبارزه با دین ارتجاعی اسلام و ناسیونالیسم محلی را شدت بخشند و لیگاچف در سال 1987 نارضایتی خود را از این بابت ابراز داشت که در دانشگاه گرجستان تعداد دانشجویان گرجی خیلی زیاد است. هرچند هنگامی که در کشورهای بلوک شرق اعتراضات و مبارزات علیه احزاب کمونیست حاکم شکل گرفت، گورباچف به مسکو اجازه دخالت نظامی و لشکرکشی نداد، ولی وقتی این اعتراضات به آذربایجان کشید، گورباچف قشون مسکو را روانه باکو کرد و فاجعه 20 ژانویه را رقم زد..
روسها در مواجه با غیرروسهای شوروی یک فرمول قدیمی داشتند: در پادشاهی لهستان دو حزب سوسیالیست ژوزف پیلسودسکی و روزا لوکزامبورگ فعالیت میکردند. پیلسودسکی خواهان خروج لهستان از امپراطوری روسیه بود و لوکزامبورگ لهستان را منطقه خودمختاری در روسیه میدانست. لنین جانب لوکزامبورگ را گرفته و به پیلسودسکی گفت: ما همچنانکه حق طلاق را به رسمیت میشناسیم ولی اجازه خروج به آن نمیدهیم.
_________
@ibrahimsavalan
