آذربایجان‌غربی مامن پرندگان مهاجر و بومی
آذربایجان‌غربی با داشتن بیش از ۷۰ منبع آبی شامل رودخانه، تالاب و سدهای پرآب و قرار گرفتن در مسیر کوچ پرندگان از شمال به جنوب به مامن و پناهگاه خوبی برای پرندگان مهاجر و بومی تبدیل شده است.
به گزارش ایرنا، تالاب‌ها و منابع آبی آذربایجان‌غربی در ۲ فصل پاییز و بهار علاوه بر زیبایی طبیعت آن، میزبان هزاران قطعه پرنده آبزی و کنار آبزی می‌شوند که بر زیبایی‌های این تالاب‌ها می‌افزاید، در این فصول هنگام نزدیک شدن به تالاب‌ها علاوه بر مشاهده کلونی‌های چند صد قطعه‌ای پرندگان در حال استراحت و تغذیه، صدای دلنشین و متنوع انواع پرندگان نیز به گوش می‌رسد.
آذربایجان‌غربی به لحاظ برخورداری از شرایط خاص توپوگرافی، پوشش گیاهی غنی و منابع آبی فراوان، دارای زیستگاههای مناسبی برای گونه‌های مختلف حیات وحش از جمله پرندگان است و تلفیق عوامل اقلیمی و شرایط جغرافیایی سبب شده تا تنوع زیستگاهی کم نظیری از تالاب‌ها و دشت‌ها تا جنگل‌ها و تپه ماهورها و مناطق کوهستانی را در این استان شاهد باشیم.
بر اساس مطالعات و بررسی‌های انجام یافته توسط اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی در سالهای اخیر بیش از ۵۸ گونه پستاندار، ۳۰۲ گونه پرنده و بیش از ۲۵ گونه خزنده و دوزیست در استان زیست می‌کنند.
قرار گرفتن در مسیر مهاجرت پرندگان، وجود گونه‌های در حال انقراض و کمیاب و امنیت کافی و وجود منابع غذایی غنی از مهمترین ویژگی تالابهای آذربایجان‌غربی است که این استان را از این لحاظ به یکی از استان‌های برتر کشور تبدیل کرده است.
آذربایجان‌غربی یکی از مسیرهای هفتگانه پرندگان مهاجر در کشور است
یکی از ویژگی‌های مهم آذربایجان‌غربی علاوه بر وجود بیش از ۷۰ منبع آبی غنی و مناسب برای پرندگان، قرار گرفتن این استان در مسیر مهاجرت پرندگان از شمال به جنوب و برعکس در ۲ فصل پاییز و بهار است.
پرندگان مهاجر در این ۲ فصل هنگام کوچ بهاره و پاییزه خود به منظور استراحت و تغذیه وارد تالاب‌ها و منابع آبی این استان شده و مدتی را در آنها سپری می‌کنند و سپس به کوچ خود ادامه می‌دهند.
رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی گفت: این استان به دلیل دارا بودن چندین زیستگاه آبی یکی از مسیرهای مهم هفتگانه مهاجرت پرندگان در کشور به شمار می‌رود.
تالاب‌ها و زیستگاههای آبی آذربایجان‌غربی در فصول مهاجرت پذیرای بیش از ۲۰۰ گونه پرنده مختلف آبزی و کنارآبزی می‌شوندامید یوسفی اظهار داشت: با توجه به مناسب بودن شرایط زیستی در تالاب‌ها و زیستگاههای آبی در فصول مهاجرت بیش از ۲۰۰ گونه پرنده مختلف وارد آذربایجان‌غربی می‌شوند.
وی با بیان اینکه بیشترین مهاجرت به حوزه تالابهای مهاباد و نقده انجام می‌شود، افزود: مهاجرت هزاران پرنده زیبا به تالاب‌ها و رودخانه‌های آذربایجان‌غربی اتفاق کم‌نظیری است که در هنگام مهاجرت در ۲ فصل پاییز و بهار در استان روی می‌دهد که نمونه مشابه آن را کمتر می‌توان در سایر استان‌های کشور مشاهده کرد.
وی اضافه کرد: تالابهای آذربایجان‌غربی به دلیل امنیت و شرایطی زیستی مناسبی که برای پرندگان دارد، استراحتگاه بسیار مناسبی برای انواع پرندگان مهاجری است که همه ساله در مسیر پرواز خود وارد آنها می‌شوند.
“یوسفی” افزود: تالابهای “سولدوز” و “حسنلو” در شهرستان نقده، “کانی‌برازان” و “یوسف‌کند”در مهاباد و پارک ملی دریاچه ارومیه مهمترین زیستگاه برای پرندگان مهاجر در استان به شمار می‌رود.
زمستان‌گذرانی ۷۰ هزار بال پرنده در تالابهای آذربایجان‌غربی
در حالی که بسیاری از پرندگان در فصل بهار برای لانه‌سازی و جوجه‌آوری وارد تالابهای آذربایجان‌غربی می‌شوند و به همین خاطر کمتر در طول روز کمتر دیده می‌شوند اما در فصل پاییز حضور پرندگان بیشتر به منظور استراحت و تغذیه است و در طول روز می‌توان با چشم عادی یا با دوربین آنها را مشاهده کرد.
رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست آذربایجان‌غربی گفت: زیستگاههای آبی استان هم‌اکنون میزبان ۷۰ هزار بال پرنده آبزی و کنارآبزی است که این پرندگان به منظور زمستان‌گذرانی وارد تالابهای استان شده‌اند.
یوسفی اظهار داشت: با توجه به وضعیت مناسب تالاب‌ها و منابع آبی آذربایجان‌غربی، شمار زیادی از پرندگان آبزی و کنارآبزی در زیستگاههای آبی استان حضور دارند که از مجموع آنها ۳۵ تا ۴۰ درصد پرندگان بومی و مابقی پرندگان مهاجر هستند.
وی اضافه کرد: امسال بارش‌های مناسب پاییزی باعث افزایش تراز آب زیستگاههای آبی و احیای تالابهای آذربایجان‌غربی شده و به همین دلیل در مقایسه با سال گذشته حضور پرندگان مهاجر در این زیستگاه‌ها افزایش یافته است.
ورود پرندگان مهاجر به زیستگاههای آبی استان از اواخر شهریور هر سال شروع و تا دیماه که فصل سرما و یخبندان شروع می‌شود، ادامه داردرییس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست آذربایجان‌غربی گفت: ورود پرندگان مهاجر به زیستگاههای آبی استان از اواخر شهریور هر سال شروع و تا دیماه که فصل سرما و یخبندان شروع می‌شود، ادامه دارد.
یوسفی بیان کرد: وجود بیش از ۷۰ زیستگاه آبی در آذربایجان‌غربی و واقع شدن زیستگاههای این استان در مسیر مهاجرت پرندگان از مناطق شمالی به مناطق جنوبی باعث می‌شود هرساله شمار زیادی از پرندگان مهاجر در تالابهای استان به منظور استراحت و تغذیه توقف کنند.
وی با اشاره به وجود امنیت غذایی و جانی پرندگان مهاجر در زیستگاههای آبی آذربایجان‌غربی افزود: مهاجرت هزاران پرنده زیبا به تالاب‌ها و رودخانه‌های استان اتفاق کم‌نظیری است که در هنگام مهاجرت در ۲ فصل پاییز و بهار روی می‌دهد که نمونه مشابه آن را کمتر می‌توان در سایر استان‌های کشور مشاهده کرد.
رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست آذربایجان‌غربی اضافه کرد: تالابهای استان به دلیل امنیت و شرایطی زیستی مناسبی که برای پرندگان دارد، استراحتگاه خوبی برای انواع پرندگان مهاجری است که همه‌ساله در مسیر پرواز خود وارد آنها می‌شوند.
یوسفی با اشاره به وجود گونه‌های متنوعی از پرندگان مهاجر و بومی در استان افزود: فلامینگو، انواع مرغابی‌ها، پلیکان، تنچه، قو، عروس غاز، غاز خاکستری، درنای طناز، درنای خاکستری، کاکائی صورتی، اردک سرسبز، آنقوت، کرکس، قرقی، عقاب طلایی، دلیجه، کبک معمولی، آوست، کاکائی نقره‌ای، جغد کوچک و کبوتر چاهی از پرندگان زیستگاههای آذربایجان غربی هستند.
قرار گرفتن ۳۹ گونه جانوری آذربایجان‌غربی در لیست IUCN
یکی از ویژگی مهم تالابهای آذربایجان‌غربی علاوه بر تنوع زیستی، حضور گونه‌های در حال انقراض و در لیست IUCN (لیست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از گونه‌ها) است که بر اهمیت تالاب‌ها و سایر جانواران موجود در آنها افزوده است.
رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست آذربایجان‌غربی گفت: ۳۹ گونه جانوری که در لیست IUCN (لیست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از گونه‌ها) قرار دارد، در زیستگاههای استان شناسایی شده است.
یوسفی اظهار داشت: از جمله این گونه‌ها می توان به ۱۸ گونه از طبقه پرنده، ۱۷ گونه پستانداران و چهار گونه دوزیست و خزندگان اشاره کرد.
وی اضافه کرد: اردک مرمری، بلوطی و سرسفید، غاز پیشانی سفید، عروس غاز، عقاب شاهی و تالابی، بالابان، کورکور حنایی، باکلان و دلیجان کوچک، شاهین پاسرخ، دال سیاه، هما و میش‌مرغ از جمله پرندگان زیستگاههای استان است که در معرض خطر و در لیست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از گونه‌ها (IUCN ) قرار دارند.
رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست آذربایجان‌غربی گفت: ۱۷ گونه پستاندار نیز از جمله قوچ و میش ارمنی، گوزن زرد ایرانی، کل و بز، پلنگ، سیاه گوش، هامستر خاکستری و طلایی، خفاش نعل اسبی کوچک، بزرگ، مهملی، بال‌بلند و مدیترانه‌ای، شنگ، گربه پالاس، سنجابک دم‌موشی و دوپای‌فرات در لیست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از گونه‌ها (IUCN ) قرار دارند.
یوسفی اظهار داشت: چهار گونه دوزیست و خزنده نیز شامل سمندر آذربایجانی، سمندر کردستانی، لاک‌پشت مهمیزدار و افعی البرزی نیز در لیست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از گونه‌ها (IUCN ) قرار دارند و در زیستگاههای استان زیست می‌کنند.
برنامه‌های محیط زیست برای حفاظت از گونه‌های در حال انقراض
جهت حفظ و یا احیاء نسل گونه های مختلف حیات وحش مهمترین برنامه سازمان حفاظت محیط زیست در طی سالهای اخیر، تشکیل کمیته‌های تخصصی کارشناسی و تعیین گونه‌های مهم و در معرض خطر انقراض در کشور بوده است.
رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست آذربایجان‌غربی گفت: هم اکنون برای پنج گونه شامل پلنگ ایرانی، غاز پیشانی سفیدکوچک، میش‌مرغ، خرس قهوه‌ای و گوزن زرد ایرانی برنامه عمل ملی تعریف شده که در صورت تحقق برنامه‌های معرفی شده نسل گونه‌های مذکور از خطر انقراض خارج خواهد شد.
یوسفی افزود: افزایش تعداد نیروهای محیط‌بان و کارشناس، افزایش سطح مناطق تحت مدیریت و شکار ممنوع در سطح کشور، ارائه آموزش‌های لازم برای نیروهای سازمان(آموزش‌های تخصصی)، افزایش امکانات و تجهیزات و سامانه‌های به روز و آنلاین در جهت حفاظت از مناطقی که این گونه‌ها در آن زیست می‌کنند.
وی با اشاره به مهمترین اقدامات اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی در جهت حفظ و احیاء نسل گونه‌های حیات وحش در طی سالهای اخیر اظهار داشت: این اقدامات شامل افزایش امکان پایش آنلاین مناطق حساس با استفاده از دوربین های مدار بسته، افزایش تعداد نیروهای محیط بان و تعداد پاسگاه‌های محیط بانی، پایش دقیق و بررسی کارشناسی مناطق در جهت شناسایی تعارضات و کاهش اثرات آن است.
وی گفت: از دیگر اقدامات می‌توان به اجرای برنامه‌های ملی حفاظت از گونه های جانوری، افزایش مناطق تحت مدیریت و مناطق شکار ممنوع و برگزاری جلسات، مراسمات و همایش در سطوح منطقه ای، ملی و بین‌المللی جهت تبیین راهکارهای مناسب در جهت حفاظت از مناطق و تنوع زیستی اشاره کرد.
موردی از آنفلوآنزای پرندگان در آذربایجان‌غربی مشاهده نشد
یکی از مشکلات پیرامون حضور پرندگان مهاجر در تالابهای کشور در ماه‌های اخیر شایع شدن ویروس آنفلوآنزای پرندگان است که باعث تلف شدن شماری از این مهمانان پاییزی و سایر پرندگان بومی شده است.
یکی دیگر از مزیت‌های تالابهای آذربایجان‌غربی حداقل تا زمان تهیه این گزارش پیدا نشدن موارد از مرگ و میر پرندگان به خاطر آنفلوآنزا و شایع نشدن آن است.
مدیرکل دامپزشکی آذربایجان‌غربی نیز گفت: موردی از آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در طیور صنعتی و تالابهای این استان در طی پایش های مختلف و نمونه برداری‌ها مشاهده نشده‌است.
سیدامید خلیل‌زاده افزود: مراقبت و پایش های لازم در سطح مرغداری‌ها، واحدهای طیور بومی و همچنین تالاب ها با توجه به خطر بالای انتشار بیماری در زیستگاههای پرندگان، از جمله اقدامات بسیار موثر در زمینه کنترل و مبارزه با این بیماری است که بصورت مداوم و مستمر توسط کارشناسان اداره کل انجام می‌شود.
وی با اشاره به فرا رسیدن فصل سرما و ورود سامانه های سرد از سیبری به آذربایجان‌غربی که مقارن با مهاجرت پرندگان است، اظهار داشت: به علت شیوع سریع ویروس در هوای سرد و تعامل پرندگان مهاجر با پرندگان بومی، پایش مستمر زیستگاههای استان به طور منظم انجام می‌شود.
مدیر کل دامپزشکی آذربایجان‌غربی بیان کرد: در این راستا طی تعاملاتی با اداره کل حفاظت محیط زیست، محیط بانان کارشناسان دامپزشکی را در پایشهای خود یاری می‌کنند و در صورت مشاهده هرگونه تلفات مشکوک آن را به این نهاد اطلاع رسانی می‌کنند تا نمونه برداریهای لازم در این راستا انجام شود.
آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان، بیماری ویروسی است که مختص پرندگان است و سایر حیوانات درگیر این ویروس نمی‌شوند، این عفونت در پرندگان اهلی به سرعت باعث همه‌گیری در میان آنها می‌شود.
پرندگان وحشی آبزی به عنوان مهمترین ذخایر طبیعی ویروس آنفلوانزا محسوب می‌شوند و به وسیله آنها ویروس از یک نقطه به نقطه دیگری حمل و از طریق بزاق و فضله بیماری به پرندگان اهلی و کسانی که با پرندگان تماس دارند، منتقل می‌شود.
در نوع خفیف آنفلوآنزای پرندگان، ابتلا به بیماری با ریزش پرهای پرندگان و کاهش تولید تخم مشخص می‌شود و در نوع دوم، بیماری به سرعت در میان پرندگان شایع و باعث تلف شمار زیادی از آنها می‌شود.
این بیماری مشترک بین انسان و پرندگان است که در پرندگان وحشی، سویه‌های جدید ایجاد بیماری نمی‌کند و فقط این پرندگان به عنوان ناقل محسوب می‌شوند.
پهنه آبی تالاب “کانی‌برازان” مهاباد ۲ برابر شد
تالاب بین‌المللی “کانی‌برازان” مهاباد با وسعتی افزون بر ۹۱۰ هکتار یکی از مهمترین تالابهای اقماری جنوب دریاچه ارومیه و با ارزش‌ترین زیستگاههای انواع پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجر و بومی در شمال غرب کشور به شمار می‌رود.
این تالاب به دلیل موقعیت ویژه و شرایط زیستی منحصر به‌فرد خود در سال ۱۳۸۵ به عنوان منطقه شکار ممنوع معرفی شد، به نخستین پناهگاه حیات وحش آذربایجان‌غربی تبدیل و به این ترتیب به عنوان یکی از مناطق چهارگانه کشور با جایگاه قانونی معرفی شده است.
براساس آخرین بررسی‌ها تعداد ۷۵ گونه پرنده آبزی و کنارآبزی متعلق به ۱۱ خانواده در این تالاب که نخستین سایت پرنده‌نگری کشور نیز هست شناسایی شده است که در صورت اضافه کردن گونه‌های خشکی‌زی، این تعداد به بیش از ۱۸۰ گونه خواهد رسید که همین امر اهمیت تالاب را بیش از پیش آشکار می‌سازد.
رییس اداره حفاظت محیط زیست مهاباد در این زمینه گفت: هم اکنون پهنه آبی تالاب بین‌المللی “کانی‌برازان” این شهرستان به ۶۰۰ هکتار افزایش یافته که در مقایسه با پایان شهریور ماه ۲ برابر شده است.
فاروق سخنور داشت: به طور میانگین ارتفاع آب در این تالاب بین‌المللی به بیش از ۵۰ سانتی‌متر رسیده و در مجموع حجم آب ذخیره شده در آن به سه میلیون مترمکعب رسیده است.
وی با اشاره به اینکه حجم ورودی آب به این تالاب به ۶ تا هفت مترمکعب در ثانیه افزایش یافته، اضافه کرد: بارش‌های خوب پاییزی، عدم استفاده کشاورزان از آب رودخانه‌ها و چشمه‌های همجوار این تالاب و کاهش تبخیر آب از دلایل عمده افزایش آب در تالاب “کانی‌برازان” است.
رییس اداره حفاظت محیط زیست مهاباد بیان کرد: در فصل پرآبی و هنگامی که تالاب “کانی‌برازان” سرریز می‌شود پهنه آبی آن به ۸۶۶ هکتار و حجم آب ذخیره شده در آن هم به هفت میلیون مترمکعب افزایش پیدا می‌کند.
وی با اشاره به ورود شمار زیادی پرندگان مهاجر و بومی در این تالاب افزود: هم اکنون بیش از حدود ۲۵ هزار بال انواع پرندگان مهاجر پاییزی آبزی و کنارآبزی در تالاب بین‌المللی “کانی‌برازان” این شهرستان برای استراحت و تغذیه فرود آمدند.
وی افزود: تالاب بین‌المللی کانی‌برازان به دلیل تنوع غذایی و وضعیت و امنیت مناسب، به یکی از استراحتگاه‌ها و زیستگاههای مهم پرندگان در شمال غرب کشور تبدیل شده است که همه‌ساله پذیرای شمار زیادی از انواع پرندگان مهاجری آبزی و کنارآبزی است که در مسیر پرواز خود وارد این تالاب می‌شوند.
معرفی چند گونه از پرندگان نادر آذربایجان‌غربی
میش‌مرغ پرنده نادر و در حال انقراضی است که اکنون بسیاری از زیستگاههای خود را در کشور از دست داده و در زیستگاه باقیمانده خود در بخش‌هایی از آذربایجان‌غربی همچنان طنازی می‌کند.
پرنده میش‌مرغ، که در زبان محلی به آن “چیرگ” می‌گویند، یکی از بزرگترین پرندگان ایران و از گونه‌های منحصر به فرد و بسیار مهم جانوری در جهان به شمار می‌آید که نسل آن با خطر انقراض روبرو است.
این پرنده دارای گردن و پاهای کشیده، بال‌ها و منقاری پهن و برگ‌های رنگارنگ است و طول بدن آن حدود یک متر و بیش از ۱۵ کیلوگرم وزن دارد و روی زمین لانه می‌سازد.
این پرنده نادر(Otis tarda) نام دارد که جزو بزرگترین پرندگان گیاهخوار بوده و با جثة بزرگ و بال‌های کشیده و پرتوان، لقب سنگین‌ترین پرنده قادر به پرواز جهان را دارد.
میش‌مرغ طی سالهای گذشته به دلیل محدودشدن زیستگاههای طبیعی، شکار بی‌رویه و اختلال در مناطق زیست و تخم‌گذاری، در معرض خطر انقراض بوده و به همین دلیل هم‌اکنون در فهرست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت (IUCN) در طبقه آسیب‌پذیر (VU) قرار دارد.
تخریب زیستگاه و تبدیل زمین‌های دیم به آبی (مکانیزه شدن کشاورزی) باعث کاهش نسل این گونه کمیاب در دهه‌های اخیر شده به طوری که جمعیت آن در کشور تنها محدود به بخش‌هایی از شهرستان‌های بوکان و مهاباد در آذربایجان‌غربی است.
فلامینگوها در پاییز از عرض‌های جغرافیایی شمالی از جمله سیبری به عرض‌های جنوبی مهاجرت کرده و در مناطق مساعد به زمستان گذرانی اقدام می‌کنند؛ آذربایجان‌غربی و تالابهای آن که در کریدور مهاجرتی پرندگان واقع شده، بهترین مکان برای زمستان‌گذرانی این پرندگان است.
فلامینگو سالی یک بار جفت‌گیری می‌کند و لانه‌ای گلی برای تخم‌گذاری می‌سازد؛ بیشتر فلامینگوهای ماده یک تخم در سوراخ لانه می‌گذارند و نر و ماده هر ۲ به نوبت روی تخم می‌خوابند.
فلامینگوها از ۹۰ سانتی‌متر تا یک و نیم متر بلندی دارند و به صورت دسته‌جمعی و در دسته‌های چند هزار تایی زندگی و مهاجرت می‌کنند.
اردک سرسفید با نام «white- headed Duck» از راسته غازسانان و تیره اردکیان بوده و نام علمی آن «Oxyura Leucocephala» است؛ این پرنده از سوی اتحادیه بین المللی حفاظت از محیط زیست در فهرست گونه‌های در خطر انقراض قرار دارد.
این پرنده برای تولید مثل به تالابهای شمال غرب کشور از جمله آذربایجان‌غربی و آذربایجان‌شرقی مهاجرت کرده و در آنجا تخم‌گذاری می‌کند؛ اردک سرسفید علاوه بر این ۲ استان در استان‌های گیلان، مازندران، کردستان، خوزستان، فارس و اصفهان نیز مشاهده شده است.
غاز پیشانی سفید کوچک پرنده‌ای به طول ۵۳ تا ۶۵ سانتی‌متر است که با توجه به سفیدی مشخص روی پیشانی‌اش از سایر غازها قابل تشخیص است؛ رنگ کلی بدن آن خاکستری تیره است و در نواحی گردن به رنگ قهوه‌ای بلوطی و سطح کمرش به رنگ قهوه‌ای متمایل می‌شود.
این پرندگان در تغذیه و رفتار معمولا نسبت به سایر غازها تندتر، تیزتر و چابک‌تر است و معمولا در گله‌های منظم و به شکل V پرواز کرده و بیشتر از گیاهان اطراف رودخانه‌ها و جلبک‌های آب‌های شیرین و دانه‌های گیاهان و حشرات تغذیه می‌کنند.
غاز پیشانی‌سفید معمولا در تالاب ها، باتلاق ها، دریاچه های آب شیرین، سواحل دریاچه‌ها و رودخانه‌ها دیده می‌شود.
پرنده‌نگری حلقه گمشده گردشگری در آذربایجان‌غربی
پرنده‌نگری از شاخه های پرطرفدار صنعت گردشگری طبیعت (اکوتوریسم) بوده و در آذربایجان‌غربی که یکی از غنی‌ترین استان‌های کشور به لحاظ زیست انواع پرندگان است، تاکنون این صنعت مورد غفلت قرار گرفته است.
پرنده‌نگری شاخه‌ای از بوم‌گردی یا اکوتوریسم و از محبوب‌ترین انواع “گردشگری با هدف خاص” محسوب می‌شود که علاقه‌مندان زیادی در کشورهای مختلف جهان دارد، این صنعت هر چند به هزینه زیادی نیاز ندارد اما می‌تواند درآمدزایی خوبی داشته باشد.
بر خلاف دیگر شاخه‌های طبیعت‌گردی مانند کوهنوردی، افرادی با توانایی‌های کمتر فیزیکی و بدنی نیز می‌توانند به سادگی در برنامه های پرنده‌نگری شرکت کرده و جریان زندگی در طبیعت را از نزدیک لمس کنند.
این نوع تفریح بسیار جذاب تنها با رفتن به دامان طبیعت و به ویژه حاشیه تالاب‌ها با تماشای انواع پرندگان زیبا میسر شده و چند سالی است در کشور ما نیز طرفدارانی پیدا کرده و به تدریج نیز در حال افزایش است.
حال که در آذربایجان‌غربی به دلیل کمبود آب و خشک شدن دریاچه ارومیه برخی مشاغل از جمله زراعت و باغداری با مشکلاتی روبرو هستند و بخش دولتی نیز از اشتغال جایگزین حمایت می‌کند، دیگر زمان آن فرا رسیدن به این پتانسیل استان نیز توجه بیشتری شود و زمینه برای ایجاد تورهای پرنده‌نگری فراهم شود.
وجود سایت پرنده‌نگری در حاشیه تالابهای آذربایجان‌غربی از جمله تالاب بین‌المللی “کانی‌برازان” مهاباد و راه دسترسی آسان به حاشیه تالاب‌ها حتی در فصل پاییز و زمستان نیز از دیگر قابلیت‌های توسعه صنعت گردشگری طبیعت در این استان است.
داشتن مرز مشترک آذربایجان‌غربی با سه کشور همسایه و فعال بودن چندین پایانه مرزی در استان برای تسهیل در تردد ساکنان ۲ طرف مرز نیز قابلیت دیگری برای توسعه پرنده‌نگری این استان و جذب گردشگران و علاقمندان این حوزه در آن سوی مرزهای کشور است.
