آیا اسرائیل به دنبال کشاندن ایران به درگیری مستقیم است؟- امید شمیزی

استانبول/امید شمیزی/خبرگزاری آنادولو

درحالی نزدیک به یک ماه از اجرای عملیات «طوفان اقصی» توسط حرکت مقاومت اسلامی (حماس) و متعاقب آن حملات شدید اسرائیل به نوار غزه می‌گذرد که مقامات جمهوری اسلامی ایران طی این مدت نه تنها از دخالت مستقیم در درگیری‌های جاری میان اسرائیل و گروه‌های فلسطینی دوری کرده اند، بلکه برخلاف گذشته در چندین نوبت حمایت تسلیحاتی و نظامی از گروه های فلسطینی را نیز تکذیب کرده اند.

مجله «وال‌استریت ژورنال» 25 اکتبر گذشته طی خبری مدعی آموزش صدها عضو حماس و جهاد اسلامی توسط ایران در ماه سپتامبر شد. در گزارش این مجله آمریکا تاکید شده که حدود 500 نفر از اعضای این دو گروه فلسطینی در ماه سپتامبر سالجاری در تمرین‌های نظامی تخصصی زیرنظر نیروی قدس سپاه پاسداران ایران شرکت کرده اند. اگر چه «نورنیوز» رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی ایران گزارش وال استریت ژورنال در اینباره را تکذیب کرد.

مقامات اسرائیلی نیز طی روزهای اخیر در چندین اظهار نظر مدعی دخالت مستقیم جمهوری اسلامی ایران در حملات هفتم اکتبر به جنوب اسرائیل و حمایت تسلیحاتی گسترده تهران از حماس و جهاد اسلامی شده اند. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل 28 اکتبر در کنفرانس مطبوعاتی با حضور وزیر دفاع کشورش، مدعی شد که 90 درصد از بودجه نظامی حماس از طریق ایران تامین می‌شود.

نتانیاهو که پس از اجرای عملیات طوفان الاقصی توسط حماس به شدت زیر فشار افکار عمومی اسرائیل قرار دارد، در اینباره گفته بود: “ایران از حماس حمایت می کند، من فکر می کنم که 90 درصد بودجه نظامی حماس از ایران می آید. (ایران از حماس) تامین مالی و سازمان‌دهی می‌کند و این گروه را رهبری می‌کند”.

مقامات عالی رتبه ایرانی نیز در گذشته به شکل آشکاری بر حمایت‌های گوناگون کشورشان از گروه‌های فلسطینی مانند حماس و جهاد اسلامی تاکید کرده اند. اما پس از اجرای عملیات گسترده هفتم اکتبر حماس علیه مناطق جنوبی اسرائیل، مسئولین ایرانی با رد نقش مستقیم تهران در این حملات، اعلام کرده‌اند که حمایت و کمک‌های ایران به گروه‌های فلسطینی نه تسلیحاتی بلکه معنوی و مشاوره ای است.

آیت الله خامنه ای، رهبر ایران در نخستین واکنش خود به درگیری اخیر میان گروه های فلسطینی و اسرائیل، 10 اکتبر طی سخنرانی ادعای مقامات اسرائیل مبنی بر نقش ایران در حملات حماس را “یاوه‌گویی” خواند و گفت: “حامیان رژیم و برخی افراد رژیم غاصب (اسرائیل) در دو سه روزه اخیر یاوه‌گویی‌هایی کرده‌اند که ایران را پشت این حرکات معرفی می‌کنند؛ اشتباه می‌کنند. البته ما پیشانی و بازوی جوانان فلسطینی و طراحان مدبر و هوشمند فلسطینی را می‌بوسیم و به آنها افتخار می‌کنیم اما این یاوه‌گویی‌ها اشتباه و این محاسبه غلط است”.

ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور و حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران نیز در روزهای اخیر چندین بار تاکید کرده اند که عملیات طوفان اقصی با تصمیم مستقل حرکت مقاومت اسلامی فلسطین طراحی و اجرا شده و تهران در اجرای آن نقشی نداشته است. پافشاری مقامات اسرائیلی بر نقش مستقیم ایران در حملات هفتم اکتبر به جنوب اسرائیل و تکذیب قوی این مساله از سوی مسئولان ایرانی این سوال‌ را مطرح می‌کند که “آیا اسرائیل خواستار کشاندن ایران به درگیری مستقیم با خود است؟ و رویکرد ایران نسبت به این مساله چگونه خواهد بود؟”.

پروفسور نادر انتصار، استاد ممتاز علوم سیاسی در دانشگاه آلابامای جنوبی آمریکا معتقد است که اسرائیل همواره سعی داشته به طریقی آمریکا را تشویق به حمله یا درگیری نظامی با ایران کند.

پروفسور انتصار در گفتگو با آنادولو با تاکید بر اینکه اسرائیل از درگیری مستقیم با ایران پرهیز می‌کند، می‌گوید: “در این مقطع زمانی نمی‌توان جواب دقیقی به این سوال داد که آیا اسرائیل سعی دارد ایران را وادار به دخالت مستقیم در درگیری‌های موجود در غزه نماید یا خیر. ولی اگر تحولات چند سال اخیر را مرور کنیم می‌توان به این نتیجه رسید که یکی از اهداف اصلی اسرائیل این بوده که از مقابله مستقیم نظامی با ایران پرهیز می‌کند اما در عین حال سعی دارد که آمریکا را تشویق به حمله یا درگیری نظامی با ایران کند و از این طریق بتواند از آب گل آلود ماهی بگیرد”.

این استاد علوم سیاسی همچنین با اشاره به اینکه دولت ایران نیز بر اهداف اسرائیل در این رابطه واقف است، تصریح کرد: “ایران نیز کاملا به این هدف اسرائیل واقف است و تا کنون خود را در افتادن در این تله اسرائیل دور نگه داشته است. لذا من تصورم این است که ایران از دخالت مستقیم در درگیری میان اسرائیل و حماس پرهیز کند. ایران در این یکی دو هفته اخیر بارها گفته که ادامه جنگ در غزه ممکن است عواقب خطرناکی برای منطقه و منافع ملی ایران داشته باشد”.

نادر انتصار دخالت مستقیم ایران در درگیری میان اسرائیل و حماس را تنها در صورت “عبور تل‌آویو از خطوط قرمز تهران” محتمل می‌داند و معتقد است: “دفاع از تمامیت ارضی و منافع حیاتی کشور خط قرمز ایران را تشکیل می‌دهد. یعنی تا زمانی که اسرائیل از خط قرمز ایران عبور نکرده است به احتمال زیاد ایران دخالت مستقیم ایران در درگیری میان اسرائیل و حماس نخواهد داشت”.