آژانس بین المللی انرژی هسته ای، اختلافات ۳ کشور اروپایی با آمریکا در مورد جمهوری اسلامی
خبرگزاری رویترز گزارش داده است بریتانیا، فرانسه و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را قبل از نشست هیئت مدیره آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) که هفته آینده برگزار می‌شود، توزیع کرده‌اند. این اقدام به رغم مخالفت متحد آمریکایی آنها صورت گرفته است. سه دیپلمات به رویترز گفتند این سه کشور اروپایی، که به E3 معروف هستند، مصرانه به دنبال تصویب این قطعنامه هستند.
به گفته منابع رویترز، ایالات متحده و شرکای اروپایی‌اش درباره تحت فشار قرار دادن ایران اختلاف نظر دارند. واشنگتن نگران است چنین قطعنامه‌ای می‌تواند به تشدید تنش‌ها در منطقه منجر شود و شرایط را پیش از انتخابات نوامبر آمریکا بدتر کند.
یک مقام ارشد اروپایی گفت: “ما در حال فشار به آمریکایی‌ها هستیم، اما آنها همچنان معتقدند نباید کاری انجام دهیم که به تشدید مناسبات با ایران منجر شود. گفتگوها تاکنون هیچ نتیجه‌ای نداشته و ما معتقدیم که اکنون باید قاطعیت نشان دهیم.”
رویترز می نویسد تهران نسبت به چنین قطعنامه‌هایی حساسیت نشان داده و معمولاً با افزایش فعالیت‌های خود به آن ها پاسخ می‌دهد.
۱۸ ماه از آخرین باری که هیئت مدیره آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه‌ای علیه ایران صادر کرد، می‌گذرد. در آن قطعنامه از ایران خواسته شده بود به سرعت با تحقیقات چند ساله آژانس درباره ذرات اورانیوم یافت شده در سه سایت اعلام نشده که احتمال فعالیت‌های هسته‌ای در آن ها وجود دارد، همکاری کند.
در حال حاضر، تعداد سایت‌های مورد بررسی به دو سایت کاهش یافته است، اما ایران هنوز توضیحی برای ذرات یافت شده در این دو سایت نداده است. همچنین مشکلات دیگر افزایش یافته است، از جمله تهران حضور بسیاری از کارشناسان ارشد غنی‌سازی اورانیوم آژانس در تیم بازرسی را ممنوع کرده است.
سه دیپلمات اظهار داشتند کشورهای E3 متن پیش‌نویس را در میان کشورهای عضو هیئت مدیره آژانس منتشر کرده اند.
دیپلمات‌ها گفته اند این قطعنامه بر روی تحقیقات متمرکز است و به احتمال، از رافائل گروسی رئیس آژانس خواهد خواست یک “گزارش جامع” درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران که گسترده‌تر از گزارش‌های سه ماهه معمولی است ارائه بدهد. در این قطعنامه گفته نشده که موضوع به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع داده خواهد شد.
این پیش نویس هنوز به طور رسمی ارائه نشده و ممکن است تا اوایل هفته آینده رسما منتشر شود.
رویترز به نقل از دو گزارش محرمانه آژانس در روز دوشنبه می نویسد ایران با سرعت ثابتی در حال غنی‌سازی اورانیوم نزدیک به سطح تسلیحات است، در حالی که مذاکرات برای بهبود همکاری‌هایش با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متوقف شده است.
بر پایه این گزارش نگرانی‌ها درباره فعالیت‌های اتمی ایران برای مدت‌ها در سطح بالایی وجود داشته است. ایران اورانیوم را تا خلوص ۶۰ درصد غنی‌سازی کرده که هنوز زیر سطح تقریباً ۹۰ درصدی مورد لزوم برای تسلیحات اتمی است، اما به اندازه کافی ماده غنی شده در این سطح دارد که در صورت پالایش بیشتر، برای ساخت سه بمب هسته‌ای کافی خواهد بود.
قدرت‌های غربی می‌گویند هیچ دلیل قابل قبول غیرنظامی برای غنی‌سازی تا این سطح وجود ندارد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید هیچ کشور دیگری بدون ساخت سلاح هسته‌ای این سطح غنی سازی را انجام نداده است. ایران می‌گوید که اهدافش کاملاً صلح‌آمیز است.
با این حال، ایالات متحده در جلسات اخیر هیئت مدیره آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نخواسته است قطعنامه دیگری علیه ایران ارایه شود. پیش از جلسه قبلی در ماه مارس نیز، قدرت‌های اروپایی در مورد صدور قطعنامه علیه جمهوری اسلامی با واشنگتن اختلاف داشتند اما در نهایت عقب‌نشینی کردند.
مخالفت بایدن با فشار بر ایران در آستانه انتخابات آمریکا
وال استرین ژورنال هم در گزارشی نوشته است ایالات متحده مخالف تلاش‌های بریتانیا و فرانسه در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی است. ایالات متحده با تحت فشار قرار دادن متحدان اروپایی خود خواهان صرف نظر کردن آن ها از طرح محکومیت ایران در نشست آتی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در ماه ژوئن است. این اقدام ظاهرا با هدف جلوگیری از ایجاد هرگونه اختلاف با ایران قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در ماه نوامبر امسال است.
وال استریت ژورنال دولت بایدن را به پنهان کردن «حقیقت ترسناک» در مورد موضوعات هسته‌ای ایران با هدف «تحریک نکردن» این کشور در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا متهم کرده است.
همچنین با توجه به اینکه روسیه و چین احتمالا هرگونه فشار برای تحریم‌های جدید سازمان ملل را وتو می‌کنند، ایالات متحده بیم آن دارد که رأی شکست خورده می‌تواند ایران را برای ناسازگاری هسته‌ای بیشتر جسورتر کرده و واکنش تلافی جویانه ایران را در پی داشته باشد.
در عین حال اروپایی‌ها که همواره حامی توافق هسته‌ای با ایران بودند، این بار و در مقایسه با آمریکایی‌ها مواضع سخت‌تری در قبال ایران دنبال می‌کنند. اما با شکست مذاکرات دیپلماتیک در ماه اوت ۲۰۲۲ زمانی که ایران خواسته‌های خود را سخت‌تر کرد، مقامات آمریکایی به دنبال مهار تشدید تنش‌ها با تهران بوده اند و به نظر می‌رسد تمایلی به اتخاذ گام‌های تنبیهی بر سر برنامه هسته‌ای رو به رشد آن ندارند.
هشدار تهران نسبت به صدور قطعنامه در شورای حکام
در آستانه برگزاری نشست شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی و خبرهایی حاکی از اختلاف نظر میان سران تروئیکای اروپایی با آمریکایی‌ها برای صدور قطعنامه‌ای علیه ایران، تهران از اقدام متقابل خود در صورت صدور هرگونه قطعنامه ضد ایرانی خبر داده است.
ایرنا نوشت اگر در اجلاس هفته آینده شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه‌ای علیه ایران صادر شود، تهران با اقدام متقابل نسبت به آن عکس‌العمل نشان خواهد داد و صدور این قطعنامه بیش از آنکه به ضرر ایران باشد به ضرر تهیه کنندگان آن خواهد بود.
پیش‌تر نیز واکنش‌های متقابل تهران در پاسخ به قطعنامه‌های مختلف شورای حکام در خصوص موضوعات هسته‌ای صورت گرفته است، امری که بر طبق گزارش وال استریت ژورنال، آمریکایی‌ها و به ویژه دولت بایدن را در آستانه برگزاری انتخاب ریاست جمهوری‌اش به فشار بر اروپایی‌ها برای عدم سخت‌گیری بیشتر بر ایران هدایت کرده است.
به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها در اتخاذ این موضع‌گیری واکنش های پیشین ایران را در قبال قطعنامه‌های شورای حکام دور از نظر نداشته‌اند. در سال ۱۴۰۱، ایران به دو قطعنامه شورای حکام با اقدامات جدی پاسخ داد. پس از قطعنامه اول، ایران با توقف همکاری‌های فراپادمانی خود بیش از ۲۰ دوربین نظارتی آژانس را از تأسیسات هسته‌ای جمع‌آوری کرد. پس از قطعنامه دوم در آبان همان سال، ایران تولید اورانیوم ۶۰ درصد خود را در فردو آغاز کرد و تأسیسات فردو و نطنز را با زنجیره‌های جدیدی از ماشین‌های پیشرفته تجهیز کرد.
