آزربایجان دموکرات پارتیسی دوزویو (اساسنامه سی)
تشکیلاتین آدی و سیمگه سی
- تشکیلاتین آدی «آزربایجان دموکرات پارتیسی» دیر.
تشکیلاتین انگیلیزجه و فارسجا آدلاری ایسه سیرایلا « Azerbaijan Democratic Party » و «حزب دموکرات آذربایجان» دیر.
- آزربایجان دموکرات پارتیسی، اؤزونه اؤزل و عاید اولان لوقوسوایله تانینماقدادیر.
تشکیلاتین آماج و ایلکه لری
- آزربایجان دموکرات پارتیسی، آزربایجانین اؤنجول سیاسی تشکیلاتی دیر؛ تورک خالقینین بوتون کسیملرین، بوتون وطن سئورلری، اؤزگورلوکچو، دموکرات، برابرلیک و عدالته اینانان انسانلاری آماجلارینی گرچکلشدیرمک اوچون اؤز سیرالاریندا اورقانیزه ائدیر.
- آزربایجان دموکرات پارتیسی، اؤز پیلاتفورموندا آیریجا گنیش آچیقلادیغی کیمی، دموکراتیک و لائیک ایلکه لره دایاناراق ایراندا آزربایجانین و تورک خالقینا عاید میللی حاقلار و منفعتلری اوغروندا، ایراندا سیاسی استبدادا قارشی، توپلومون آلت و ایشچی کسیملرینه یؤنلیک درین عدالتسیزلیگین سونلاندیریلماسی اوچون مبارزه ائدیر. بیرلیک عینی زاماندا، گونوموزه قدر گلن قادینلارا یؤنلیک چوخ یؤنلو جنسیتی آیریمجیلیق و آپارتایدا قارشی جدی بیر مجادله ایچینده دیر. آزربایجان دموکرات پارتیسی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، کولتورل و جنسیتی عدالت سیزلییه قارشی اؤلکه ده و اؤلکه ائشیینده اعتراض گؤستریلری اورقانیزه ائتمکده و چوخ یؤنلو سیاسی و مدنی فعالیتلر گؤستریر.
- آزربایجان دموکرات پارتیسی، دموکراسی، انسان حاقلاری، عدالت، برابرلیک، اؤزگور دوشونجه، تمل حاق و اؤزگورلوکلر، لائیکلیک کیمی ایلکه لری منیمسه مکده دیر.
- آزربایجان دموکرات پارتیسی، سکولار بیر تشکیلاتدیر و عینی زاماندا دئولت چرچوه سینده لائیکلییین تام اولاراق اویغولانماسیندان یانا و لائیکلیک ایلکه سینی دین و وجدان اؤزگورلوگونون گارانتیسی اولاراق گؤرمکده دیر.
تشکیلات قوروملاری
آزربایجان دموکرات پارتیسی نین، اساس تمل قوروم و اورقانلاری، یان و یاردیمجی قوروملار و کمیسیونلاردان اولوشماقدادیر.
تمل اورقانلار:
- قورولتای:
قورولتای «آزربایجان دموکرات پارتیسی»نین ان یوکسک سیاسی اورقانیدیر. قورولتایدا ایشتراک ائدنلر تشکیلاتین فرقلی بؤلوم لری طرفیندن سئچیلن نماینده لردن تشکیل اولونور؛ قورولتایا سئچیلن نماینده لرینین اوچده ایکیسینین قاتیلیمی ایله رسمی اولاراق توپلانیر. قورولتایلار ایکی ایلده ن بیر کئچیریلمکده دیر. قورولتایلارین توپلانما و گئچیریلمه یؤنتملری فیزیکی و یا مجازی اولاراق گونون شرطلرینه گؤره اجرا هئیتی طرفیندن بلیرلنجکدیر.
تشکیلات ایله ایلگیلی هر قونودا سون و کسین قرار قورولتایا عاییددیر. قورولتایین گؤرو و سوروملولوقلاری بونلاردیر:
تشکیلاتین اجراء هئیتی گیزلی سسله سئچیلیرلر.
مالی قورومون گلیر- گئدر راپورونو قبول و یا رد ائدر.
اجراء هئیتی و مالی قورومون بیرلیکده حاضیرلادیغی بودجه و قایناق راپورلارینی اینجه لر.
آزربایجانین و تورک خالقینین منفعتلرینی گؤزاؤنونده آلاراق گنل تشکیلات پروقراملارییلا ایلگیلی اؤنریلر وئریر و کسین قرارلار آلیر. هر بیر قرار سس آلماقلا گرچکلهشیر.
تشکیلاتین دوزویو (اساسنامه سی) و پروقیرامی، گنل استراتژیسی، آدی و سیمگه سینی دگیشدیرمک قورولتای سوروملولوغوندادیر.
حقوقی اولاراق تشکیلاتین لغوی و انحلالینا قرار وئرمک قورولتای سوروملولوغوندادیر.
باشقا بیر تشکیلات ایله بیرلشمک، قورولتایدان چیخان قرارایله گرچکلشه بیلر.
تشکیلاتین بؤلوملریندن قورولتایا سئچلیمه ین سورجه ده تشکیلات اویه لری قورولتایی گرچکلشدیریرلر.
- اجراء هئیتی:
بئش نفرلیک بیر هئیت اولاراق قورولتای طرفیندن ساده جه بیر دؤنم اوچون -یعنی ایکی قورولتای آراسی- سئچیلیر. و قورولتایین بوتون قرارلارینی و پلاتفورمدا بلیرلنن آماجلارا یؤنلیک پروقیراملاری اویغولاماق اوچون سوروملودور. اجراء هئیتی آیری آیری ساحه لرده و بؤلگه لرده، آزربایجان دموکرات پارتیسی پیلاتفورمونا اویغون اولاراق آماجلارینی گرچکلشدیرمک اوچون سوروملولار سئچر، سوروملولوق باغیشلار. اجراء هئیتی بو سوروملولاردان اویغون و یا احتیاج گؤرمدیگی حاللاردا سوروملولوقلارینی گئری آلیر.
اجرا هئیتی اؤز آراسیندان و یا باشقا اویه لردن یان قوروملار اوچون بیر سیرا سوروملولار سئچمه لیدیر.
اجراء هئیتی عینی زاماندا هئیت اوچون اؤز آراسیندان ایکی سؤزچو سئچمه لیدیر.
- سؤزچولر:
ایکی سؤزچو «آزربایجان دموکرات پارتیسی»نین، تشکیلاتدان ائشیک، توپلومدا، باشقا سیاسی و غیرسیاسی تشکیلاتلار، دئولتلر و اولوسلارآراسی قوروم و قورولوشلارلا ایلگیده تمثیل ائدیب، سیاسی دوروشونو آچیقلاماقلا سوروملودور. سؤزچولر دوغرودان قورولتای طرفیندن ایکی ایللیک سوره ایله سئچیلیر. سؤزچولر بیر قادین و بیر کیشی اولاراق ائشیت بیر شکیلده بلیرلنیر. قادین و یا ارکک آدایی اولماماسی دوروموندا اجرا هئیتیندن بیر قادین وارکک موقتی اولاراق بو سوروملولوغو داشیماقدا سوروملو اولاجاقدیر.
کمیسیونلار، قوللار و یان قوروملار
- آزربایجان دموکرات پارتیسی، پیلاتفورمو و آماجلارینین داها ساغلیقلی بیر شکیلده سونوجلانماسی دوغرولتوسوندا اوزمانلاردان اولوشان قوروملار قورور و بللی مسئله لری آراشدیرماق و راپورلاندیرماق اوچون کمیسیونلار تشکیل ائدر. قورولتای و اجراء هئیتی بو قونودا زامان و سوروملولوق باغیشلاما و گئری آلما باخیمیندان تام اؤزگوردور. بو قوللاردان و یا قوروملاردان ان اؤنملی لری بونلاردیر:
- قادین قوللاری: آزربایجان دموکرات پارتیسی، توپلوموموزدا هر تورلو جنسیت آیریمجیلیغینی و قادینا هر تورلو شدت و ائشیتسیزلیگی اؤنلهمک اوچون، قادینلارین توپلومون هر ساحه سینده گلیشیملری و گرکلی ائتکین رول آلمالاری اوچون قورولتای و یا اجرا هئیتی واسطه سی ایله قادین قوللارینین اؤزللیکله تشکیلاتیمیزین قادین اویه لرینین سوروملولوق و یئتگی آلاراق قورولماسینی ساغلار، دستکلر و گلیشدیریر.
- گنجلیک قوللاری: آزربایجان دموکرات پارتیسی، توپلوموموزون گنج نفوسونون و اوندا اولان درین پتانسیلینه یؤنلیک اولاراق، عینی زاماندا گنجلریمیزین بیرلیک تشکیلاتینا گئنیش قاتیلیملارینی ساغلاییب سوروملولوق باغیشلاماق اوچون گرکلی آلت یاپینی حاضیرلایاراق گنجلیک قوللارینی اؤنملی بیر اورقان اولاراق قورار، دستکلر و گلیشدیریر.
- مئدیا کمیسیونو: مئدیا «آزربایجان دموکرات پارتیسی»نین سیاسی و تمل ایلکه سل دوروشونون توپلومدا عکس ائتدیرن تکجه آراج اولاراق بیلینمکده دیر؛ بو اوزدن تشکیلاتین اؤنملی کمیسیونلاریندادیر. اجراء هئیتی طرفیندن مئدیا و ژورنالیسم قونوسوندا اوزمان و کؤنوللو اویه لر ایچیندن احتیاجا گؤره سئچیلهرک قورولور.
- مالی کمیسیون: مالی کمیسیون قورولتای طرفیندن ایکی ایلده بیر سئچیله رک آزربایجان دموکرات پارتیسینین، مالی قایناقلارینی، گلیر و گئدرلرینی اجراء هئیتی واسطه سی ایله دوزنلر، تشکیلاتین رسمی حسابلارینی الینده توتار و دؤنمسل اولاراق گلیر و گئدر حرکتلرینی یازیلی راپورلار شکلینده حاضیرلار. بیرلیک تشکیلاتینین حسابلاری هر بیر اویه اوچون آچیق و اولاشیلیردیر.
- دیسیپلین قورولو: دیسیپلین قورولو دوغرودان قورولتای طرفیندن آدای اویه لردن سئچیلیر. دیسیپلین قورولو اورقانلارین، کمیسیونلارین و باشقا قوللارین و اویه لرین داورانیش بیچیملرینی آزربایجان دموکرات پارتیسینین، پیلاتفورمو و ایلکه لرینه گؤره دهیرلندیریر و گرکلی گؤردوگو حاللاردا جزایی ایشلملر گرچکلشدیریر.
اویه لیک
- آزربایجان دموکرات پارتیسی اؤز گوجونو خالقیندان آلان بیر قورولوشدور.
آزربایجان دموکرات پارتیسینین پیلاتفورمونو قبول ائدن و ایچ پروقرام و پلانلارینی گرچکلشدیرمک اوچون چالیشماغا حاضیر اولان هر کیمسه تشکیلات اویه سی سایلیر. بو اساسدا اینسانیمیز آزربایجان و ایرانین هر بوجاغیندان پارتیمیزه اویه اولابیلر. اویه لیک یاشی 18 یاشینی تاماملامیش و اوستودور. هر اویه تشکیلات ایچی قرارلارینا اویغون اولاراق بللی اؤلچوده اویه لیک حاقی اؤده مهلیدیر.
اویه لیک شرایطی
یئنی اویه لر تشکیلاتین ایکی اویه سینین تانیتیمی ایله آزربایجان دموکرات پارتیسینه اویه اولابیلیرلر. ایلک ایل اویه لیک تستی فورماسیندا سورولور و سونراسی هئچ بیر انگل اولمورسا دائمی عضو کیمی چالیشماسین دوام ائدیر.
- هر هانسی بیر شدت سوچوندان اؤزللیکله قادین و اوشاقلارا شدت، جنسل استثمار و ترور سوچلاریندان، دموکراتیک عادل محکمه لرده یارقیلانان سوچلو تانینان و یا آدی چکیلن سوچلارا قاریشماسی سؤز قونوسو اولوب مشهور اولان هر کیمسه، عفو و یا زامان آشیمی گؤزتمکسیزین، عینی زاماندا ایران اسلام جمهوریتی رژیمی نین ایش بیرلیکچیلری و طرفدارلارینین آزربایجان دموکرات پارتیسینا اویه لیگی یاساقدیر.
- باشقا سیاسی پارتیلرین و تشکیلاتلارینین اویه لری آزربایجان دموکرات پارتیسینا اویه اولمالاری اوچون، منصوب اولدوقلاری پارتیدن استعفا اتمه لری گرکمکده دیر.
اویه لرین حاقلاری
- هر بیر اویه قورولتایلاردا، اجرا هئیتینده، تشکیلات ایچی کمیسیونلاری و توم قوروملاردا استثناسیز اولاراق سئچمه و سئچیلمه حاقینا صاحیبدیر.
- تشکیلات اویه لری هر تورلو چالیشمالارا قاتیلماق و تشکیلات پولیتیکالارینا یؤنه لیک دوشونجه، انتقاد و طلبلرین بلیرلهنن مکانیزمالار آراجیلیغییلا بیلدیرمک و ابراز ائتمکده تام اؤزگوردور.
اویه لرین گؤرولری
- اویه لر تشکیلاتین آماجلارینی، ایلکه لرینی، پروقراملارینی، قورلتای بیلدیرگه و قرارلارینی و گنل پولیتیکالارینی منیمسه یرک بو دوغرولتودا چالیشمالیدیر.
- اویه لر تشکیلاتین اویه قازاندیرما پروقراملاریندا اشتراک اتمه لیدیر.
- تشکیلاتین یئتگیلی بؤلوملری او جمله دن دیسیپلین بؤلومو آلدیقلاری قرارلارا اویمالیدیر.
اؤیه قبول و قیدیاتی
- آزربایجان دموکرات پارتیسینه اویه اولماق اوچون ایستکلی اولان و اویه لیک شرطلرینی داشییان شخص، تشکیلاتین حاضیرلادیغی فورمونو دولدورمالی و اجرا هئیتی قورومونا بلیرلنن یؤنتملرایله تسلیم ائدرک باش وورمالیدیر. اجرا هیئتی باش وورولاری تشکیلات ایلکه لری و اویه لیک شرطلری اساسیندا دگرلندیرمه لی و ان گئج اون بئش گون ایچینده سونوجلاندیرمالیدیر.
- اویه لیک باش وورولاری بیریسل و شخصی دیر و توپلوجا باش وورولار قبول اولونماماقدادیر.
- هر بیر اویه آدایی نین اویه لیک باش ووروسو قبول اولدوقدان سونرا، اجرا هئیتی طرفیندن سؤز قونوسو یئنی اویه نین آدی-سوی آدی و اقامت ائتدیگی اؤلکه و شهر و ایش بیلگیلری آلینیب، تشکیلات مرکزینده اولان قئیدیات دفترینه یازیلمالی دیر، قئیدیاتدان گئچدیکدن سونرا اجرا هئیتی یئنی اؤیه نی اویه لیگی نین قبولو حاقدا یازیلی اولاراق بیلگیلندیرمه لیدیر.
- قبول اولونمایان اویه لیک باش وورولاری ان گئج اون بئش گون ایچینده یازیلی اولاراق بیلدیریلمه لیدیر.
دیسیپلین قورالاری
- اویه لرین داورانیش و دوشنمه طرزی هر جهت دن آزربایجان دموکرات پارتیسینین پیلاتفورمو و دوزویونه (اساسنامه سینه) اویقون اولمالی و خالقیمیزین میللی دئموکراتیک موباریزه سینین اخلاقی ایله چلیشگیه ده اولمامالیدیر. اویه لر تشکیلاتین پیلاتفورمونا، اساسنامه سینه و میللی دئموکراتیک موباریزه اخلاقینا اویمویان دیل و داورانیش لا چلیشگیده اولانلارا بعضی پرنسیپ قورالاری تطبیق اولاجاقدیر.
بو پرنسیپ لر؛ - 1-شفاهی اویاری
2-یازیلی نوت
3-مسئولییتین گئری آلماق
4-اویه لییی دایاندیرماق
5-اویه لیین ایبطال ائتمک
تشکیلات ایچی دموکراسینین قایدالاری و ایشله ییشی
- لایحه: بوتون اویه لر لایحه وئرمک حاقینا مالیکدیر. لایحه لر، ایلگیلی اورقان، کمیسیون و قورومدا و یا اجراء هئیتینده سس چوغونلوغوایله قبول اولوندوغو حالدا رسمیلشیر.
- آزربایجان دموکرات پارتیسینده چالیشما یؤنتمی: پارتیمیز اؤز چالیشمالارینی بللی و زورونلو پلانلارلا گرچکلشدیریر. هر قورولتایدان سونرا سئچیلمیش اورقانلار، بلیرلهنن زامان و فرصت ایچینده دوزنلهدیکلری چالیشما پلانلارینی تشکیلاتا تقدیم ائتمه لیدیرلر.
- مالی قایناقلار: آزربایجان دموکرات پارتیسینین مالی احتیاجلارینی، اویه لیک حاقلاری، طرفدارلارین و عضولرین مالی یاردیملاری، و انتفاعی یوللاردان تامین ائدیر.
- پارتی اویه لری ایچ دموکراسی نین درینلشمه سی و چئشیدلی گؤروش و سؤیلملره سایغی نین گئنیش بی بیچیمده یایغینلاشماسی دوغرولتوسوندا، پارتی نین ایلکه و تمللرینی پوزمایاجاق شکیلده فراکسیونلار یارادابیلر و اؤز گؤروش و سؤیلملرینی پارتی ایچینده ساوونابیلرلر.
