چرا امریکا از وتوی احتمالی تمدید تحریم ایران ناخشنود نیست؟
تلاش ایالات متحده برای تمدید تحریم تسلیحاتی جمهوری اسلامی در «شورای امنیت» سازمان ملل متحد به احتمال فراوان در روزهای آینده با شکست روبه‌رو خواهد شد اما مقام‌های امریکایی از احتمال این ناکامی ناخرسند به نظر نمی‌رسند.
پیش‌نویس قطع‌نامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران که توسط امریکا تهیه شده، قرار است در چند روز آینده در شورای امنیت به رای گذاشته شود. اما به گفته «کلی کرافت»، نماینده دایم ایالات متحده در سازمان ملل، بخت چندانی برای تصویب ندارد.
کرافت گفته است به احتمال زیاد، چین و روسیه این پیش‌نویس را «وتو» خواهند کرد. «مایک پمپئو»، وزیر خارجه امریکا هم گفته است علی‌رغم احتمال شکست، پیش‌نویس قطع‌نامه به رای گذاشته خواهد شد. ایالات متحده در پیش‌نویس این قطع‌نامه، از اعضای سازمان ملل خواسته است از خرید و فروش سلاح با ایران خودداری کنند.
در حال حاضر، تجارت سلاح با ایران تحت تحریم شورای امنیت قرار دارد اما این تحریم ۲۷ مهر ۱۳۹۹، یعنی کمتر از ۱۰ هفته دیگر به پایان می‌رسد. ایران گفته با پایان تحریم، آماده خرید تسلیحات مورد نیاز خود از روسیه است که پیش‌تر از سوی شرکت‌های اسلحه‌سازی روسی به جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد شده بود اما به دلیل تحریم، امکان انجام آن وجود نداشت.
امریکا بیشتر از یک سال است که می‌گوید باید جلوی پایان تحریم تسلیحاتی ایران را گرفت اما هم اکنون که این طرح در آستانه شکست قرار گرفته است، به نظر می‌رسد برنامه گسترده‌تری در برابر جمهوری اسلامی در نظر دارد.
مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا تلویحا گفته است که اگر پیش‌نویس قطع‌نامه ایالات متحده وتو شود، طرح بازگشت همه تحریم‌های شورای امنیت را آغاز می‌کند. وزارت خارجه امریکا پیش از این اعلام کرده بود مشاوران حقوقی او گفته‌اند علی‌رغم خروج امریکا از توافق هسته‌ای «برجام»، این کشور می‌تواند سازوکار بازگشت همه تحریم‌های شورای امنیت را از راه «قطع‌نامه ۲۲۳۱» فعال کند.
مطابق توافق هسته‌ای برجام، اگر یکی از کشورهای عضو، طرف مقابل را به نقض گسترده توافق متهم کند، موضوع در کمیسیون مشترکی که همه اعضا در آن عضویت دارند، بررسی می‌شود. در صورتی که این کمیسیون و سپس یک کمیته سه عضوی نتوانند به حل اختلاف کمک کنند و طرف شاکی بر شکایت خود اصرار داشته باشد، موضوع به شورای امنیت ارجاع داده خواهد شد.
اگر اختلاف به شورای امنیت رسیده باشد، شورا فرصت دارد درباره ادامه لغو تحریم‌ها رای‌گیری کند. در این زمان، همه اعضای دایم شورای امنیت باید موافق ادامه رفع تحریم‌های بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی باشند.
در صورتی که یکی از پنج عضو دایم، یعنی امریکا، بریتانیا، فرانسه، چین و روسیه با این وضع موافق نباشند، تحریم‌ها دوباره علیه ایران از سرگرفته می‌شوند. اما اگر شورای امنیت نتواند در این باره به تصمیم گیری برسد، با گذشت مهلت مقرر، تحریم‌ها به صورت خودکار علیه ایران باز می‌گردند. این همان «مکانیزم ماشه» است که ایالات متحده تهدید به استفاده از آن کرده است.
اتحادیه اروپا، ایران، چین و روسیه می‌گویند امریکا از توافق برجام خارج شده است و دیگر عضوی از این توافق نیست و نمی‌تواند از مکانیزم حل اختلاف و سازوکار ماشهاستفاده کند. اما استدلال امریکا این است که قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که توافق برجام را تایید کرده، حاوی همین متن است و به همین دلیل امریکا هنوز هم می‌تواند مکانیزم ماشه را فعال کند و همه تحریم‌های بین‌المللی را علیه جمهوری اسلامی به جریان بیاندازد.
پایان تحریم‌های تسلیحاتی جمهوری اسلامی چند روز پیش از انتخابات ریاست جمهوری امریکا خواهد بود. هرچند «جو بایدن»، نامزد «حزب دموکرات» هم گفته است تحریم‌هایفعلی را علیه تهران لغو نمی‌کند اما پایان احتمالی ریاست جمهوری «دونالد ترامپ»، به معنای پایان کمپین فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی خواهد بود. به همین دلیل، قابل تصور است افرادی که در دولت ترامپ علاقه‌مند باشند پیش از پایان احتمالی دوره ریاست جمهوری او، موفقیت این کمپین را با تحریم‌های بین‌المللی تضمین کنند یا حتی با این کار، ضریب موفقیت او در برابر جو بایدن را در انتخابات بالا ببرند.
کناره‌گیری غیرمنتظره «برایان هوک»، نماینده وزارت خارجه امریکا در امور ایران و انتصاب «الیوت آبرامز» که شخصیت عمل‌گراتری نسبت به هوک دارد، به معنی تقویت وزارت خارجه ایالات متحده در برابر جمهوری اسلامی در پنج ماه پایانی دوره اول ریاست جمهوری دونالد ترامپ است. برایان هوک در هفته اخیر علی‌رغم تلاش‌هایش، نتوانسته بود همراهی چین و روسیه با پیش‌نویس قطع‌نامه تمدید تحریم ایران را به دست بیاورد.
در صورتی که امریکا برای فعال کردن سازوکار ماشه و بازگشت خودکار تحریم‌های شورای امنیت چشم‌اندازی از موفقیت در هفته‌های آینده داشته باشد، قابل تصور است که چرا مقام‌های وزارت خارجه این کشور از وتوی پیش‌نویس قطع‌نامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران ناخرسند نباشند.
وتوی چین و روسیه از دید ایالات متحده، به بن بست کشاندن یک راه حل بینابینی در برابر «خطر تجارت آزادانه اسلحه با ایران» است و با از دست رفتن این راه حل، گزینه بازگشت همه تحریم‌های بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی باقی می‌ماند که برای امریکا به مراتب مطلوب‌تر است.Ianwire
